Pracodawca zawarł umowę o pracę na okres próbny od dnia 2 lipca do 31 sierpnia 2007 r., pierwszą umowę na czas określony zawarto na okres od 1 września 2007 r. do 1 października 2008 r., drugą umowę na czas określony pracodawca zawarł na okres od dnia 2 października do 31 grudnia 2008 r.
Czy pracodawca miał prawo zawrzeć kolejna umowę na czas określony na okres od dnia 1 stycznia 2010 r. do 21 sierpnia 2011 r.?

Ustawa z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 125, poz. 1035) - dalej u.ł.s.k.e. ma ograniczony zakres zastosowania. Zgodnie z art. 3 u.ł.s.k.e. znajduje ona zastosowanie tylko do przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2007 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.) - dalej u.s.d.g. Przedsiębiorcą w rozumieniu u.s.d.g. jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Dodatkowo ustawa wprowadza rozróżnienie na przedsiębiorców i przedsiębiorców w przejściowych trudnościach finansowych. Część jej rozwiązań znajduje zastosowanie tylko do pracodawców w przejściowych trudnościach finansowych (przesłanki uznania za przedsiębiorcę w przejściowych trudnościach finansowych określa precyzyjnie art. 3 u.ł.s.k.e.) – jest to obniżenie wymiaru czasu pracy pracownika i przestój ekonomiczny oraz regulacje dotyczące wsparcia finansowego pracowników objętych tymi rozwiązaniami. Część przepisów u.ł.s.k.e. znajduje natomiast zastosowanie do wszystkich przedsiębiorców (nie tylko do tych którzy są w przejściowych trudnościach finansowych). Chodzi tu o możliwość przedłużania okresów rozliczeniowych, wprowadzenie indywidualnych rozkładów czasu pracy oraz stosowanie nowego ograniczenia zatrudnienia na podstawie umów na czas określony. Z tych rozwiązań mogą wszyscy przedsiębiorcy.

Jeżeli zatem pracodawca (firma), o którym mowa w pytaniu jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 u.s.d.g., do końca 2011 r. do zawieranych przez pracodawcę umów o pracę na czas określony zastosowanie mają ograniczenia z art. 13 u.ł.s.k.e.
Zgodnie z art. 13 u.ł.s.k.e. okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych umów o pracę na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy nie może przekraczać 24 miesięcy. Za kolejną umowę na czas określony uważa się umowę zawartą przed upływem 3 miesięcy od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy na czas określony.
Zgodnie z art. 35 ust. 1. u.ł.s.k.e. do umów o pracę zawartych na czas określony trwających w dniu wejścia w życie u.ł.s.k.e. nie stosuje się przepisów art. 251 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. Zgodnie natomiast z art. 35 ust. 2 u.ł.s.k.e. do umów, o których mowa w ust. 1 stosuje się przepisy art. 13 u.ł.s.k.e. Dla prawidłowego ustalenia maksymalnego dopuszczalnego okresu zatrudnienia na podstawie umów na czas określony istotne znaczenie ma zatem art. 35 ust. 2 u.ł.s.k.e., nakazujący wliczanie do tego limitu umowy o pracę na czas określony, która wiązała strony w dniu wejścia w życie ustawy (czyli 29 sierpnia 2009 r.).
Pracodawca zawarł trzy umowy o pracę na czas określony:
1 września 2007 r. – 1 września 2008 r.,
2 września 2008 r. – 31 grudnia 2009 r. (w pytaniu podano 31 grudnia 2008 r., ale zakładam że jest to pomyłka i miał być rok 2009 – inaczej pytanie byłoby bezprzedmiotowe),
1 stycznia 2010 r. – 21 sierpnia 2011 r.

Oceniając czy zachowany został maksymalny limit zatrudnienia na podstawie art. 13 u.ł.s.k.e. bierzemy pod uwagę całą umowę trzecią (1 stycznia 2010 r. – 21 sierpnia 2011 r.) oraz, w związku z art. 35 ust. 2 - umowę drugą w zakresie od 29 sierpnia 2009 r. (data wejścia w życie u.ł.s.k.e.) do dnia jej rozwiązania 31 grudnia 2009 r. Jeżeli łączny okres tych dwóch umów nie przekracza 24 miesięcy, trzecia umowa została zawarta zgodnie z prawem.
Monika Latos-Milkowska - specjalista z zakresu prawa pracy