Celem ustawy jest transpozycja dyrektywy Rady (UE) 2017/159 z dnia 19 grudnia 2016 r. wdrażającej Umowę w sprawie wdrożenia Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa z 2007 r. zawartej dnia 21 maja 2012 r. między Generalną Konfederacją Spółdzielni Rolniczych przy Unii Europejskiej (COGECA), Europejską Federacją Pracowników Transportu (ETF) oraz Stowarzyszeniem Krajowych Organizacji Przedsiębiorstw w Sektorze Rybołówstwa w Unii Europejskiej (Europêche).
Jednocześnie ustawa ma na celu dostosowanie przepisów krajowych do wymogów Konwencji nr 188 dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa, przyjętej przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy w Genewie 14 czerwca 2007 r., zwana „Konwencją nr 188”.

Czytaj także: Prezydent podpisał nowelizację ustawy o pracy na morzu>>
 

Praca na statkach ma być bezpieczna

Ustawa reguluje wszystkie kwestie związane ze specyfiką pracy rybaków na statkach rybackich. Jak można było przeczytać w uzasadnieniu do projektu, jej istotą jest zapewnienie, aby praca na statkach rybackich o polskiej przynależności wykonujących tzw. rybołówstwo komercyjne była pracą bezpieczną. W tym celu uchwalone przepisy określają wymagania, jakie powinni spełniać rybacy, a w szczególności przewidują minimalny wiek warunkujący możliwość zatrudnienia na statku rybackim, ma to być co do zasady 18 lat, a tylko wyjątkowo dopuszcza się zatrudnianie osób młodszych, tj. w wieku powyżej lat 16.

 

Ustawa statuuje ponadto wymogi związane ze stanem zdrowia rybaków. Potwierdzeniem ich spełniania ma być świadectwo zdrowia, będące orzeczeniem lekarskim.  Świadectwa zdrowia będą wydawane na okres 2 lat, a w przypadku młodocianych i rybaków, którzy ukończyli 50 lat lub nie spełniają wszystkich kryteriów zdrowotnych – na okres krótszy. Koszty zarówno badań lekarskich, jak i ewentualnych odwołań od wydanych świadectw zdrowia mają zasadniczo obciążać armatorów.  

Jednolite zasady zawierania umów o pracę

Przepisy ustawy szczegółowo regulują sposób zawierania oraz treść rybackiej umowy o pracę, zasady związane z wynagrodzeniem, standardy w zakresie czasu pracy rybaków, a także prawa i obowiązki stron w razie rozwiązania stosunku pracy, w tym konieczność poniesienia przez armatora kosztów repatriacji rybaka, który pozostał za granicą bez własnej winy.

Wyżywienie i bhp na morzu

W ustawie uregulowano także zagadnienia związane z warunkami pracy i życia na statkach rybackich, a zwłaszcza kwestie gwarantowanego rybakom wyżywienia i wody pitnej oraz ich jakości, co ma znajdować zastosowanie nawet w odniesieniu do najmniejszych statków rybackich, czyli tych o długości poniżej 12 m. Ustawa szczególny nacisk kładzie na działania eliminujące ryzyka zawodowe, dostępność środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz przestrzeganie reguł BHP. Przedmiotem regulacji przepisów ustawy o pracy na statkach rybackich jest również: problematyka pośrednictwa pracy, ochrona zdrowia i związane z nią świadczenia przysługujące rybakom lub ich rodzinom.

Lepsze warunki opieki zdrowotnej

Nowa ustawa przyjmuje też korzystniejsze niż do tej pory, bo pełne finansowanie przez armatora świadczeń opieki zdrowotnej, w przypadku gdy koszty tych świadczeń nie mogą zostać pokryte ze środków publicznych. Ustawa zawiera poza tym przepisy normujące odpowiedzialność porządkową rybaków za naruszenia regulaminu pracy i przebywania na statku rybackim oraz przepisy karne, którym to z kolei mają podlegać m.in. armatorzy i osoby działające w ich imieniu.
Ustawa o pracy na statkach rybackich dokonuje niezbędnych zmian w innych aktach normatywnych, w tym w ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim oraz ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o pracy na morzu.

Ustawa ma wejść w życie z dniem 15 listopada 2019 r. z wyjątkiem art. 4 ust. 2 i art. 68 pkt 4 i 5, które wejdą w życie po upływie dwóch lat od dnia ogłoszenia ustawy.