Imprezy firmowe organizowane z okazji świąt, zakończenia ważnego projektu, jubileuszu firmy czy sukcesu zespołu stały się stałym elementem kultury organizacyjnej wielu przedsiębiorstw. Tego typu spotkania mają na celu wzmacnianie więzi między pracownikami, budowanie zaangażowania oraz wspólne celebrowanie osiągnięć. W praktyce często towarzyszy im poczęstunek, a niekiedy również symboliczna lampka wina lub kieliszek szampana. Choć takie zwyczaje mogą być dobrze przyjęte przez zespół pracowników, niosą ze sobą istotne ryzyka – zarówno dla pracodawcy, jak i pracowników.
Czytaj również: Imprezy karnawałowe a regulacje prawnopracownicze >>
Imprezy firmowe a ryzyko naruszenia przepisów
Warto mieć na uwadze, że zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, wnoszenie napojów alkoholowych na teren zakładów pracy jest bezwzględnie zabronione.
Dodatkowo, art. 16 ust. 1a ustawy nakłada na kierownika zakładu pracy, bądź osobę przez niego upoważnioną, obowiązek odmowy wpuszczenia na teren zakładu pracy osoby, wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie naruszenia tego zakazu, przy czym przez kierownika zakładu pracy należy rozumieć nie tylko osobę fizyczną pełniącą funkcje kierownicze w imieniu pracodawcy, ale także samego pracodawcę.
W praktyce oznacza to, że nawet symboliczne spożycie alkoholu przez pracowników podczas spotkań towarzyskich organizowanych na terenie zakładu może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych dla pracodawcy. Przyzwolenie na takie sytuacje może zostać uznane za naruszenie przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ponieważ już samo wniesienie alkoholu na teren zakładu pracy stanowi złamanie ustawowego zakazu, niezależnie od ilości czy kontekstu, w którym pracownicy go spożywają.
W rezultacie pracodawca, który toleruje lub umożliwia tego typu praktyki, naraża się na zarzut niedopełnienia obowiązku nadzoru nad wnoszeniem napojów alkoholowych na teren zakładu pracy, co skutkować może nałożeniem na niego kary grzywny na podstawie art. 44 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Polecamy w LEX: Jaśkowski Kazimierz, Maniewska Eliza, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy>
Cena promocyjna: 119.7 zł
|Cena regularna: 399 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 119.7 zł
Ryzyka dla pracowników
Sądy pracy przyjmują zdecydowanie rygorystyczne stanowisko wobec przypadków spożywania alkoholu przez pracowników w czasie pracy, niezależnie od tego, czy dzieje się to za milczącym przyzwoleniem pracodawcy, czy też w wyniku ustalonych zwyczajów zakładowych. Tego rodzaju zachowanie uznawane jest za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.
W takich sytuacjach pracodawca ma prawo podjąć zdecydowane działania, w tym rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym – czyli bez zachowania okresu wypowiedzenia. Praca zawodowa wymaga od pracownika nie tylko obecności, ale także pełnej sprawności psychofizycznej, koncentracji i odpowiedzialności – warunków, które spożycie alkoholu w oczywisty sposób zaburza lub całkowicie wyklucza.
W szczególnie surowy sposób sądy oceniają takie przypadki w odniesieniu do osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych, ponieważ to właśnie na nich spoczywa obowiązek nie tylko wykonywania pracy na najwyższym poziomie, ale także dawania przykładu innym pracownikom i egzekwowania przestrzegania zasad. W odniesieniu do tej grupy zatrudnionych samo przyzwolenie na spożywanie alkoholu przez innych członków zespołu, nawet bez bezpośredniego udziału kierownika w takim zachowaniu, może zostać uznane za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i skutkować natychmiastowym rozwiązaniem stosunku pracy.
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Komentarz. Tom I i II >>
Wyjątkowe sytuacje uzasadnione interesem pracodawcy
W doktrynie prawa pracy reprezentowany jest również bardziej liberalny pogląd, który w niektórych sytuacjach uznaje spożycie alkoholu przez pracownika za dopuszczalne. Przykładem może być okoliczność, w której wypicie symbolicznej ilości alkoholu następuje w związku z działaniami podejmowanymi w interesie pracodawcy, na przykład w trakcie negocjacji z kontrahentem, kiedy towarzyski gest, taki jak wzniesienie toastu, może pomóc w nawiązaniu lub utrzymaniu korzystnych relacji biznesowych, co w efekcie może przynieść firmie wymierne korzyści.
