Nastąpiła zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w wyniku której została spełniona przesłanka wzrostu wartości nieruchomości. Właściciel nieruchomości darował swojej małżonce prawo własności nieruchomości, postanawiając, że przedmiot darowizny stanowić będzie ich majątek objęty wspólnością majątkową małżeńską.
W akcie notarialnym strony złożyły wniosek do sądu o wpis własności na rzecz małżonków, we wspólności majątkowej małżeńskiej.
Czy zawarta umowa darowizny do majątku wspólnego upoważnia organ do podjęcia czynności związanej z ustaleniem opłaty planistycznej?
Zgodnie z obowiązującą obecnie linią orzeczniczą Naczelnego Sądu Administracyjnego, pobieranie opłaty planistycznej nie obejmuje sytuacji, gdy nieruchomość została darowana osobie bliskiej.
Instytucję renty planistycznej reguluje art. 36 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) – dalej u.p.z.p. W świetle tego przepisu, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości.
Z punktu widzenia postawionego pytania istotne znaczenie ma nowelizacja u.p.z.p. z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 141, poz. 1492), na mocy której dokonano zmiany pierwotnego brzmienia przepisów mówiących o opłacie planistycznej. W omawianym art. 36 u.p.z.p. słowo "sprzedaż" zostało zastąpione słowem "zbycie", w rezultacie czego poszerzono katalog zdarzeń prawnych uprawniających gminę do naliczenia renty planistycznej. Sądy administracyjne przez długi czas nie były jednak zgodne co do tego, jakie konkretnie czynności prawne i między jakimi podmiotami mogą być podstawą do naliczenia opłaty planistycznej. Przykładowo, w wyroku NSA w Warszawie z dnia 17 lipca 2008 r., II OSK 877/07 stwierdzono, że pojęcie "zbycie nieruchomości" obejmuje wszystkie formy dyspozycji nieruchomością w tym także sprzedaż i darowiznę. Pogląd ten znalazł akceptację również w wyroku WSA w Gdańsku z dnia 14 stycznia 2009 r., II SA/Gd 799/08. Również WSA we Wrocławiu poparł powyższe stanowisko (zob. wyrok z dnia 25 marca 2009 r., II SA/Wr 478/08, stwierdzając, że opłata obciążająca właściciela w przypadku zbywania nieruchomości nie jest zależna od tego, czy wskutek zbycia nieruchomości osiągnął on korzyść (zysk) w związku ze zbyciem nieruchomości. Decydujące znaczenie ma bowiem sam fakt zbycia w drodze czynności prawnej nieruchomości, której wartość obiektywnie wzrosła wskutek przekwalifikowania jej w planie zagospodarowania przestrzennego. Wyłączenie z zakresu obowiązywania art. 36 ust. 4 u.p.z.p. umowy darowizny, niezależnie od tego, czy dokonanej na rzecz osób bliskich, czy też osób obcych, nie znajduje zdaniem WSA we Wrocławiu normatywnego uzasadnienia.
Jednocześnie dość licznie prezentowane było odmienne stanowisko, w świetle którego jeżeli w związku z uchwaleniem lub zmianą planu miejscowego wzrosła wartość nieruchomości, to ustalenie opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości może mieć miejsce tylko wówczas, gdy nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości, powodujące powiększenie majątku zbywcy i uzyskanie przez niego dodatkowych korzyści (zob. przykładowo wyrok WSA w Szczecinie z dnia 8 maja 2008 r., II SA/Sz 976/07; wyrok WSA w Lublinie z dnia 27 listopada 2008 r., II SA/Lu 575/08 oraz w wyroku WSA w Olsztynie z dnia 3 listopada 2009 r., II SA/Ol 790/09). Pogląd ten ostatecznie zwyciężył, czego wyrazem jest uchwała składu siedmiu sędziów NSA w Warszawie z dnia 10 grudnia 2009 r., II OPS 3/09. Zgodnie z sentencją tej uchwały pobieranie opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 4 u.p.z.p., nie obejmuje sytuacji, gdy nieruchomość została darowana osobie bliskiej. Osobą bliską jest zaś z całą pewnością małżonka, co wynika wprost z definicji zawartej w art. 4 pkt 13 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.). NSA w Warszawie w swej uchwale podkreśla też, że obecne brzmienie przepisu nakazuje, aby wysokość opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem lub zmianą planu ustalać na dzień jej sprzedaży, zatem jest to wyraźna sugestia ze strony ustawodawcy, że opłata planistyczna jest ewidentnie związana ze zbyciem nieruchomości o charakterze ekwiwalentnym (odpłatnym). Jeżeli natomiast nie ma transakcji ekwiwalentnej, skutkującej przysporzeniem majątkowym powstałym w związku z uchwaleniem lub zmianą planu, to nie powstaje obowiązek uiszczenia renty planistycznej.
