Pracownik zatrudniony na dzienną zmianę dwa razy świadczył pracę w nocy.
W jaki sposób należy obliczyć wysokość wynagrodzenia pracownika z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych?
Jeżeli pracownik wykonywał pracę przekraczającą wymiar czasu pracy określony w rozkładzie na dany miesiąc, i przekroczył tym samym normę czasu pracy, wówczas przysługiwać mu będzie prawo do wynagrodzenia i dodatku za godziny nadliczbowe, chyba, że zostanie udzielony mu czas wolny. Bez znaczenia jest to, czy pracował w nocy, czy w dzień. Dodatek za pracę nocną przysługuje pracownikowi zawsze gdy pracuje w nocy, niezależnie od tego, czy są to nadgodziny czy nie.
Zgodnie z art. 151 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. To, czy praca w danym dniu była pracą w godzinach nadliczbowych, czy też nie, powinno wynikać z rozkładu czasu pracy danego pracownika w danym miesiącu, czy okresie rozliczeniowym. Nie ma zaś znaczenia, czy praca przypadała na porę nocną, czy też nie. Może bowiem dojść do sytuacji zmiany rozkładu czasu pracy, gdzie przy braku godzin nadliczbowych pracownik wykonywał pracę w nocy, mimo, że zwykle tego nie robi.
Należy więc w pierwszej kolejności prześledzić rozkład czasu pracy pracownika wskazanego w pytaniu i sprawdzić, czy wspomniana praca w godzinach nocnych mieści się w normie jego czasu pracy. Jeżeli w danym dniu pracownik pracował więcej niż 8 godzin lub dłużej niż przewiduje to jego rozkładowy wymiar czasu pracy w danym dniu (w przypadku innego niż podstawowy systemu czasu pracy), a pracownikowi nie udzielono czasu wolnego w zamian za tą pracę, to wówczas będzie mu za godzinę pracy w nocy przysługiwało wynagrodzenie z dodatkiem 100% zgodnie z art. 1511 § 1 pkt 1 lit. a k.p.
Niezależnie od powyższego pracownikowi przysługuje także dodatek za pracę nocną. Jest on bowiem naliczany za każdą godzinę pracy nocnej, niezależnie od tego czy są to nadgodziny, czy zwykłe godziny pracy według rozkładu. Zgodnie z art. 1518 § 1 k.p. pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów. Dodatek ten powinien być doliczony do wynagrodzenia "obok" wynagrodzenia zasadniczego i ewentualnego dodatku za nadgodziny.
Dodatkowe wynagrodzenie przysługujące na podstawie art. 1518 § 1 k.p. (tj. dodatek za pracę w porze nocnej), za godzinę pracy w porze nocnej minimalne wynagrodzenie za pracę przewidziane w tym przepisie dzieli się przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu (stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy w sprawie obliczania dodatku za nadgodziny zawarte w piśmie GIP z dnia 23 stycznia 2008 r., Rzeczposp. 2008, nr 6, poz. 4).
Jeżeli wspomniane godziny nocne przypadały w maju, wówczas stawka dodatku za pracę nocną wynosić będzie:
1317 zł : 152 godz. = 8,6644.... = 8,66 zł
8,66 zł * 20% = 1,73 zł
Gdy zatem pracownik wykonywał pracę w nadgodzinach w nocy, to przysługiwać będzie mu wynagrodzenie w kwocie:
(16 godz. * 12 zł) (16 godz. * 12 zł) (16 godz. * 1,73 zł) = 411,68 zł
Jeżeli pracownik wykonywał pracę w ramach "zwykłego" (rozkładowego) czasu pracy, to jego wynagrodzenie wyniesie:
(16 godz. * 12 zł) (16 godz. * 1,73 zł) = 219,68 zł
Wysokość stawki dodatku za pracę nocną może być inaczej określona w przepisach płacowych obowiązujących u danego pracodawcy.

Michał Culepa - specjalista z zakresu prawa pracy