To kolejny skutek zmian w zasadach opłacania składki zdrowotnej, jakie wprowadziły przepisy podatkowe Polskiego Ładu, czyli ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r., poz. 2105). - Nie mam najmniejszych wątpliwości, że przedsiębiorcy będą musieli zapłacić podatek zdrowotny od likwidowanej działalności, który funkcjonalnie stanie się wówczas podatkiem od likwidowanej firmy. Łatwo będzie można go uniknąć, ale jeżeli się w niego wpadnie, nie będzie można od niego uciec - mówi dr Tomasz Lasocki z Katedry Prawa Ubezpieczeń Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. 

Czytaj również: Niektórzy przedsiębiorcy zapłacą składkę zdrowotną dwa razy

Piekarz zapłaci składkę od sprzedawanego pieca, a fryzjerka – od nowego fotela

Jak tłumaczy dr Tomasz Lasocki, chodzi o sprzedaż towarów i składników majątkowych w związku z likwidacją działalności gospodarczej. W takiej sytuacji sprzedaż towarów jest również traktowana jako przychód z działalności gospodarczej, od którego trzeba będzie zapłacić nie tylko podatek dochodowy, ale i składkę zdrowotną. Z kolei sprzedaż składników majątkowych i uzyskany z niej przychód jako podstawa do zapłaty składki zdrowotnej zależeć będzie od tego, w jaki sposób rozliczone zostało przez przedsiębiorcę nabycie danego składnika majątkowego.

- Jeżeli przykładowo piekarz kupił piec do wypieku chleba, a zakup wrzucił w koszty uzyskania przychodów, to sprzedając ten piec w miesiącu, w którym zlikwidował działalność gospodarczą (czyli w tym przykładzie – zamknął piekarnię), uzyska przychód z działalności gospodarczej, od którego będzie musiał zapłacić składkę zdrowotną – podkreśla dr Lasocki. Jak twierdzi, w podobnej sytuacji znajdzie się np. kosmetyczka czy fryzjerka, która ma nowy, dopiero co kupiony sprzęt do gabinetu, nowe fotele czy inne wyposażenie zakładu. A wszystko dlatego, że - jak  tłumaczy - składka zdrowotna jest niepodzielna. Wystarczy jeden dzień, w którym uzyska się przychód, a zapłacić trzeba za cały miesiąc.  

Jeżeli natomiast osoba likwidująca prowadzoną działalność gospodarczą amortyzowała składnik majątkowy, to składkę zdrowotną będzie musiała zapłacić od przychodu stanowiącego różnicę między wartością rzeczy a kwotą, jaka nie została jeszcze zamortyzowana. – Przykładowo, jeżeli sprzeda samochód, który kupiła za 100 tys. zł a zamortyzowała do tej pory czterdzieści procent jego wartości, to podatek zdrowotny (czyli składkę zdrowotną) będzie musiała zapłacić od różnicy między kwotą sprzedaży a zamortyzowanymi czterdziestoma tysiącami – zaznacza dr Tomasz Lasocki. 


Kiedy przychód z działalności gospodarczej

- Jeśli patrzymy na kwestię likwidowanej działalności gospodarczej od strony podatkowej, to odpłatne zbycie składników majątkowych w związku z likwidowaną działalnością gospodarczą jest traktowane jako przychód z tej działalności. W myśl bowiem art. 14 ust. 2 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku, i to zarówno te pozostałe na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, prowadzonych samodzielnie, jak i otrzymane w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną, wystąpieniem wspólnika z takiej spółki lub zmniejszeniem udziału kapitałowego w takiej spółce – mówi Bartosz Kubista, adwokat, doradca podatkowy, partner zarządzający w kancelarii GLC, asystent w Katedrze Prawa Finansowego Uniwersytetu Śląskiego.