Innym przypadkiem dopuszczalności spożycia alkoholu może być istnienie ugruntowanej tradycji zakładowej, na przykład wspólne świętowanie określonych rocznic, jubileuszy czy zakończenia roku, o ile zwyczaj ten nie budzi sprzeciwu po stronie pracodawcy, jak i pracowników.
Warunkiem, który musi być jednak bezwzględnie spełniony jest to, aby takie okazjonalne spożywanie alkoholu nie zakłócało normalnego toku pracy, nie wpływało negatywnie na atmosferę w zespole, ani nie prowadziło do demoralizacji pozostałych pracowników. Co więcej, nie może ono godzić w reputację firmy ani obniżać jej wiarygodności w oczach klientów czy partnerów biznesowych. Tylko wówczas można mówić o sytuacjach, które - choć nietypowe - niekiedy mogą być akceptowalne.
Pomimo istnienia wyjątków, punktem wyjścia powinny pozostać obowiązujące przepisy prawa, które jasno określają ograniczenia i zakazy w zakresie spożywania alkoholu przez pracowników.
Czytaj również: Pracodawca nie może na terenie zakładu pracy organizować „zakrapianych” imprez >>
Dobre praktyki
Poniżej rekomendujemy kilka dobrych praktyk, które pracodawcy powinni wziąć pod uwagę w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji, organizując dla pracowników spotkania, którym towarzyszyć ma alkohol chociażby w symbolicznych ilościach:
- Organizowanie spotkań poza miejscem oraz czasem pracy - niezależnie od okazji, spotkania, podczas których ma być podawany alkohol, powinny odbywać się poza siedzibą firmy, np. w restauracjach, hotelach czy wynajętych salach eventowych, oraz w czasie, w którym pracownicy nie wykonują swoich obowiązków zawodowych
- Nieudostępnianie pracownikom lokali pracodawcy w celu organizacji przez nich imprez okolicznościowych - pracodawca powinien unikać udostępniania pomieszczeń firmowych na prywatne imprezy pracowników, ponieważ wiąże się to z ryzykiem naruszenia przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz bezpieczeństwa na terenie zakładu pracy
- Zapewnienie alternatywy dla napojów alkoholowych - pracownicy powinni mieć pełną swobodę w decyzji, czy i co będą spożywać. Warto zadbać o atrakcyjne napoje bezalkoholowe
- Określenie zasad w politykach lub kodeksie etyki firmy - w regulacjach wewnętrznych firmy (np. w odpowiednich politykach lub kodeksie dobrych praktyk) warto zawrzeć wytyczne dotyczące udziału w wydarzeniach integracyjnych, wyjazdach służbowych i spożywania podczas nich alkoholu
- Zapewnienie pracownikom dojazdu oraz powrotu z miejsca imprezy - na przykład poprzez wynajęcie autokaru lub sfinansowanie taksówek
- Niedopuszczanie do nadmiernego spożycia - osoby odpowiedzialne za organizację wydarzenia (np. HR, kadra menedżerska) powinny zachować czujność i przeciwdziałać ewentualnym nadużyciom alkoholu czy nieodpowiednim zachowaniom
Podsumowanie
Imprezy firmowe stanowią ważny element budowania kultury organizacyjnej – sprzyjają integracji zespołu i budowaniu pozytywnych relacji w miejscu pracy. Należy jednak pamiętać, że nawet podczas takich wydarzeń obowiązują przepisy prawa pracy, w szczególności te związane z zakazem spożywania alkoholu na terenie zakładu pracy.
Odpowiedzialne podejście do organizacji takich wydarzeń, uwzględniające kwestie bezpieczeństwa, wizerunku firmy oraz komfortu wszystkich uczestników, pozwala czerpać z nich korzyści, jednocześnie minimalizując związane z tym ryzyka prawne zarówno po stronie pracodawców jak i pracowników.
Marta Podskarbi – Counsel, NGL Legal, adwokat
Czytaj też w LEX: Koszowski Michał, Niżnik-Dobosz Iwona, Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Komentarz
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
