Płatnicy, którzy mieli zaległości w opłaceniu składek za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r., a którym ZUS na początku 2013 r. wydał decyzję o wysokości długu, który nie podlega umorzeniu w trybie ustawy abolicyjnej, muszą w ciągu 12 miesięcy od otrzymania decyzji uregulować zobowiązanie. Dla niektórych osób termin ten właśnie upływa.

Chodzi o procedurę abolicyjną uregulowaną w ustawie z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, dotyczącą nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP. Zaległości powstały m.in. wskutek czasowego zawieszania przez przedsiębiorców prowadzenia działalności gospodarczej. Takiej możliwości nie przewidywały jednak ówczesne przepisy. Osoby prowadzące firmę wyrejestrowywały się z ubezpieczeń, mimo iż nie zamykały działalności, po czym po pewnym czasie znowu zgłaszały się do ZUS i płaciły składki. Powstały zatem zaległości. Ustawa abolicyjna daje możliwość ubiegania się o umorzenie długu, po spełnieniu określonych w niej warunków. Ci, którym ZUS już wydał decyzję o zobowiązaniach, które nie podlegają umorzeniu muszą zapłacić tę część należności w ciągu roku od jej otrzymania. Jeśli tego nie zrobią muszą liczyć się z odmową anulowania długu podlegającego umorzeniu.

Natomiast te osoby, które jeszcze nie złożyły wniosku o umorzenie zaległości składkowych mogą to uczynić do 15 stycznia 2015 r. Ustawa abolicyjna stanowi bowiem, że można o to wystąpić w ciągu 24 miesięcy od dnia jej wejścia w życie. Dwuletni termin liczy się od 15 stycznia 2013 r.

Jeśli przedsiębiorca spełni warunki określone w ustawie, ZUS umorzy mu należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe (w części finansowanej przez płatnika), na ubezpieczenie zdrowotne oraz na FP za okres, za który zostaną umorzone składki na ubezpieczenia społeczne. Abolicja obejmie również odsetki za zwłokę od należności, które podlegają umorzeniu oraz opłaty prolongacyjną, dodatkową, koszty upomnienia i opłatę egzekucyjną. Dłużnik, który nie ma zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, nie może ubiegać się o umorzenie zaległości tylko z ubezpieczenia zdrowotnego albo z FP.

Przedsiębiorca powinien złożyć wniosek do jednostki ZUS, a ten po jego rozpatrzeniu wyda decyzję określającą warunki umorzenia. Abolicja jest możliwa, jeżeli płatnik nie ma innych długów wobec ZUS.

Przedsiębiorcy, którzy nie dopełnią tego warunku, a upływa 12-miesięczny termin na spłatę należności nieobjętych umorzeniem, muszą liczyć się z odrzuceniem przez ZUS wniosku o umorzenie zaległości. Jeśli tak się stanie, mogą go ponownie złożyć. Mają na to czas do 15 stycznia 2015 r. Ci natomiast wobec których ZUS wydał decyzję o odpowiedzialności spadkobiercy lub osoby trzeciej za zobowiązania płatnika, o podleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom lub określającą wysokość zadłużenia z tytułu składek niepodlegających umorzeniu mają 12 miesięcy na złożenie wniosku o darowanie długu od dnia uprawomocnienia się tej decyzji.

Okres, za który zostały umorzone składki na ubezpieczenia społeczne i ich kwota nie będą uwzględnione przy ustalaniu prawa i wysokości świadczeń emerytalno-rentowych.