Niestety, zdarza się, że dłużnicy w postępowaniach restrukturyzacyjnych zaniedbują obowiązki i nie udzielają nadzorcy układu wszystkich informacji na temat swojego przedsiębiorstwa czy wierzycieli objętych postępowaniem. Później muszą ponieść negatywne konsekwencje swoich zaniechań. Tymczasem zgodnie z art. 36 ust. 2 oraz ust. 3 Prawa restrukturyzacyjnego:
2. Dłużnik udziela nadzorcy układu pełnych i zgodnych z prawdą informacji w celu wykorzystania w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz udostępnia dokumenty dotyczące swojego majątku i zobowiązań.
3. Dłużnik udziela nadzorcy układu informacji, o których mowa w ust. 2, pod rygorem odpowiedzialności karnej za dostarczanie nieprawdziwych informacji w celu wykorzystania w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz za zatajanie informacji mających istotne znaczenie dla przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego, o czym poucza go nadzorca układu.
Czytaj też: Test zaspokojenia w restrukturyzacji, tylko kiedy opłaci się to wierzycielom?
Najczęstsze błędy dłużników
To jeden z najczęściej pojawiających się błędów po stronie dłużników. W jednej z prowadzonych przez nas spraw, na etapie rozpoznawania wniosku o zatwierdzenie układu, otrzymaliśmy informację od dłużnika o istnieniu jeszcze jednej wierzytelności.
Artykuł 166 ust. 2 Prawa restrukturyzacyjnego mówi o tym, że układ nie wiąże wierzycieli, których dłużnik nie ujawnił i którzy nie byli uczestnikami postępowania. W praktyce oznacza to, że ujawniona wierzytelność nie była objęta układem, gdyż wierzyciel nie był uczestnikiem postępowania restrukturyzacyjnego. W związku z powyższym mógł on swobodnie prowadzić egzekucję wobec dłużnika, by odzyskać swoje należności.
Choć „na pierwszy rzut oka” taki błąd dłużnika wydaje się błahostką, niesie za sobą poważne konsekwencje. Ów wierzyciel wszczął egzekucję wobec dłużnika, zajęto rachunki bankowe oraz inne wierzytelności przysługujące dłużnikowi, przez co oczekiwany efekt postępowania restrukturyzacyjnego nie został osiągnięty, gdyż przedsiębiorstwo dłużnika nie mogło funkcjonować w sposób niezakłócony.
Nieujawnienie wszystkich składników majątku
W innej prowadzonej przez nas sprawie po prawomocnym zatwierdzeniu układu jeden z wierzycieli objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym poinformował nas, że dłużnik posiada jeszcze jedną nieruchomość, której nie ujawnił w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego. Aktualnie, wobec tego dłużnika wszczęto postępowanie karne i zarzucono mu popełnienie czynu z art. 399 Prawa restrukturyzacyjnego, czyli udzielanie nieprawdziwych informacji.
Ujawnienie wszystkich składników majątku jest istotne, chociażby w kontekście sporządzanego w ramach planu restrukturyzacyjnego testu prywatnego wierzyciela – dokumentu, który pozwala podjąć wierzycielowi publicznoprawnemu racjonalną decyzję czy głosować za lub przeciw układowi w danym przypadku. Kwestia składników majątku dłużnika i ich wartości jest również istotna dla sądów restrukturyzacyjnych, które badają, czy mogło dojść do przyjęcia układu na podstawie art. 119 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Gdyby do ujawnienia informacji o istnieniu ww. nieruchomości doszło na etapie rozpoznawania wniosku o zatwierdzenie układu, dłużnik naraziłby się na odmowę zatwierdzenia układu przez właściwy sąd restrukturyzacyjny.
Niewykonywanie zobowiązań przez dłużnika
W kontekście zatwierdzenia układu nie można zapomnieć o art. 165 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjnego, zgodnie z którym sąd odmawia zatwierdzenia układu, jeżeli narusza on prawo, w szczególności jeżeli przewiduje udzielenie pomocy publicznej niezgodnie z przepisami, albo jeżeli jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany. Domniemywa się, że jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany, jeżeli dłużnik nie wykonuje zobowiązań powstałych po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.
Zobowiązania, których dłużnicy najczęściej nie regulują po otwarciu postępowania to:
- zobowiązania skarbowe;
- składki ZUS;
- oraz raty leasingów operacyjnych.
W praktyce bardzo rzadko zdarza się, że sąd odmówi zatwierdzenia układu z powodu bieżących zaległości, gdyż przypominamy dłużnikom o konieczności ich regulowania. Natomiast z całą stanowczością należy przyznać, że jest to spore utrudnienie na etapie zbierania głosów w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Wierzyciele publicznoprawni tj. Zakład Ubezpieczeń Społecznych czy Naczelnik Urzędu Skarbowego zawsze oddają głos przeciw układowi jeżeli dłużnik posiada bieżące zaległości. Niejednokrotnie głos takiego wierzyciela może zaważyć na wyniku całego postępowania restrukturyzacyjnego.
Warto również wspomnieć o leasingach operacyjnych, gdyż dłużnik jest zobowiązany regulować raty z tego tytułu po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, ponieważ układem objęte są wyłącznie raty układowe powstałe przed dniem układowym. W przeciwnym razie musi on liczyć się z tym, że w bardzo krótkim czasie utraci przedmiot leasingu, który często jest niezbędny do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.
Jak się przygotować do otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego?
Większości ze wskazanych błędów można w prosty sposób uniknąć. Dłużnicy powinni przede wszystkim sumiennie przygotowywać się do otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego i weryfikować listę wierzycieli objętych postępowaniem, zwłaszcza na etapie wysłania kart do głosowania, gdyż to tak naprawdę ostatni moment by dodać kolejnego wierzyciela. Przeoczenie nawet jednego wierzyciela może nieść za sobą negatywne konsekwencje, gdyż mimo prawomocnego zatwierdzenia układu dłużnik będzie napotykał trudności w bieżącym funkcjonowaniu jego przedsiębiorstwa.
Ujawnienie informacji na temat wszystkich składników majątku dłużnika jest również bardzo ważne, aby nie narazić się na konsekwencje prawnokarne. Dłużnicy często wychodzą z przeświadczenia, że lepiej czegoś nie podawać, gdyż wierzyciele będą wiedzieć wszystko na temat mojej sytuacji materialnej. Nie jest to podejście zasługujące na aprobatę, gdyż ujawnienie składnika majątku niewskazanego przez dłużnika, przez jednego z wierzycieli w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego może skutkować odmową zatwierdzenia układu. Wierzyciele powinni mieć pełną wiedzę na temat majątku dłużnika, gdyż tylko taka wiedza pozwala im na podjęcie racjonalnej decyzji w kontekście głosowania nad układem.
Dłużnicy powinni pamiętać, iż nadzorca układu w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego mimo, że jest wybierany przez nich osobiście, to musi mieć na uwadze interes wszystkich wierzycieli objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym. Kluczem do sukcesu w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest nie tylko wybór właściwego nadzorcy układu, lecz również osobiste zaangażowanie dłużnika.
Mateusz Pyka, doradca restrukturyzacyjny, aplikant radcowski PF Restrukturyzacje, Kancelaria Prawa Restrukturyzacyjnego i Upadłościowego Jacek Pietrzela
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
