Środowisko pracy a możliwości pracowników niepełnosprawnych

Zgodnie z art. 207 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracodawca ma obowiązek uwzględniać ochronę zdrowia pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych.

Bardziej szczegółowo kwestia ta jest uregulowana w § 48 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), zgodnie z którym pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien zapewnić dostosowanie stanowisk pracy oraz dojść do potrzeb i możliwości tych pracowników, wynikających ze zmniejszonej sprawności. Obowiązek ten dotyczy zapewnienia, odpowiedniej do rodzajów niepełnosprawności pracowników, szerokości i sposobu otwierania drzwi, dodatkowego wyposażenia umożliwiającego poruszanie się tych pracowników po schodach lub dotarcie do stanowiska pracy z pominięciem schodów oraz przystosowania samych stanowisk pracy, w tym narzędzi, do ich możliwości.

Ponadto pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien zapewnić dostosowanie urządzeń higienicznosanitarnych oraz dojść do potrzeb i możliwości tych pracowników wynikających ze zmniejszonej sprawności, zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi. Przepisy te odnaleźć można w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) – dalej r.w.t.b. Zgodnie z § 16 r.w.t.b. co najmniej jedno dojście do wejść do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej powinno zapewniać osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać. Również furtki w ogrodzeniu przy budynkach użyteczności publicznej nie mogą utrudniać dostępu do nich niepełnosprawnym poruszającym się na wózkach inwalidzkich. Pochylnie dla osób niepełnosprawnych o długości ponad 9 m powinny być podzielone na krótsze odcinki, przy zastosowaniu spoczników o wymiarach co najmniej 1,5 x 1,5 m. Pochylnie powinny mieć szerokość płaszczyzny ruchu 1,2 m, krawężniki o wysokości co najmniej 0,07 m oraz obustronne poręcze z odstępem między nimi wynoszącym od 1 m do 1,1 m. Poręcze powinny być umieszczone na wysokości 0,75 i 0,9 m od płaszczyzny ruchu. Długość poziomej płaszczyzny ruchu na początku i na końcu pochylni powinna wynosić co najmniej 1,5 m.

Okna w pomieszczeniach przewidzianych do korzystania przez osoby niepełnosprawne powinny mieć urządzenia przeznaczone do ich otwierania, usytuowane nie wyżej niż 1,2 m nad poziomem podłogi.

W budynku, na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych, co najmniej jedno z ogólnodostępnych pomieszczeń higienicznosanitarnych powinno być przystosowane przez zapewnienie przestrzeni manewrowej o wymiarach co najmniej 1,5x1,5 m, zapewnienie w pomieszczeniach i na trasie dojazdu do nich drzwi bez progów, zainstalowanie odpowiednio przystosowanej, co najmniej jednej miski ustępowej i umywalki, a także jednego natrysku, jeżeli ze względu na przeznaczenie przewiduje się w budynku takie urządzenia oraz zainstalowanie uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń higienicznosanitarnych. Dopuszcza się stosowanie pojedynczego ustępu dla osób niepełnosprawnych bez przedsionka oddzielającego od komunikacji ogólnej.

Kabina natryskowa zamknięta, z urządzeniami przystosowanymi do korzystania przez osoby niepełnosprawne poruszające się na wózkach inwalidzkich, powinna mieć powierzchnię nie mniejszą niż 2,5 m2 i szerokość co najmniej 1,5 m oraz być wyposażona w urządzenia wspomagające, umożliwiające korzystanie z tej kabiny zgodnie z przeznaczeniem. Drzwi do kabin ustępowych przystosowanych dla potrzeb osób niepełnosprawnych powinny być otwierane na zewnątrz i mieć szerokość co najmniej 0,9 m.

Co najmniej jeden z dźwigów służących komunikacji ogólnej w budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, a także w każdej wydzielonej w pionie, odrębnej części (segmencie) takiego budynku, powinien być przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych. Kabina dźwigu osobowego dostępna dla osób niepełnosprawnych powinna mieć szerokość co najmniej 1,1 m i długość 1,4 m, poręcze na wysokości 0,9 m oraz tablicę przykrywową na wysokości od 0,8 m do 1,2 m w odległości nie mniejszej niż 0,5 m od naroża kabiny z dodatkowym oznakowaniem dla osób niewidomych i informacją głosową.

Dostosowanie stanowisk pracy, zwłaszcza drzwi i dróg komunikacyjnych, powinno uwzględniać również zapewnienie osobom niepełnosprawnym ewakuacji podczas pożaru.

Edward Kołodziejczyk

Data publikacji: 18 sierpnia 2014 r.