Istota tzw. podstawowego systemu czasu pracy polega na wykonywaniu pracy przez 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. W tym systemie wprost wymiar dobowy czasu pracy jest równy normie dobowej czasu pracy. To odróżnia go od systemów równoważnych, w których dopuszczalne są zarówno wydłużenia dobowe, jak i planowanie pracy krótszej niż 8- godzinna.

Czytaj również: Automatyczna zmiana systemu czasu pracy możliwa w niektórych przypadkach>>

Podstawowy system pracy

W podstawowym systemie czasu pracy nie mogą występować sytuacje, w których praca w poszczególnych dobach będzie przekraczała 8 godzin przy odpowiednim skróceniu czasu pracy w innych dniach pracy. Takie przekroczenie będzie stanowić pracę w godzinach nadliczbowych (nadgodziny dobowe). Jeżeli zaś pracodawca planuje w grafiku dzień pracy, to – przy zatrudnieniu pełnoetatowym – planuje 8-godzinny dzień. Nawet jeżeli wie, że praca zajmie jedynie np. 5 czy 6 godzin.

W konsekwencji, nawet jeśli po np. 5 godzinach pracownik zakończyłby realizację zadań (co też i z góry byłoby wiadome w chwili układania harmonogramu), to do czasu pracy wliczeniu podlegałoby 8 godzin.

Mówimy tutaj o planowanej pracy.

Jeżeli zaś pracodawca zleca pracę w dniu wolnym w oparciu o szczególne potrzeby to rozliczamy faktyczny czas pracy. Nie zmienia to jednak tego, że za pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy,  pracownik powinien uzyskać i tak inny cały dzień wolny (art. 151[3] k.p.), więc nawet za np. 5 godzin pracownik zatrudniony na pełny etat w systemie podstawowym uzyskałby cały, 8-godzinny dzień wolny. Jeżeli jednak z jakiś powodów byłoby to niemożliwe, to z końcem okresu rozliczeniowego czas przepracowany w dniu wolnym (w tym przykładzie - 5 godzin) stanie się przekroczeniem średniotygodniowym i zostanie zrekompensowany już nie jako dzień („dzień za dzień”), ale dokładnie za 5 godzin.

Jeżeli u pracodawcy zdarzają się przewidywalne sytuacje, w których zapotrzebowanie dzienne na pracę jest niższe niż 8 godzin lub sytuacje takie występują regularnie (np. krócej czynne w soboty biuro), rozwiązaniem mogłoby być wprowadzenie systemu równoważnego. W systemie tym możliwe są nie tylko wydłużenia ponad 8 godzin, ale również zaplanowane dni krótszej pracy (np. 5 godzin). Istotne będzie zawsze zachowanie wymiaru czasu pracy oraz nie większej niż maksymalna liczby dni pracy w okresie rozliczeniowym.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.