Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował „Informację o sytuacji finansowej Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w trzech kwartałach 2021 r.”, z której wynika, że przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w tym okresie zrealizowane zostały w 95 proc. planu i wyniosły 200,4 mld zł. Koszty natomiast przekroczyły planowaną kwotę o około 3,8 mld zł i wyniosły 209,2 mld zł wobec planowanych 205,4 mld zł.
Czytaj również: Pandemia wpływa na poprawę kondycji FUS>>
Więcej emerytów i wyższe wydatki na świadczenia
Z raportu ZUS wynika, że największą pozycją przychodów FUS były składki na ubezpieczenia społeczne, których kwota według przypisu w okresie styczeń–wrzesień wyniosła 172,4 mld zł (wobec planowanych 157,7 mld zł) i była o 9,3 proc. wyższa od osiągniętej w analogicznym okresie 2020 r. Największą pozycją po stronie kosztów były natomiast transfery na rzecz ludności w kwocie 206,1 mld zł, obejmujące świadczenia emerytalno-rentowe oraz pozostałe świadczenia. W okresie styczeń–wrzesień wydatki na emerytury i renty wyniosły 183,0 mld zł (wobec planowanych 170,7 mld zł), tj. o 7,2 proc. więcej niż przed rokiem – to wynik rosnącej liczby świadczeń emerytalnych oraz ich waloryzacji.
Jak podaje Zakład, przeciętne miesięczne świadczenie emerytalno-rentowe w dziewięciu miesiącach 2021 r. wyniosło 2 540,08 zł i było wyższe o 6,8 proc. od wypłacanego w analogicznym okresie ubiegłego roku. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na wysokość świadczeń niezmiennie jest coroczna waloryzacja – w 2021 r. wskaźnik waloryzacji wyniósł 104,24 proc.
Pozostałe świadczenia wypłacane z FUS w okresie styczeń–wrzesień 2021 r. wyniosły 23,1 mld zł i były niższe o 2,6 proc. w porównaniu do analogicznego okresu 2020 r., głównie w wyniku spadku wypłat zasiłków opiekuńczych.
Rośnie liczba ubezpieczonych w ZUS cudzoziemców
Ponadto według Zakładu, systematycznie rośnie też liczba cudzoziemców, którzy legalnie mieszkają i pracują w Polsce. Na koniec września 2021 r. w ZUS było zarejestrowanych ponad 846 obcokrajowców, co oznacza wzrost o 22,8 proc. w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku oraz wzrost o 16,7 proc. w stosunku do stanu na koniec 2020 r. Największą grupę (72,9 proc.) stanowili obywatele Ukrainy – na koniec września 2021 r. ich liczba wyniosła 616 901 osób, czyli o 21,7 proc. więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku oraz o 15,8 proc. więcej niż w grudniu 2020 r.
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 5/2021 >>
Dobra sytuacja FUS dzięki przesunięciu dotacji budżetowej?
Jak twierdzi prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS, pomimo trwającej w dalszym ciągu epidemii sytuacja społeczno-gospodarcza kraju w trzech kwartałach bieżącego roku była zdecydowanie lepsza niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. - To przełożyło się na kondycje Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stopień pokrycia wydatków wpływami ze składek osiągnął poziom 80,9 proc., tym samym zbliżamy się do wartości obserwowanych przed wybuchem epidemii - podkreśla prezes Uścińska. I przypomina, że dzięki dobrej sytuacji FUS Zakład podjął decyzję, aby nie wykorzystywać w pełni dotacji z budżetu państwa. - Zwolniliśmy już 19,5 mld zł. Stale analizujemy i monitorujemy sytuację Funduszu Ubezpieczeń Społecznych będziemy informować o niej na bieżąco – twierdzi prof. Gertruda Uścińska.
Optymizm ZUS studzą jednak prawnicy. Dr Antoni Kolek, prezes spółki Instytut Emerytalny zauważa, że w okresie dziewięciu miesięcy br. FUS otrzymał dotację z budżetu państwa w kwocie 21,3 mld zł, czyli o 27,3 proc. niższą niż przed rokiem. To mniejsze zapotrzebowanie na dotację było jednak możliwe m.in. dzięki temu, że w grudniu 2020 r. FUS otrzymał wpłatę z budżetu państwa w wysokości 12,0 mld zł, która umożliwiła realizację zobowiązań funduszu w pierwszych miesiącach 2021 r. w ramach posiadanych własnych środków. Przesunięto więc środki z zeszłego roku na ten rok, co było to możliwe, bo COVID-19 pozwala na naruszenie reguły wydatkowej.
Zdaniem dr. Kolka, bardzo niepokojącym zjawiskiem jest znaczący wzrost wydatków FUS. W okresie styczeń–wrzesień wydatki na emerytury i renty wyniosły 183,0 mld zł, tj. o 7,2 proc. więcej niż przed rokiem – to wynik rosnącej liczby świadczeń emerytalnych oraz ich waloryzacji.
Istotny udział w wydatkach FUS miały wydatki na zasiłki chorobowe, których kwota w omawianym okresie wyniosła 11,1 mld zł i była wyższa o 7,2 proc. w stosunku do analogicznego okresu 2020 r. – To oczywiście konsekwencja COVID-19. Tak samo, jak wyższa aż o 26,9 proc. kwota wydatków na zasiłki pogrzebowe, która w tym roku wyniosła 1,4 mld zł. Można to uznać, za najgorsze dane dla naszego państwa, które unaoczniają skalę porażki walki z pandemią – mówi dr Antoni Kolek. Zwraca przy tym uwagę na to, że ZUS chwali się także liczbą cudzoziemców. - Faktycznie tak jest, że na koniec września 2021 r. w ZUS było zarejestrowanych 846 418 obcokrajowców, co daje wpływy ze składek na poziomie około 10 mld zł. Zatem na dobrą sytuację FUS mają wpływ właśnie składki od pracy cudzoziemców – podkreśla. I dodaje: - ZUS zapomniał jednak powiedzieć, że to pracodawcy sfinansowali tę dobrą sytuację FUS. Sam Zakład nie ma tutaj swojego udziału, a jedynie jest księgowym stosującym kreatywne podejście do przesuwania dotacji budżetowej.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
