Co do zasady osoba taka podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym wykonuje pracę najemną. ZUS przypomina, że aby przyjąć taką zasadę, muszą być spełnione dwa warunki:

1.            praca najemna musi być faktycznie wykonywana. Nie jest wystarczające samo zawarcie umowy o pracę,

2.            praca najemna ani działalność na własny rachunek nie mogą mieć charakteru marginalnego.

 

W przypadku spełnienia tych warunków, jeśli przedsiębiorca zamieszkuje w Polsce, właściwe będzie dla niego ustawodawstwo kraju wykonywania pracy najemnej, na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Do wydania zaświadczenia A1 uprawniona będzie wówczas wyłącznie instytucja ubezpieczeniowa kraju, w którym wykonuje pracę najemną.

Jeśli natomiast za marginalną zostanie uznana praca najemna albo zostanie stwierdzone, iż praca ta nie jest faktycznie wykonywana, to właściwe będzie ustawodawstwo państwa, w którym wykonywana jest pracę na własny rachunek.

 

I odwrotnie, jeżeli praca na własny rachunek jest marginalna, to właściwe będzie ustawodawstwo państwa pracy najemnej.

 

Przy ustalaniu, czy praca najemna nie ma charakteru marginalnego brane są pod uwagę: czas pracy oraz dochód i wynagrodzenie netto. Bierze się pod uwagę w ujęciu procentowym:

•             czas pracy najemnej do ogółu czasu pracy (z pracy najemnej i działalności) danej osoby w danym okresie,

•             kwotę wynagrodzenia netto do ogółu dochodu (z pracy najemnej i działalności) w danym okresie.

 

Jeżeli choć jeden z tych parametrów znajduje się na poziomie poniżej 5%, praca ma charakter marginalny.

 

Czas pracy poświęcany na wykonywanie działalności gospodarczej ustala się zgodnie z normami czasu pracy wynikającymi z art. 130 Kodeksu pracy (przykładowo roczny wymiar czasu pracy to 2000 godzin).

 

Ważne!

Zgodnie z przepisami unijnymi pracownik ma obowiązek przekazania Oddziałowi ZUS informacji, dokumentów lub dowodów potwierdzających niezbędnych dla ustalenia swojej sytuacji i określenia właściwego ustawodawstwa. Ponadto, instytucje ubezpieczeniowe krajów członkowskich w ramach współpracy są uprawnione do wymiany wszystkich niezbędnych danych w zakresie ustalania właściwego ustawodawstwa.

 

Podstawa prawna:

1. art. 13 ust. 3 i art. 76 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004 r., str. 1, z późn. zm.),

2. art. 3 i 14 ust. 5b) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z 30.10.2009 r., str. 1, z późn. zm.).