Celem ustawy o architektach, inżynierach budownictwa oraz urbanistach jest uporządkowanie statusu prawnego trzech najważniejszych zawodów w procesie gospodarowania przestrzenią i realizacji inwestycji. Resort podkreśla, że w zakresie architektów i inżynierów budownictwa projekt utrzymuje najważniejsze regulacje, wprowadzając jednak szereg zmian będących w dużej części odpowiedzią na postulaty środowisk zawodowych.

Projekt zakłada wprowadzenie jednej odpowiedzialności dyscyplinarnej członków samorządów architektów i inżynierów budownictwa. Proponowane rozwiązania mają zastąpić zasady odpowiedzialności zawodowej w budownictwie, która jest uregulowana w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r - Prawo budowlane oraz zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej członków samorządów, uregulowane w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa. 

Ważne! Zgodnie z przepisami przejściowymi, postępowania w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz odpowiedzialności zawodowej, wszczęte i niezakończone ostatecznym rozstrzygnięciem, będą toczyć się na podstawie dotychczasowych przepisów.

Zakres odpowiedzialności dyscyplinarnej
W obowiązującym stanie prawnym, przedstawiciele zawodów budowlanych odpowiadają dyscyplinarnie za zawinione naruszenie obowiązków polegających na:
- przestrzeganiu przy wykonywaniu czynności zawodowych obowiązujących przepisów oraz zasad wiedzy technicznej,
- przestrzeganiu zasad etyki zawodowej,
- stosowaniu się do uchwał organów izby, 
- regularnym opłacaniu składek członkowskich. 

Natomiast zgodnie z projektem ustawy autorstwa Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa, członkowie izb mieliby dodatkowo odpowiadać za naruszenie obowiązku doskonalenia kwalifikacji zawodowych oraz odbywania wymaganych szkoleń uzupełniających, a także w sytuacji uchylania się od złożenia nakazanego egzaminu. Z kolei obowiązek regularnego opłacania składek zostałby wyłączony z katalogu czynów, których naruszenie podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Ważne! Przepisy projektu ustawy zakładają, że ustalenie zasad doskonalenia zawodowego oraz współdziałanie w doskonaleniu kwalifikacji zawodowych architektów lub inżynierów budownictwa, będzie zadaniem samorządu zawodowego.

Czytaj: Kontrolę nad urbanistami będzie sprawowała komisja >>>

Ponadto członek izby wykonujący samodzielne funkcje techniczne w budownictwie miałby podlegać odpowiedzialności dyscyplinarnej również w przypadku, gdy wskutek rażących błędów lub zaniedbań spowodował zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne (art. 107. ust. 2. pkt. 1.), nie dokładał należytej staranności w wykonywaniu obowiązków (art. 107. ust. 2. pkt. 2.) oraz uchylał się od podjęcia nadzoru projektowego lub przy wykonywaniu obowiązków wynikających z pełnienia tego nadzoru nie dokładał należytej staranności (art. 107. ust. 2. pkt. 3.).

Warto zaznaczyć, że zgodnie z dyspozycją art. 107. ust. 3. projektowanej ustawy, od odpowiedzialności dyscyplinarnej, będą wyłączone czyny podlegające odpowiedzialności porządkowej zgodnie z przepisami ustawy Kodeks pracy. 

Od upomnienia do skreślenia z listy członków izby
Projekt zakłada rozszerzony, w stosunku do obecnie obowiązującego, katalog kar. Ponadto resort proponuje wprowadzić możliwość zawieszenia w prawach członka izby na dłuższy okres. Obecnie karę tę można orzec na okres do 2 lat. Natomiast proponuje się, aby orzekać ją na czas od 1 miesiąca do 5 lat. Konkludując, sąd dyscyplinarny będzie miał do dyspozycji katalog składający się z pięciu kar, jakimi mają być:
- upomnienie,
- nagana,
- nagana z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu ze znajomości przepisów prawa dotyczących procesu inwestycyjnobudowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej,
- zawieszenie w prawach członka izby na okres od 1 miesiąca do 5 lat,
- skreślenie z listy członków izby.

Ponadto jeżeli w stosunku do członka izby w okresie 5 lat dwukrotnie orzeczono co najmniej upomnienie, w kolejnym postępowaniu dyscyplinarnym orzeka się co najmniej karę zawieszenia w prawach członka izby.

Od orzeczenia sądu dyscyplinarnego I instancji, strony będą mogły wnieść, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia na piśmie wraz z uzasadnieniem, odwołanie do sądu II instancji. Natomiast od prawomocnego orzeczenia Krajowego Sądu Dyscyplinarnego (orzekającego jako sąd II instancji) stronom będzie przysługiwało prawo wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego (w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia rozstrzygnięcia wraz z uzasadnieniem).

Czytaj: Będą zmiany w przepisach o uprawnieniach budowlanych >>>

W razie ukarania przez sąd dyscyplinarny, koszty postępowania ma ponieść obwiniony. Przepisy projektu ustawy zakładają, że zryczałtowana opłata jest zależna od orzeczonej kary oraz długości trwania postępowania, a także liczby i złożoności czynności w nim dokonywanych (kara upomnienia – od 500 do 800 zł, kara nagany – od 800 do 1500 zł, inne kary – od 1500 do 5000 zł). 

Przepisy projektowanej ustawy zakładają zatarcie wpisu o ukaraniu z tytułu odpowiedzialności dyscyplinarnej. Zatarcie następuje z mocy prawa, po upływie okresu określonego w ustawie (odpowiednio 3, 5,10 albo 15 lat). Do czasu zatarcia wpisu o ukaraniu członka izby, nie przysługuje mu czynne i bierne prawo wyborcze, nie może on pełnić funkcji w organach izby, a jego mandat w tych organach wygasa.

Projekt jest na etapie konsultacji publicznych. Przepisy wprowadzające, które docelowo mają być zamieszczone w ustawie - Przepisy wprowadzające Kodeks urbanistyczno-budowlany, przewidują wejście w życie ustawy o architektach, inżynierach budownictwa oraz urbanistach po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
 
Źródło: Rządowe Centrum Legislacji

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Serwis Budowlany
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów