Sprawa dotyczyła oceny braku zgodnego z prawem prowadzenia ewidencji wyrobów akcyzowych i jego wpływu na powstanie zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym.

Naczelnik urzędu celnego uznał w sprawie, że firma w zakresie swojej działalności dokonywała do celów eksploatacyjnych nabycia na terytorium kraju paliwa silnikowego, tj. wyrobu akcyzowego zwolnionego z akcyzy z uwagi na jego przeznaczenie do celów żeglugi, nie prowadząc ewidencji tego paliwa w sposób określony przepisami. Ewidencja i poinformowanie organu o sposobie jej prowadzenia powinny być zrealizowane przed dniem przyjęcia paliwa od podmiotu pośredniczącego. Tymczasem firma uzupełniając wpisy w tej ewidencji później przedłożyła organowi ewidencję nabywanych i zużywanych wyrobów zwolnionych od akcyzy. Zdaniem organu ewidencjonowanie ex post wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem skutkuje powstaniem obowiązku zapłaty kwoty akcyzy należnej od tego paliwa.

Podatnik nie zgodził się z decyzją a sprawa trafiła do NSA. Sąd przyjął, że z ustawy o podatku akcyzowym wynika, że w zakresie odnoszącym się do warunków korzystania ze zwolnienia wynika, że mają one zarówno charakter formalnoprawny, związany między innymi z obowiązkiem prowadzenia ewidencji wyrobów zwolnionych zgodnie z ustalonym wzorem (art. 32 ust. 5 pkt 3 u.p.a.) i obowiązkiem ujawniania w niej określonego zakresu informacji (art. 32 ust. 8 u.p.a.), jak również i charakter materialnoprawny, a mianowicie przede wszystkim zużycie oleju napędowego zgodnie z jego przeznaczeniem, tj. tak jak w rozpoznawanej sprawie, na cele żeglugi.

Według sądu warunki formalne w relacji do wskazanego warunku materialnoprawnego mają charakter subsydiarny (pomocniczy). A to oznacza, że nie każde ich naruszenie może skutkować bezwzględną utratą zwolnienia od opodatkowania. Sąd przyjął więc, że w sytuacji, gdy firma ex post rozpoczęła ewidencjonowanie wyrobów akcyzowym objętych zwolnieniem, a ewidencja ta zawierała konieczny zakres informacji umożliwiających ustalenie ilości wysłanych lub otrzymanych wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie, terminu wysłania lub odbioru tych wyrobów, a także miejsca odbioru w przypadku ich przemieszczania oraz informacje o dokumentach dostawy, które w rozpoznawanej sprawie nie zostały zakwestionowany przez organ, jako niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, to naruszenie obowiązku prowadzenia tej ewidencji w sposób ściśle określony w rozporządzeniu, samo w sobie nie mogło stanowić podstawy do kwestionowania prawa do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2 u.p.a. Zwłaszcza, gdy równocześnie nie budzi żadnych wątpliwości i to, że użycie oleju napędowego nastąpiło zgodnie z przeznaczeniem objętym zwolnieniem, a mianowicie do celów żeglugi.

Wyrok NSA z 21 marca 2013 r., I GSK 1708/11