Anna K. (dane zmienione) była zatrudniona w szpitalu na oddziale intensywnej terapii i anestezjologii na stanowisku specjalisty pielęgniarstwa. Pracowała jako pielęgniarka odcinkowa, ale zastępowała też swoje koleżanki z zespołów operacyjnych przy znieczulaniu pacjentów do planowanych, jak i nagłych zabiegów. Inspektor pracy nakazał więc pracodawcy umieszczenie Anny K. w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których przewidziany jest obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych. Organ wskazał bowiem, że zgodnie z pkt 24 załącznika nr 2 ustawy o emeryturach pomostowych, za prace o szczególnym charakterze uważa się prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. Dyrektor szpitala wniósł jednak skargę.
Sprawą zajął się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który wskazał, że podmiotem uprawnionym do zakwalifikowania danego rodzaju pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze jest płatnik składek, a więc pracodawca. Jeśli nie uwzględni konkretnego stanowiska w wykazie, to inspekcja nie może nakazać wpisania pracownika do ewidencji. Inspektor złożył skargę kasacyjną.
Wykaz stanowisk określa pracodawca
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że przyznanie pracownikowi uprawnienia do zawiadomienia inspekcji pracy o niewpisaniu go do ewidencji nie dowodzi, że może on skutecznie żądać rozstrzygnięcia czy rodzaj świadczonej przez niego pracy powinien być zaliczony do kategorii prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze. Nie oznacza to też, że inspekcja pracy może nakazać pracodawcy umieszczenie pracownika w ewidencji. To bowiem pracodawca określa wykaz stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Wynika to z art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych. Sąd wskazał też, że punktem odniesienia dla kompetencji do kontroli ewidencji pracowników (art. 10 ust. 1 pkt 9a ustawy o PIP) nie mogą być wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, określone załącznikami nr 1 czy nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych, lecz wykaz stanowisk pracy płatnika - pracodawcy.
Czytaj także: SA: Trudno uzyskać prawo do emerytury pomostowej >>>
Miejsce wykonywania pracy było decydujące
W dokumencie tym uwzględniono stanowisko specjalisty pielęgniarstwa oddziału intensywnej terapii i anestezjologii, ale wyraźnie zastrzeżono, że ma to być pracownik wykonujący pracę na bloku operacyjnym w pełnym wymiarze czasu pracy, w warunkach ostrego dyżuru. Tym samym dokonano rozróżnienia pomiędzy osobami, których miejscem wykonywania pracy jest oddział intensywnej terapii i anestezjologii oraz blok operacyjny. Wynika z tego, że gdyby wolą pracodawcy było zamieszczenie w wykazie stanowisk wszystkich specjalistów pielęgniarstwa tego oddziału, to w zarządzeniu nie znalazłoby się zastrzeżenie, że chodzi o osoby wykonujących pracę wyłącznie na bloku operacyjnym w pełnym wymiarze czasu pracy. Dlatego też tylko w odniesieniu do takiego stanowiska można było mówić o wykonywaniu pracy o szczególnym charakterze.
Inspekcja nie mogła wydać nakazu
NSA podkreślił, że postępowanie inspekcji może zakończyć się wydaniem nakazu o wpisaniu konkretnego pracownika do ewidencji. Pod warunkiem jednak, że dane stanowisko pracy zostało przez samego pracodawcę zaliczone do wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a pomimo to pracownik nie został w niej umieszczony. Natomiast nakazanie wpisania osoby świadczącej pracę na stanowisku niezaliczonym do wykazu, byłoby wiążącym ustalaniem, czy zostały spełnione wymogi przewidziane w ustawie o emeryturach pomostowych. Tymczasem do dokonywania tego rodzaju ustaleń organy inspekcji pracy nie są umocowane. Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną.
Wyrok NSA z 25 sierpnia 2020 r., sygn. akt I OSK 3390/19
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