Jak podkreśla, na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 12 ustawy o PIT, przychodem z działalności nie będzie natomiast sprzedaż tego majątku w ciągu sześciu lat od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja: prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej, prowadzonych samodzielnie działów specjalnych produkcji rolnej, spółki niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika z takiej spółki albo zmniejszenie udziału kapitałowego w takiej spółce, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.

- Jeżeli zatem zamykam działalność gospodarczą i w ciągu tych sześciu lat sprzedaję składniki majątkowe, które wcześniej w związku z likwidacją działalności gospodarczej przeszły do majątku osobistego albo sprzedaję majątek zlikwidowanej spółki osobowej (niebędącej podatnikiem CIT, czyli partnerskiej lub niektórych jawnych), to uzyskuję przychód z działalności gospodarczej. Jeżeli sprzedaję składniki majątkowe po upływie owych sześciu lat, wówczas sprzedaż nie jest traktowana jako sprzedaż w ramach działalności gospodarczej i nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu – wyjaśnia mec. Bartosz Kubista. I dodaje: - Traktowanie sprzedaży majątku zlikwidowanej spółki albo zakończonej działalności gospodarczej nie jest jednak równoznaczne z jej podjęciem. Wspomniane regulacje określają wyłącznie, do jakiego źródła przychodów zaliczyć osiągane stąd przychody. W efekcie - skoro obowiązek składkowy ciąży na nas do momentu zaprzestania działalności, to może tu powstawać rozdźwięk pomiędzy przepisami podatkowymi, a z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego. Skoro dana osoba nie prowadzi już działalności gospodarczej, to nie teoretycznie powinna mieć obowiązku zapłaty składki od przychodów ze sprzedaży składników majątkowych, które pozostały jej po prowadzonej działalności. W tym zakresie ustawodawca nie zapewnił jednolitości pomiędzy przepisami podatkowymi a ubezpieczenia zdrowotnego.

 


Podatku zdrowotnego można uniknąć

- Zapłaty podatku zdrowotnego przy likwidacji działalności gospodarczej można jednak łatwo uniknąć. Trzeba tylko pamiętać, by nie sprzedawać towarów czy składników majątkowych w miesiącu, w którym zamyka się działalność. Jeśli więc piekarz z naszego przykładu zlikwiduje działalność np. w lutym, to ów piec może sprzedać już w marcu bez konieczności opłacenia składki zdrowotnej. W takim razie dla likwidujących firmę składka zdrowotna w części obliczonej od sprzedaży majątku będzie faktycznym podatkiem likwidacyjnym dla zbyt szybko działających – kolejną pułapką zastawioną od stycznia – uważa dr Tomasz Lasocki.

Podobnego zdania jest Przemysław Hinc, doradca podatkowy i członek zarządu w kancelarii PJH Doradztwo Gospodarcze. – To, czy osoba likwidująca działalność gospodarczą będzie musiała zapłacić składkę zdrowotną zależy od momentu zbycia towarów i składników majątkowych – mówi Hinc. I dodaje: - Jeśli chodzi o składkę zdrowotną, to potwierdzam: osoby, które zaczną wyprzedawać majątek zlikwidowanej firmy począwszy od następnego miesiąca po tym, kiedy zamknęły działalność gospodarczą, nie będą musiały płacić żadnych składek.

Z treści art. 66 ust. 1 pkt 1 lit c) ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jednoznacznie wynika bowiem, że obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą. Z kolei art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który przywołuje w swojej treści omawiany wyżej przepis ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, wyraźnie stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

- Z przepisów obu tych ustaw wyraźnie wynika, że warunkiem sine qua non dla objęcia podmiotu obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Zatem, gdy osoba, która po zamknięciu działalności, będzie zbywała jakieś składniki majątkowe, to mimo iż przychody z tego tytułu będą mogły w określonych okolicznościach być przypisane do źródła, jakim jest działalność gospodarcza, to składek z tego tytułu nie będzie trzeba płacić, bo taka osoba wówczas nie będzie już prowadziła działalności gospodarczej - podkreśla Przemysław Hinc.