W zakładzie wodociągowym część prac związanych z pracami inwestycyjnymi i naprawami awaryjnymi sieci wykonują firmy zewnętrzne na podstawie umowy.
Jakie są obowiązki firmy wodociągowej w zakresie bhp w stosunku do tych firm?
Obowiązki pracodawcy zlecającego wykonanie prac firmie zewnętrznej określa przede wszystkim ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. Zgodnie z art. 208 k.p. W przypadku, gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek: współpracować ze sobą; wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu; ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników. Przy czym, wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.
Rozwijając kodeksowy obowiązek współpracy - obowiązki pracodawcy zlecającego wykonanie prac (w tym wypadku zakładu wodociągów i kanalizacji), w zależności od rodzaju wykonywanej pracy, miejsca pracy, używanych maszyn należących do pracodawcy zlecającego, polegają między in. na: przekazaniu informacji pracodawcy wykonującemu zlecenie o zagrożeniach w miejscu pracy (awaria chlorowa, wybuch biogazu, możliwość uduszeniem w komorze wodnej lub ściekowej, zatrucia siarkowodorem); udostępnieniu oceny ryzyka zawodowego i biologicznego (w części przydatnej dla pracowników wykonujących zlecone prace), która może być pomocna pracodawcy, przy ocenie ryzyka na stanowiskach, na których prowadzone są prace; udostępnieniu wyników badań najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń (jeśli występują w miejscu wykonywania prac zleconych), o których pracodawca powinien poinformować swoich pracowników, a w przypadku przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń, zabezpieczyć pracowników przed skutkami niekorzystnego działania czynnika; przekazaniu informacji o istniejących środkach ochrony zbiorowej; przekazaniu instrukcji technologicznych maszyn i urządzeń oraz instalacji; udostępnieniu posiadanych instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy (jeśli mogą być przydatne); przekazaniu informacji o lokalizacji apteczek i punktów pierwszej pomocy (jeśli pracodawcy ustalą, że pracownicy w razie wypadku będą korzystali z tych samych apteczek i punktów pierwszej pomocy). Ponadto pracodawcy powinni szczegółowo i na piśmie ustalić zasady współpracy dotyczącej zamykania i otwierania przepływu mediów (ścieku, wody, prądu, gazu) podczas prac w kanale, kolektorze, zbiorniku, na obiektach technologicznych oraz dokonać wszystkich innych uzgodnień wynikających z charakteru i miejsca pracy. Pracodawca zlecający prace powinien przeprowadzić szkolenie bezpieczeństwa pracy dla pracowników pracodawcy realizującego zlecenie, uwzględniające specyfikę miejsca pracy. Nie można jednak tego szkolenia traktować jako szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy wstępnego lub okresowego. Możliwe jest też uzgodnienie pomiędzy pracodawcami udostępnienie pracownikom wykonującym prace na obiektach istniejących tam pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych. Pracodawcy powinni też uzgodnić pomiędzy sobą obowiązek wykonania zabezpieczeń dla pracowników, w tym wypadku, zakładu wodociągów i kanalizacji, np. przed upadkiem do zagłębień. W zasadzie powinno to należeć do zadań wykonawcy, ale można uzgodnić inaczej.
Uzgadniając warunki współpracy należy korzystać z przepisów branżowych, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w wodociągach i kanalizacji: rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1 października 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji, remontach i konserwacji sieci kanalizacyjnych (Dz. U. Nr 96, poz. 437); rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1 października 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w oczyszczalniach ścieków (Dz. U. Nr 96, poz. 438); rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 27 stycznia 1994 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu środków chemicznych do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków (Dz. U. Nr 21, poz. 73) oraz w razie potrzeby, z przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w innych branżach, np. w budownictwie.
Niezależnie od obowiązków podanych wyżej, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870) pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, w którym została poszkodowana osoba niebędąca jego pracownikiem, jest zobowiązany: zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu; zabezpieczyć miejsce wypadku; zawiadomić niezwłocznie o wypadku pracodawcę poszkodowanego; udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały oraz udzielić informacji i wszechstronnej pomocy zespołowi powypadkowemu ustalającemu okoliczności i przyczyny wypadku. Na wniosek pracodawcy poszkodowanego pracownika pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, może ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, a następnie dokumentację powypadkową przekazać pracodawcy poszkodowanego pracownika.
