Przygotowany przez Ministerstwo Finansów projekt nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, która wprowadzi bardzo ważne zmiany dla spółek, wkrótce zostanie przyjęty przez rząd. Skierowanym w marcu do konsultacji projektem zajmuje się już Komitet do Spraw Europejskich. Dzięki nowym przepisom MF zyska prawo do karania spółek za nierzetelne dane zgłoszone do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Obecnie może karać tylko za brak zgłoszenia.
Kłopotliwy obowiązek dla spółek
Spółki zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) przed 13 października 2019 roku na zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych do centralnego rejestru miały czas do 17 lipca. Ponadto, zgodnie z art. 60 ust. 1 ustaw o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nowo powstałe spółki muszą dokonać zgłoszenia nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu spółek do KRS. Tak samo szybko należy zaktualizować informacje w CRBR w przypadku wpisania zmian do KRS. Ministerstwo Finansów już zapowiedziało, że sprawdzi, czy spółki zobowiązane do złożenia danych faktycznie wywiązały się z zadania oraz czy zgłosiły właściwe osoby jako zarządców spółki.
Wojciech Kapica, partner kierujący departamentem prawa rynków finansowych kancelarii SMM Legal, zauważa jednak, że obecnie, zgodnie z art. 153 ustawy, do miliona złotych kary grozi jedynie za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia. - W mojej ocenie zgodnie z obowiązującymi przepisami MF nie ma kompetencji do badania prawidłowości, nie mówiąc o skutecznym karaniu takich zachowań – ocenia ekspert. I ostrzega, że wkrótce to się zmieni za sprawą nowelizacji, nad którą prace kończy rząd. Nowe przepisy mają obowiązywać po 14 dniach od publikacji w Dzienniku Ustaw.
Nowe obowiązki dla spółek
Przygotowana przez Ministerstwo Finansów nowelizacja ustawy (druk nr UC24) wprowadzi trzy ważne zmiany odnośnie prawidłowości zgłoszeń do rejestru. Po pierwsze doda nowy punkt 10 do art. 50 ust. 2, który nakłada na instytucje obowiązane nowy obowiązek. Ich wewnętrzna procedura w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy ma w szczególności określać zasady odnotowywania rozbieżności pomiędzy informacjami zgromadzonymi w CRBR a informacjami o beneficjentach rzeczywistych klienta ustalonymi w związku ze stosowaniem ustawy. Po drugie nowelizacja doda nowy art. 61a, a więc w rozdziale dotyczącym CRBR, zgodnie z którym instytucja obowiązana ma odnotowywać rozbieżności pomiędzy informacjami zgromadzonymi w rejestrze, a ustalonymi przez nią informacjami.
Czytaj w LEX: Biura rachunkowe jako podmioty zobowiązane do przeciwdziałania praniu pieniędzy >
– W praktyce ustawodawca nakłada nowy obowiązek w postaci weryfikacji poprawności danych zamieszczonych w CRBR – ocenia Wojciech Kapica. - Jeżeli brzmienie tego przepisu się nie zmieni będą musiały weryfikować rzetelność przekazanych przez klienta informacji o beneficjentach rzeczywistych w zestawieniu z rejestrem, a w przypadku zidentyfikowania rozbieżności zgłosić je. Nie wydaje nam się, aby ten obowiązek wpłynął pozytywnie na działalność instytucji obowiązanych. To rolą państwa, a nie instytucji obowiązanych powinno być dbanie o jakość danych w CRBR – ocenia ekspert.
Zobacz procedurę w LEX: Zgłaszanie informacji o beneficjentach rzeczywistych >
Warto zaznaczyć, że obowiązek weryfikacji beneficjentów rzeczywistych określonych klientów mają m.in. banki, ubezpieczyciele, pośrednicy nieruchomości, brokerzy, kantory, notariusze. Zdaniem ekspertów nowe obowiązki mogą przysporzyć im więcej problemów niż korzyści. Andrzej Otto, inspektor nadzoru w Biurze Maklerskim Alior Bank, zauważa, że nie wiadomo, co z rejestrami beneficjentów innych krajów. Czy nadal będzie można się na nich opierać, czy będzie trzeba ustalać beneficjentów samodzielnie od podstaw. Przede wszystkim jednak projektowane przepisy nie wskazują, co w przypadku stwierdzenia rozbieżności właśnie z rejestrem z innego kraju. Dlatego zdaniem Andrzeja Otto to, co miało pomagać instytucjom obowiązanym będzie dla nich kulą u nogi.
Czytaj w LEX: Obowiązki radcy prawnego i adwokatów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy >
Paweł Mardas, adwokat, partner w firmie prawniczej Kochański & Partners, nie ma jednak wątpliwości, że projektowane zmiany przepisów mają na celu uszczelnienie systemu AML. - Spowodują weryfikację danych ujawnionych w CRBR z danymi dostępnymi w innych rejestrach i bazach danych. Skutkiem stwierdzenia ewentualnych rozbieżności ma być doprowadzenie do ujawnienia w rejestrze danych właściwego beneficjenta rzeczywistego - wyjaśnia mec. Mardas. I zauważa, że dodatkowym skutkiem stwierdzenia naruszenia obowiązku ujawnienia prawidłowych danych może być nałożenie kary pieniężnej na dokonującego zgłoszenia do CRBR.
Czytaj w LEX: Zakres niezbędnych danych pobieranych w kontekście prawidłowej identyfikacji beneficjenta rzeczywistego >
Groźna dla spółek nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy
Po trzecie bowiem projekt zmienia art. 153 ustawy. Zgodnie z proponowanym brzmieniem już nie tylko spółki, które nie dokonały zgłoszenia, ale również te, które nie zaktulizowały informacji lub podały dane niezgodne ze stanem faktycznym, podlegają karze pieniężnej do wysokości 1 000 000 zł. – Ustawodawca wprowadza wysoką sankcję za zgłoszenie niezgodnie ze stanem faktycznym, którą będzie nałożyć na podstawie raportów o rozbieżnościach. W efekcie ustawodawca ułatwia sobie pracę, przerzucając całą weryfikację na instytucje obowiązane – ostrzega Wojciech Kapica.
Czytaj w LEX: Jakie konsekwencje mogą spotkać spółkę, która nie złożyła zgłoszenia do CRBR w terminie? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.