Pracownik jest oddelegowany do pracy we Włoszech.

Czy przysługuje mu wyłączenie ze składek ZUS i w jakiej wysokości?

Jeśli firma wysyłająca pracownika do pracy na terenie Włoch spełnia warunki delegowania, wówczas pracownik będzie podlegał ubezpieczeniom w Polsce. Pracodawca powinien postarać się o druk A1 dla tego pracownika, który to dokument potwierdza, że w okresie oddelegowania pracownik w zakresie ubezpieczeń podlega polskiemu ustawodawstwu i należy za niego opłacać składki w Polsce.

 

Jeśli natomiast firma delegująca nie spełnia tych warunków, wówczas pracownik nie będzie podlegał ubezpieczeniom w Polsce, tylko we Włoszech. Należy go więc wyrejestrować z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce.

 

Zgodnie z obowiązującym prawem wspólnotowym pracownicy przemieszczający się na obszarze Unii Europejskiej podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa. Co do zasady właściwe jest ustawodawstwo miejsca wykonywania pracy. Na podstawie art. 11 ust. 2 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE. L. Nr 166, poz. 1) - dalej rozporządzenie nr 883/2004, osoba wykonująca w Państwie Członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego. Przepis art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 przewiduje wyjątek od tej zasady. Zgodnie z tym przepisem osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w Państwie Członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego Państwa Członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną osobę. Szczegółowe warunki oddelegowania określa Decyzja Nr A2 z 12 czerwca 2009 r. dotycząca wykładni art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym (Dz. U. UE. C. z 2010 r. Nr 106, poz. 5).

 

 

Pracownik delegowany musi przede wszystkim wykonywać pracę na rzecz pracodawcy państwa wysyłającego. Oznacza to, że praca ta jest wykonywana dla tego pracodawcy oraz że wciąż istnieje bezpośredni związek między pracownikiem a pracodawcą, który go oddelegował.

W celu ustalenia, czy taki bezpośredni związek wciąż istnieje, a zatem dla przyjęcia, że pracownik nadal podlega zwierzchnictwu pracodawcy, który go oddelegował, należy uwzględnić szereg elementów, w tym odpowiedzialność za rekrutację, umowę o pracę, wynagrodzenie (niezależnie od ewentualnych umów między pracodawcą w państwie wysyłającym a przedsiębiorstwem w państwie zatrudnienia, dotyczących wynagradzania pracowników) i zwalniania oraz prawo do określania charakteru pracy.

 

Drugim decydującym warunkiem jest istnienie więzi między pracodawcą a państwem członkowskim, w którym ma on swoją siedzibę. Możliwość delegowania pracowników powinna ograniczać się wyłącznie do przedsiębiorstw, które normalnie prowadzą swą działalność na terytorium państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu nadal podlega pracownik delegowany; dlatego przyjmuje się, że te przepisy mają zastosowanie jedynie do przedsiębiorstw, które zazwyczaj prowadzą znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym mają siedzibę. Określając, czy dane przedsiębiorstwo prowadzi znaczną część działalności należy brać pod uwagę wszystkie kryteria, które charakteryzują działalność prowadzoną przez tego pracodawcę:

  • miejsce, w którym przedsiębiorstwo ma swą zarejestrowaną siedzibę i administrację,
  • liczebność personelu administracyjnego pracującego w państwie członkowskim, w którym pracodawca ma siedzibę, oraz w drugim państwie członkowskim,
  • miejsce, w którym rekrutowani są pracownicy delegowani,
  • miejsce, w którym zawierana jest większość umów z klientami, prawo mające zastosowanie do umów zawartych przez przedsiębiorstwo z jednej strony z pracownikami i z drugiej strony z klientami,
  • obroty w odpowiednio typowym okresie w każdym z państw członkowskich, których rzecz dotyczy,
  • liczbę umów wykonanych w państwie wysyłającym.

 

Wykaz ten nie jest wyczerpujący, ponieważ kryteria powinny być dostosowane do każdego konkretnego przypadku i powinny uwzględniać charakter działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w państwie, w którym ma ono siedzibę.

Na podstawie art. 19 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE. L. Nr 284, poz. 1) - dalej rozporządzenie nr 987/2009. na wniosek zainteresowanego lub pracodawcy instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, poświadcza, że to ustawodawstwo ma zastosowanie, oraz w stosownych przypadkach wskazuje, jak długo i na jakich warunkach ma ono zastosowanie. Do tego celu służy formularz A1, czyli "zaświadczenie o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej".

Zgodnie z pkt 4 Decyzji nr A2 przepisy dotyczące delegowania nie mają, zastosowania w szczególności:

  • gdy przedsiębiorstwo, do którego pracownik został oddelegowany, pozostawia go do dyspozycji innego przedsiębiorstwa w państwie członkowskim, w którym się znajduje,
  • gdy pracownik delegowany do danego państwa członkowskiego zostaje pozostawiony do dyspozycji przedsiębiorstwa znajdującego się w innym państwie członkowskim,
  • gdy pracownik jest rekrutowany w danym państwie członkowskim w celu wysłania go przez przedsiębiorstwo znajdujące się w drugim państwie członkowskim do przedsiębiorstwa w trzecim państwie członkowskim.

W sytuacji, gdy pracodawca wysyłający pracownika do pracy na terenie innego państwa członkowskiego nie spełnia warunków delegowania, pracownik będzie podlegał ubezpieczeniom w państwie zatrudnienia, w tym przypadku we Włoszech, zgodnie z przepisem art. 11 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 883/2004. Należy go wówczas wyrejestrować z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce na druku ZUS ZWUA.