O interwencję w tej sprawie zwróciło się Kolegium Związków Zawodowych ORLEN-ENERGA. Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek wystąpił w tek sprawie do Jacka Sasina, wicepremiera i ministra aktywów państwowych. Prosił też o kontrolę Państwową Inspekcję Pracy. Sprawa budzi bowiem wątpliwości Rzecznika co do zgodności z art. 59 Konstytucji RP, który gwarantuje wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, którą ograniczać można jedynie ustawą.

Wnioskodawcy w piśmie do Rzecznika podkreślali, że uznanie przynależności związkowej za ograniczającą bezstronność kandydata jest nadużyciem praw pracodawcy. Związkowcy zwrócili ponadto uwagę, pracodawca w ten sposób pośrednio ingeruje w struktury związkowe, ponieważ wymaga od związków zawodowych utworzenia nowej procedury zawieszania członków. Takie rozwiązanie nie jest bowiem obecne w praktyce związków zawodowych.

Marcin Wiącek w piśmie do ministra wskazał z kolei na art. 59 Konstytucji, zgodnie z którym wolność zrzeszania się w związkach zawodowych może podlegać jedynie takim ograniczeniom ustawowym, jakie są dopuszczalne przez wiążące Polskę umowy międzynarodowe. Tymczasem ograniczenia przewidziane w zasadach wyboru i funkcjonowania rzeczników ds. etyki nie mają umocowania ustawowego.

Czytaj więcej: Wymóg zawieszenia członkostwa w związkach zawodowych przez kandydatów na rzeczników ds. etyki – niekonstytucyjny?

MAP jako akcjonariusz SP nie może ingerować w prowadzenie spraw spółki

Maciej Małecki, wiceminister aktywów państwowych odpowiadając na wystąpienie RPO wskazał na art. 9b ustawy o działach administracji rządowej, zgodnie z którym dział aktywa państwowe obejmuje sprawy dotyczące gospodarowania mieniem państwowym, w tym wykonywania praw majątkowych i osobistych przysługujących skarbowi państwa, jak również ochrony jego interesów, co w konsekwencji oznacza, że minister aktywów państwowych reprezentuje skarb państwa w wyżej określonym zakresie.

- W kwietniu 2020 r. skarb państwa zbył w wezwaniu giełdowym wszystkie posiadane akcje spółki ENERGA S.A. na rzecz PKN ORLEN S.A. W związku z powyższym kontrolę nad ENRGA S.A. oraz jej Grupą Kapitałową sprawuje obecnie PKN ORLEN S.A. - podkreślił wiceminister Małecki. I wskazał, że minister aktywów państwowych wykonując prawa z akcji należących do skarbu państwa w spółce PKN ORLEN S.A. realizuje uprawniania wynikające z praw korporacyjnych, które są ściśle określone w przepisach prawa, w szczególności w Kodeksie spółek handlowych oraz statucie półki. Stosownie do regulacji art. 368 KSH prowadzenie spraw spółki należy do kompetencji Zarządu, a zgodnie z art. 375(1) K.s.h., walne zgromadzenie i rada nadzorcza nie mogą wydawać zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. - Jak wynika z powyższego minister aktywów państwowych, działając jako akcjonariusz skarb państwa nie ma uprawnień do ingerowania w prowadzenie spraw spółki, także w zakresie kształtowania wewnętrznych relacji pracowniczych w Grupie Kapitałowej ENERGA – stwierdził Małecki. I dodał, że minister aktywów państwowych, reprezentujący skarbu państwa jako akcjonariusza PKN ORLEN S.A. nie ma uprawnień do zajęcia stanowiska w przedmiotowej sprawie.