Problem powstał na tle skargi Zakładów Drzewnych POLDAN na działania ZUS Oddział w Koszalinie. Chodziło o sporną wysokość stopy procentowej składki ubezpieczenia wypadkowego.
Nikt nie jest narażony na wypadek
Płatnik, czyli przedsiębiorstwo POLDAN, przekazywał w latach 2003-2004 deklaracje o liczbie pracowników zatrudnionych w warunkach zagrożenia. Po przeprowadzonym audycie złożył korekty do tych deklaracji, z których wynikało, że żaden pracownik nie jest narażony na wypadek. ZUS tej korekty nie uwzględnił i zobowiązał płatnika do zapłaty składek według pierwotnej wersji deklaracji. ZUS wezwał do korekty korekt, ale płatnik się z tym nie zgodził i nie przekazał pieniędzy.
Sprawdź: Jakie są konsekwencje omyłkowego zaniżenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe? >
W odpowiedzi ZUS nałożył sankcję na płatnika na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej. I od tej decyzji płatnik odwołał się do sądu pracy. Argumentując, że nie zatrudnia pracowników bezpośrednio narażonych na wypadek, gdyż dostarczył im odzież i sprzęt ochronny.
Sąd I instancji nie uwzględnił skargi płatnika i oddalił pozew. Natomiast sąd apelacyjny wskazał, że sąd I instancji nie wyjaśnił czy były podstawy do korekty w 2019 roku.
Czytaj też: Przekształcenie spółki może oznaczać wzrost składki wypadkowej>>
Sąd Apelacyjny w Szczecinie powziął wątpliwość, którą przedstawił Sądowi Najwyższemu, czy zawiadomienie płatnika przez ZUS dokonane w trybie art. 32 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych stanowi decyzję organu dotyczącą ustalenia wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym, która to decyzja musi poprzedzać ewentualne wydanie decyzji sankcyjnej?
Czytaj w LEX: Zasady ustalania składki na ubezpieczenie wypadkowe >
Argumenty stron
Przedstawicielka płatnika radca prawny Joanna Jańczuk poparła stanowisko sądu II instancji, który stwierdził w uzasadnieniu zagadnienia przesłanego do Sądu Najwyższego, że procedura nie dopuszcza sporu dotyczącego wysokości stopy procentowej składki ubezpieczeniowej. Nie wyjaśnił też, czy wyposażenie pracowników w indywidualne środki ochrony wyklucza płacenie składki.
Szczeciński sąd zauważył, że art. 32 ustawy nakazuje ZUS jedynie zawiadomić o wysokości składki, ale nie mówi o konieczności wydania decyzji, którą można by zaskarżyć. W ten sposób wyłącza się samoobliczanie składki.
- Płatnik jest w tej sytuacji stawiany pod murem; albo się dostosuje do wyliczenia ZUS w formie zawiadomienia, albo zapłaci sankcję, bez możliwości dyskusji - twierdziła radca prawny Joanna Jańczuk, reprezentująca zakład pracy i wniosła o podjęcie uchwały pozytywnej.
W odpowiedzi przedstawiciel ZUS nie zgodził się z interpretacją sądu II instancji i opowiedział się za uchwałą stanowiącą, że obecny system nie wymaga podjęcia decyzji w trybie administracyjnym.
ZUS musi wydać decyzję w razie sporu
Sąd Najwyższy w Izbie Pracy podjął uchwałę, zgodnie z którą, jeżeli płatnik składek kwestionuje wysokość kwoty w zawiadomieniu, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy wypadkowej, to Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala w decyzji wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązujące w danym roku składkowym.
Jak wyjaśniał sędzia sprawozdawca Dawid Miąsik, z uwagi na specyfikę ubezpieczeń społecznych i szybkość ustalania obowiązku składkowego utrzymanie stanu mniej sformalizowanego jest dopuszczalne. Stopa procentowa ustalana jest w drodze zawiadomienia i ma charakter czynności technicznej. Co SN uznaje za prawidłowe.
Jeśli zaś zakład pracy, płatnik kwestionuje wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, to ZUS musi wydać decyzję o wysokości tej stopy procentowej. W takiej sytuacji nie będzie podstawy do stosowania mechanizmu sankcji, do uprawomocnienia decyzji - podkreślił sędzia Miąsik. - Jeśli treść zawiadomienia jest kwestionowana to organ jest zobowiązany do rozpoznania sprawy w trybie postępowania administracyjnego - dodał.
Sygnatura akt III UZP 9/21, uchwała trzech sędziów z 16 lutego 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
