W środę odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa Nieruchomości wczoraj, dziś i jutro. Jej organizatorem był naukowy kwartalnik „Nieruchomości@”. W dyskusji uczestniczyli prawnicy oraz uniwersyteccy pracownicy naukowi.
Konferencja została objęta honorowym patronatem Andrzeja Dudy, Prezydenta RP a LEX Czasopisma było patronem medialnym wydarzenia.
Tematyka konferencji była bardzo szeroka. Wspólnym mianownikiem poruszonych problemów były nieruchomości.
Własność warstwowa, hipoteka i służebności
Dr hab. Kamil Zaradkiewicz, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego oraz sędzia Sądu Najwyższego mówił na temat własności warstowej. Przyznał, że od lat powraca w dyskusjach akademickich oraz w mediach. Nadal brakuje jednak uregulowań na jej temat w polskim prawe. A w kodeks cywilny przewiduje generalną zasadę superficies solo cedit. Według niego warto rozważyć zmianę w tym zakresie. Prawo własności warstwowej, w różnych formułach występuje w regulacjach prawnych innych państw europejskich np. w Niemczech, Szwecji, czy Francji a także w USA czy Kanadzie.
Przypomniał, że o konieczności wprowadzenia tego typu własności mówi Polski Ład. Wynika z niego, że w wielu miejscach w Polsce mamy dużo niewykorzystanej przestrzeni, szczególnie w dużych miastach. Chodzi m.in. o tereny nad liniami kolejowymi, które są bardzo atrakcyjne, ale na których przeprowadzenie inwestycji w zabudowę jest bardzo trudne. Obecne uregulowania prawne wykluczają też możliwość sprzedaży powierzchni nad torami, co skutkuje niemożliwością wykorzystywania tych terenów do rozwoju miast i pozbawia PKP S.A. możliwości zarobku. Dzięki rozwiązaniom prawnym proces inwestycyjny w wielu miastach zostanie uproszczony m.in. dzięki możliwości łatwiejszego finansowania.
Dr hab. Małgorzata Balwicka-Szczyrba z Uniwersytetu Gdańskiego przybliżyła problematykę służebności. Jej zdaniem warto na nie spojrzeć na nowo. Tradycyjne funkcje służebności nie są optymalne i wystarczające, trzeba iść za potrzebami obrotu - uważa.
Według niej służebności osobiste są nie potrzebnie zawężone jedynie do sfery czysto konsumpcyjnej , warto rozszerzyć je na na inne potrzeby danej osoby. Gdy natomiast chodzi o służebność przesyłu, to obecnie ma ona charakter czysto gospodarczy.
- Podmiot który nie jest przedsiębiorstwem przesyłowym nie może takiej służebności ustanowić a szkoda. Mogłyby z niej korzystać farmy wiatrowe czy fotowoltaiczne. Można też poszerzyć katalog urządzeń objętych służebnością przesyłu. W Niemczech objęte są nią także m.in. np. sieci kolejowe i tramwajowe - tłumaczyła dr hab. Małgorzata Balwicka-Szczyrba.
Z kolei dr hab. Jakub J. Szczerbowski z Uniwersytetu Łódzkiego mówił na temat hipoteki przy kredytach walutowych. - Jestem również pracownikiem biura Rzecznika Finansowego. Znam więc dobrze problem dotyczący nierównego rozkładu ryzyka walutowego pomiędzy stronami, a więc między konsumentem a bankiem. Sądy dopatrują się, że postanowienia indeksacyjne są wadliwe i powinny być usunięte z umowy co powinno skutkować tym, że umowę uważa za nieważną lub też wykonuje się ją bez tych postanowień - wyjaśnia Jakub J. Szczerbowski.
Okazuje się jednak, że stwierdzenie nieważności takiej umowy jest problematyczne w wypadku hipoteki, którą najczęściej zabezpiecza się umowę kredytową. - Z sygnałów, które otrzymujemy wynika, że praktyka banków tym zakresie jest różna. Są banki, które składają oświadczenie i problemu nie ma,, ale są i takie, od których nie można się doczekać oświadczenia i pomimo nieważności umowy na skutek orzeczenia, nadal widnieje wpis hipoteki w księdze wieczystej - mówi.
