Jak rozliczyć na gruncie VAT bezpłatne przekazanie wyposażenia między jednostkami Lasów Państwowych?

Jesteśmy Nadleśnictwem - Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Jako Nadleśnictwo jesteśmy najmniejszą jednostką organizacyjną posiadającą własny NIP i regon. Pytanie dotyczy likwidacji naszej szkółki leśnej (miejsca produkcji sadzonek drzew leśnych) i związanego z tym likwidowania znajdującego się tam wyposażenia (siewniki, pługi, opryskiwacze, podorywacze, itp.) - zaewidencjonowanego jako środki trwałe. Wartość księgowa jest już równa 0. Przy zakupie był odliczany VAT, sprzęt służył naszej działalności podstawowej. Ostatni zakup takiego środka był dokonany w 2007 r. Wcześniejsze zakupy są z 2001, 1997, 1995, 1993 i 1990 r.

Pytanie:
Jak postąpić podczas bezpłatnego przekazania między jednostkami Lasów Państwowych (my jako Nadleśnictwo przekażemy środek innemu Nadleśnictwu)?
Czy naliczać VAT?
Jeśli tak, to od jakiej wartości - wszystko już jest zamortyzowane?
Trudno też ustalić wartość tego sprzętu na wolnym rynku. Obawiamy się, że wycena będzie kosztowała więcej niż sprzęt jest warty.

Odpowiedź:
Nieodpłatne przekazanie przez nadleśnictwo (będące podatnikiem VAT) innemu nadleśnictwu (będącemu innym podatnikiem VAT) towarów, przy których nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, podlega opodatkowaniu VAT jako nieodpłatna dostawa towarów. W celu ustalenia podstawy opodatkowania podlegających opodatkowaniu nieodpłatnych dostaw towarów nadleśnictwo powinno – mimo istniejących w tym zakresie trudności – ustalić wartość rynkową nieodpłatnie przekazywanego sprzętu (przepisy nie przewidują alternatywnego sposobu ustalania podstawy opodatkowania). Wycena ta może zostać dokonana przez nadleśnictwo we własnym zakresie (przepisy VAT nie nakazują, aby w celu dokonywania wyceny podatnicy korzystali z usług rzeczoznawców).

Uzasadnienie:
Opodatkowaniu VAT podlegają, co do zasady, odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. – dalej u.p.t.u.). W określonych jednak przepisami przypadkach opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają również czynności nieodpłatne, w tym - nieodpłatne dostawy towarów. Dotyczy to, zgodnie z art. 7 ust. 2 u.p.t.u., przekazania nieodpłatnego przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazania lub zużycia towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2) wszelkich innych darowizn
- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
W świetle przytoczonego przepisu nieodpłatne przekazanie przez nadleśnictwo (będące podatnikiem VAT) innemu nadleśnictwu (będącemu innym podatnikiem VAT) towarów, przy których nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, podlega opodatkowaniu VAT. Przekazanie przez nadleśnictwo innych towarów (np. nabytych w 1990 r., kiedy to VAT w Polsce jeszcze nie było, a więc gdy przy nabyciu prawo do odliczenia nie mogło przysługiwać) opodatkowaniu VAT nie podlega.
Wyjaśnić przy tym należy, że podstawą opodatkowania nieodpłatnych dostaw towarów jest cena nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów (zob. art. 29 ust. 10 u.p.t.u.). Zwrot "określone w momencie dostawy tych towarów" oznacza, że podstawą opodatkowania w omawianym przypadku nie jest "historyczna" cena nabycia albo koszt wytworzenia, lecz cena nabycia lub koszt wytworzenia uwzględniająca zmianę wartości przekazywanych towarów (zob. przykładowo wyrok NSA z dnia 9 marca 2010 r., I FSK 2147/08). W praktyce przyjmuje się, że podstawą opodatkowania nieodpłatnych dostaw towarów jest najczęściej po prostu ich wartość rynkowa. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 listopada 2012 r. (IPPP3/443-848/12-2/LK), "w przypadku towarów przekazanych nieodpłatnie podstawą opodatkowania jest cena nabycia tego towaru określona w momencie dostawy tego towaru, tj. w momencie jego przekazania. Oznacza to, że podstawą opodatkowania jest wprawdzie cena nabycia towaru, lecz skorygowana na dzień, w którym dochodzi do nieodpłatnego przekazania przedmiotowych towarów, czyli wartość rynkowa".
Dotyczy to również przedstawionej sytuacji, a więc w celu ustalenia podstawy opodatkowania nadleśnictwo powinno – mimo istniejących w tym zakresie trudności – ustalić wartość rynkową nieodpłatnie przekazywanego sprzętu (przepisy nie przewidują alternatywnego sposobu ustalania podstawy opodatkowania). Wycena ta może zostać dokonana przez nadleśnictwo we własnym zakresie (przepisy VAT nie nakazują, aby w celu dokonywania wyceny podatnicy korzystali z usług rzeczoznawców), np. w oparciu o ceny podobnego sprzętu na aukcjach internetowych.
Na zakończenie pragnę wyjaśnić, że na wskazane skutki podatkowe (w szczególności na obowiązek przyjmowania wartości rynkowej jako podstawy opodatkowania) nie wpływa fakt, że przekazywane towary stanowią zamortyzowane w całości środki trwałe, a ich wartość księgowa wynosi 0. Nie są to okoliczności, które są uwzględniane przy ustalaniu skutków VAT nieodpłatnie przekazywanych towarów.