Kazimierz Kościukiewicz
Jakie są obowiązki firmy wodociągowej w zakresie bhp w stosunku do tych firm?
Obowiązki pracodawcy zlecającego wykonanie prac firmie zewnętrznej określa przede wszystkim ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. Zgodnie z art. 208 k.p. W przypadku, gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek: współpracować ze sobą; wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu; ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników. Przy czym, wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.
Rozwijając kodeksowy obowiązek współpracy - obowiązki pracodawcy zlecającego wykonanie prac (w tym wypadku zakładu wodociągów i kanalizacji), w zależności od rodzaju wykonywanej pracy, miejsca pracy, używanych maszyn należących do pracodawcy zlecającego, polegają między in. na: przekazaniu informacji pracodawcy wykonującemu zlecenie o zagrożeniach w miejscu pracy (awaria chlorowa, wybuch biogazu, możliwość uduszeniem w komorze wodnej lub ściekowej, zatrucia siarkowodorem); udostępnieniu oceny ryzyka zawodowego i biologicznego (w części przydatnej dla pracowników wykonujących zlecone prace), która może być pomocna pracodawcy, przy ocenie ryzyka na stanowiskach, na których prowadzone są prace; udostępnieniu wyników badań najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń (jeśli występują w miejscu wykonywania prac zleconych), o których pracodawca powinien poinformować swoich pracowników, a w przypadku przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń, zabezpieczyć pracowników przed skutkami niekorzystnego działania czynnika; przekazaniu informacji o istniejących środkach ochrony zbiorowej; przekazaniu instrukcji technologicznych maszyn i urządzeń oraz instalacji; udostępnieniu posiadanych instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy (jeśli mogą być przydatne); przekazaniu informacji o lokalizacji apteczek i punktów pierwszej pomocy (jeśli pracodawcy ustalą, że pracownicy w razie wypadku będą korzystali z tych samych apteczek i punktów pierwszej pomocy). Ponadto pracodawcy powinni szczegółowo i na piśmie ustalić zasady współpracy dotyczącej zamykania i otwierania przepływu mediów (ścieku, wody, prądu, gazu) podczas prac w kanale, kolektorze, zbiorniku, na obiektach technologicznych oraz dokonać wszystkich innych uzgodnień wynikających z charakteru i miejsca pracy. Pracodawca zlecający prace powinien przeprowadzić szkolenie bezpieczeństwa pracy dla pracowników pracodawcy realizującego zlecenie, uwzględniające specyfikę miejsca pracy. Nie można jednak tego szkolenia traktować jako szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy wstępnego lub okresowego. Możliwe jest też uzgodnienie pomiędzy pracodawcami udostępnienie pracownikom wykonującym prace na obiektach istniejących tam pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych. Pracodawcy powinni też uzgodnić pomiędzy sobą obowiązek wykonania zabezpieczeń dla pracowników, w tym wypadku, zakładu wodociągów i kanalizacji, np. przed upadkiem do zagłębień. W zasadzie powinno to należeć do zadań wykonawcy, ale można uzgodnić inaczej.
Uzgadniając warunki współpracy należy korzystać z przepisów branżowych, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w wodociągach i kanalizacji: rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1 października 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji, remontach i konserwacji sieci kanalizacyjnych (Dz. U. Nr 96, poz. 437); rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1 października 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w oczyszczalniach ścieków (Dz. U. Nr 96, poz. 438); rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 27 stycznia 1994 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu środków chemicznych do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków (Dz. U. Nr 21, poz. 73) oraz w razie potrzeby, z przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w innych branżach, np. w budownictwie.
Niezależnie od obowiązków podanych wyżej, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870) pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, w którym została poszkodowana osoba niebędąca jego pracownikiem, jest zobowiązany: zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu; zabezpieczyć miejsce wypadku; zawiadomić niezwłocznie o wypadku pracodawcę poszkodowanego; udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały oraz udzielić informacji i wszechstronnej pomocy zespołowi powypadkowemu ustalającemu okoliczności i przyczyny wypadku. Na wniosek pracodawcy poszkodowanego pracownika pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, może ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, a następnie dokumentację powypadkową przekazać pracodawcy poszkodowanego pracownika.
Kazimierz Kościukiewicz