Wobec powyższego, w sytuacji, o której mowa w pytaniu, brak będzie podstaw do ustalenia opłaty planistycznej.
Anna Kamińska
W akcie notarialnym strony złożyły wniosek do sądu o wpis własności na rzecz małżonków, we wspólności majątkowej małżeńskiej.
Czy zawarta umowa darowizny do majątku wspólnego upoważnia organ do podjęcia czynności związanej z ustaleniem opłaty planistycznej?
Zgodnie z obowiązującą obecnie linią orzeczniczą Naczelnego Sądu Administracyjnego, pobieranie opłaty planistycznej nie obejmuje sytuacji, gdy nieruchomość została darowana osobie bliskiej.
Instytucję renty planistycznej reguluje art. 36 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) – dalej u.p.z.p. W świetle tego przepisu, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości.
Z punktu widzenia postawionego pytania istotne znaczenie ma nowelizacja u.p.z.p. z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 141, poz. 1492), na mocy której dokonano zmiany pierwotnego brzmienia przepisów mówiących o opłacie planistycznej. W omawianym art. 36 u.p.z.p. słowo "sprzedaż" zostało zastąpione słowem "zbycie", w rezultacie czego poszerzono katalog zdarzeń prawnych uprawniających gminę do naliczenia renty planistycznej. Sądy administracyjne przez długi czas nie były jednak zgodne co do tego, jakie konkretnie czynności prawne i między jakimi podmiotami mogą być podstawą do naliczenia opłaty planistycznej. Przykładowo, w wyroku NSA w Warszawie z dnia 17 lipca 2008 r., II OSK 877/07 stwierdzono, że pojęcie "zbycie nieruchomości" obejmuje wszystkie formy dyspozycji nieruchomością w tym także sprzedaż i darowiznę. Pogląd ten znalazł akceptację również w wyroku WSA w Gdańsku z dnia 14 stycznia 2009 r., II SA/Gd 799/08. Również WSA we Wrocławiu poparł powyższe stanowisko (zob. wyrok z dnia 25 marca 2009 r., II SA/Wr 478/08, stwierdzając, że opłata obciążająca właściciela w przypadku zbywania nieruchomości nie jest zależna od tego, czy wskutek zbycia nieruchomości osiągnął on korzyść (zysk) w związku ze zbyciem nieruchomości. Decydujące znaczenie ma bowiem sam fakt zbycia w drodze czynności prawnej nieruchomości, której wartość obiektywnie wzrosła wskutek przekwalifikowania jej w planie zagospodarowania przestrzennego. Wyłączenie z zakresu obowiązywania art. 36 ust. 4 u.p.z.p. umowy darowizny, niezależnie od tego, czy dokonanej na rzecz osób bliskich, czy też osób obcych, nie znajduje zdaniem WSA we Wrocławiu normatywnego uzasadnienia.
Jednocześnie dość licznie prezentowane było odmienne stanowisko, w świetle którego jeżeli w związku z uchwaleniem lub zmianą planu miejscowego wzrosła wartość nieruchomości, to ustalenie opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości może mieć miejsce tylko wówczas, gdy nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości, powodujące powiększenie majątku zbywcy i uzyskanie przez niego dodatkowych korzyści (zob. przykładowo wyrok WSA w Szczecinie z dnia 8 maja 2008 r., II SA/Sz 976/07; wyrok WSA w Lublinie z dnia 27 listopada 2008 r., II SA/Lu 575/08 oraz w wyroku WSA w Olsztynie z dnia 3 listopada 2009 r., II SA/Ol 790/09). Pogląd ten ostatecznie zwyciężył, czego wyrazem jest uchwała składu siedmiu sędziów NSA w Warszawie z dnia 10 grudnia 2009 r., II OPS 3/09. Zgodnie z sentencją tej uchwały pobieranie opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 4 u.p.z.p., nie obejmuje sytuacji, gdy nieruchomość została darowana osobie bliskiej. Osobą bliską jest zaś z całą pewnością małżonka, co wynika wprost z definicji zawartej w art. 4 pkt 13 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.). NSA w Warszawie w swej uchwale podkreśla też, że obecne brzmienie przepisu nakazuje, aby wysokość opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem lub zmianą planu ustalać na dzień jej sprzedaży, zatem jest to wyraźna sugestia ze strony ustawodawcy, że opłata planistyczna jest ewidentnie związana ze zbyciem nieruchomości o charakterze ekwiwalentnym (odpłatnym). Jeżeli natomiast nie ma transakcji ekwiwalentnej, skutkującej przysporzeniem majątkowym powstałym w związku z uchwaleniem lub zmianą planu, to nie powstaje obowiązek uiszczenia renty planistycznej.
Wobec powyższego, w sytuacji, o której mowa w pytaniu, brak będzie podstaw do ustalenia opłaty planistycznej.
Anna Kamińska