Pytanie:
Wnioskodawca zamierza odbierać używaną odzież od mieszkańców i dodatkowo zamierza rozstawić pojemniki na odzież. Następnie część odzieży będzie odsprzedawana dalej do lumpeksów, a pozostała część będzie przerabiana na czyściwo, które zostanie odsprzedane innym podmiotom.

Jakie wymagania prawne w zakresie gospodarki odpadami powinien spełnić zainteresowany? Czy zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm.) - dalej u.u.c.p.g. - powyższe działania są dozwolone, mając na uwadze fakt, iż jedna firma wygrała przetarg na odbiór odpadów komunalnych?

Odpowiedź:
Firma deklarująca odbieranie tekstyliów i zużytej odzieży nie może działać jako przedsiębiorca odbierający odpady komunalne, jeśli na terenie objętym systemem nie została wyłoniona w drodze przetargu jako podmiot, który będzie świadczył ww. usługi. Może jednak zbierać zużytą odzież jako podmiot zbierający odpady na podstawie zezwolenia na zbieranie odpadów uzyskane w trybie art. 42 ust. 1 i art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21) – dalej u.o. Jeżeli część odpadów ma być przeznaczona do sprzedaży w lumpeksach, to firma powinna ponadto uzyskać zezwolenie na przetwarzanie odpadów w procesie R12, polegającym na przygotowaniu do ponownego użycia, zgodnie z art. 42 ust. 2 i art. 43 ust. 2 u.o. (po sortowaniu, sprawdzeniu, naprawie, np. polegającej na przyszyciu guzików), Pozostała zużyta odzież (odpady) może być przetworzona na czyściwo i również sprzedana innym podmiotom. Właściwy będzie tu również proces R12. Gdyby pozostała zużyta odzież była sprzedawana jako odpad (czyściwo) bez jakiegokolwiek przetworzenia, to oczywiście zezwolenie na odzysk nie byłoby potrzebne.

Problem polega na tym, że we wniosku o udzielenie zezwolenia firma musi wskazać tytuł prawny do miejsca magazynowania odpadów (teren pod pojemnikiem). Aby rozstawić pojemniki, musiałaby taki tytuł prawny uzyskać, np. na podstawie umowy dzierżawy lub użyczenia od właściciela terenu. W przeciwnym wypadku formuła zaproponowana przez firmę zbierającą odzież byłaby obejściem obowiązku wyłonienia przedsiębiorcy odbierającego odpady w przetargu, także wtedy, gdyby firma posiadała wpis do rejestru działalności regulowanej (przy założeniu, że spełnia przy tym wszystkie wymagania przewidziane dla przedsiębiorców odbierających odpady komunalne). Jeśli przedsiębiorca odbierający odpady komunalne już został wyłoniony, to dopuszczenie firmy do odbierania odpadów w proponowanej formie byłoby swoistą konkurencją i złamaniem zasad u.u.c.p.g.

Akt u.u.c.p.g. nie zabrania jednak zbierania selektywnie zebranych odpadów komunalnych. Jeśli firma uzyska tytuł prawny pod miejsce magazynowania odpadów, to zużytą odzież będzie mogła zbierać i przetwarzać w celach opisanych wyżej.

Uzasadnienie:
Zużyta odzież nienadająca się do dalszego użytku i/lub będąca w stanie uniemożliwiającym bezpośrednie wykorzystanie, której mieszkaniec gminy pozbywa się, stanowi odpad komunalny, który podlega takim samym przepisom jak inne odpady komunalne selektywnie zebrane.

Natomiast inaczej sprawa się przedstawia, gdy chodzi o zbiórkę odzieży używanej, która nie jest odpadem, jeżeli jest ona przekazywana w celu dalszego jej używania (zgodnie z przeznaczeniem). Wtedy nie podlega ona ani u.o., ani u.u.c.p.g. Takie zbiórki organizują np. stowarzyszenia pomocowe. Jeśli jednak pojemniki rozstawia podmiot zbierający odpady i nie ma zamiaru przekazywać odzieży innym osobom fizycznym do używania, tylko do przetwarzania, to wtedy taka odzież jest odpadem, niezależnie od tego, czy nadaje się do dalszego używania, czy też wymaga przygotowania do ponownego użycia czy innego przetworzenia (w rozumieniu odzysku). Na takie działania firma musi uzyskać zezwolenia na gospodarowanie odpadami.