Projektowana nowelizacja dostosowuje polskie prawo do europejskich przepisów dotyczących transportu kolejowego. W związku ze zmianą znaczenia podstawowych pojęć, takich jak infrastruktura kolejowa, linia kolejowa czy bocznica kolejowa, ustawa będzie stanowić największa zmianę przepisów od 2003 roku, w którym weszła w życie ustawa o transporcie kolejowym.

Ustawa stwarza warunki dla poprawy funkcjonowania przewoźników kolejowych.

Projekt przewiduje wyodrębnienie nowej grupy obiektów, tzw. obiektów infrastruktury usługowej, w stosunku do których stosowane będą szczególne zasady udostępniania i pobierania opłat za korzystanie z nich.

Wprowadzono poprawki i uzupełnienia do obowiązujących zasad udostępniania infrastruktury kolejowej, w tym umożliwiono szerszej grupie podmiotów (np. organizatorom publicznego transportu zbiorowego) zamawiania tras pociągów.

Wprowadzono definicję stacji kolejowej oraz dworca kolejowego. Będą one udostępniane nieodpłatnie podróżnym, natomiast przewoźnikom kolejowym odpłatnie. Będzie to dotyczyło wyłącznie udostępniania powierzchni przeznaczonych do obsługi podróżnych, oraz powierzchni do umieszczania informacji handlowych (zatrzymywanie się pociągu przy stacji pasażerskiej nie oznacza konieczności korzystania z usług świadczonych przewoźnikom na stacji pasażerskiej).

Projekt przewiduje wzmocnienie niezależności i kompetencji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.

W zakresie finansowania infrastruktury kolejowej przewidziano opracowanie programu wieloletniego, który będzie określać zadania dla zarządców infrastruktury (np. standardy jakościowe) w okresie jego obowiązywania oraz wynikającą z tych zadań wysokość środków finansowych przewidzianych na ich realizację. Przyjęcie programu spowoduje m.in., że zmodernizowane linie nie będą ulegały przedwczesnej degradacji, a efekty inwestycji będą rozwijane.

Ponadto nie nastąpi wyłączenie z eksploatacji i tak mocno ograniczonych linii niższego rzędu, umożliwiających dojazdy do pracy, szkoły, ośrodków zdrowia, itd. mieszkańcom miejscowości oddalonych od dużych aglomeracji miejskich (tzw. Polski powiatowej).