Pierwsze obostrzenia dla właścicieli miejsc noclegowych rząd wprowadził już 7 listopada. Wówczas jednak zostawił im furtkę – mogli przyjmować osoby w podróży służbowej. Ta jednak została zamknięta za sprawą par. 10 rozporządzenia z 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. W efekcie od 28 grudnia do 17 stycznia obowiązuje zakaz świadczenia usług hotelarskich zwykłym turystom, mimo że jest długi weekend "sylwestrowy", a uczniowie mają właśnie ferie. Właściciele apartamentów i pensjonatów, by zarobić w tym czasie, zaczęli omijać przepisy. Taka kreatywność może ich jednak słono kosztować, zwłaszcza że sanepid z policją kontrolują, czy w miejscowościach turystycznych są przestrzegane przepisy. Jeśli nie przedsiębiorca może dostać karę grzywny i zostać pozbawiony wsparcia rządowego. Turyści mogą jednak spać spokojnie. Oni mogą być jedynie ukarani za przemieszczanie się od dnia 31 grudnia 2020 r. od godz. 19.00 do dnia 1stycznia 2021 r. do godz. 6.00 lub za brak maseczki. - Ani ustawa, ani rozporządzenie nie przewiduje tego rodzaju kar dla osób korzystających z takiej działalności, o ile nie są jednocześnie łamane inne ograniczenia, nakazy, czy zakazy - potwierdza adwokat, partner w kancelarii Nowosielski i Partnerzy.

Czytaj również: Dziennikarze i gwiazdy m.in. "Sylwestra marzeń" wyłączeni spod hotelowych obostrzeń >>

 

Drogie miejsce parkingowe - za jego "wynajem" turyście grozi 30 tys. zł kary

Niektórzy próbują omijać przepisy wynajmując - za kilkaset złotych - miejsce parkingowe. Do tego "dorzucają" miejsce noclegowe gratis. Inni szukają osób do pracy, np. sprzątania, remontu, którym... udostępniają pokój. A sprzątanie trwa, przykładowo, tydzień. Zdarzają się też oferty noclegu w kamperze. Takie działanie może jednak przynieść więcej strat, niż korzyści. Policja razem z sanepidem, zwłaszcza w miejscowościach turystycznych kontroluje bowiem, czy przepisy są przestrzegane. I może uznać, że właściciele omijają prawo. Oferta „apartament w cenie parkingu" może zostać odczytana jako naruszenie zakazów dotyczących przedsiębiorcy. Z jeden strony, takiemu kreatywnemu właścicielowi hotelu/pensjonatu grozi mandat, z drugiej - utrata prawa do pomocy publicznej – ostrzega Jakub Kowalski, radca prawny radca prawny, wspólnik w Kancelarii Radców Prawnych Mirosławski, Galos, Mozes. Zgodnie z art. 48a ustawy zakaźnej za naruszenie obostrzeń. Sanepid może nałożyć karę w wysokości od 10 tys. zł do 30 tys. zł, ale tylko na właściciela miejsca noclegowego. Zakaz ten nie dotyczy bowiem turystów. – Pokusa obchodzenia zakazu jest duża, co jest w jakimś stopniu zrozumiałe z uwagi na trudną sytuację branży hotelarskiej ale każde działanie mające na celu obejście przepisów prawa jest zawsze ryzykowne - mówi adwokat Maciej Śledź.  

Właściciel dyskoteki już został ukarany

A jak zaznacza Jan Bondar, rzecznik Głównego Inspektoratu Sanitarnego, jakiekolwiek próby omijania, czy lekceważenia przepisów nie mogą być akceptowane, bo zostały one ustanowione w celu ochrony zdrowia i życia. Warto przypomnieć, że 28 grudnia Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsku, po analizie zebranych materiałów i przeprowadzonym postępowaniu, nałożył karę w wysokości 30 tys. zł na osobę odpowiedzialną za organizację w jednym z nocnych klubów imprezy o nazwie "Specjalny Trening Świąteczny", w której udział wzięło 213 osób. Maciej Śledź zauważa, że trudno będzie przekonać, że sanepid popełnił błędy przy zbieraniu materiału dowodowego, czy jego ocenie, że nie wziął pod uwagę, że te osoby przygotowywały się do konkursu tańca. - Podobnie może być z wynajmowaniem  miejsca parkingowego z... miejscem do spania gratis. Takie kreatywne podejście  do rozwiązywania problemów może generować nowe - dodaje mec. Śledź. - Ewentualne postępowanie administracyjne prowadzone przez właściwego powiatowego inspektora sanitarnego może doprowadzić do zgromadzenia materiału dowodowego, z którego będzie wynikać, że w rzeczywistości dany przedsiębiorca prowadził zakazaną działalność hotelarską pomimo tego, że formalnie miała mieć inny charakter - wyjaśnia mec. Śledź. 

 

Jak przetrwać kryzys? Poradnik prawny dla średnich i dużych przedsiębiorstw ebook

Wojciech Kapica

Sprawdź  

W sumie powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne do 21 grudnia  wydały ponad 4500 decyzji administracyjnych o nałożeniu kar, których suma wyniosła 24 460 122 zł. Co ważne, jeżeli karę wymierzy sanepid, to nie ma możliwości, by jej nie przyjąć. Ustawa nakazuje zapłacić ją w ciągu 7 dni od dnia wydania decyzji, a egzekucja następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Według Jakuba Kowalskiego nałożenie grzywny przez Sanepid jest jednak najmniej groźną konsekwencją łamania obostrzeń. Wszystko przez pomyłkę ustawodawcy, a także nałożenie zakazu w drodze rozporządzenia.

Można się odwołać, potem szukać pomocy w sądzie

Od 29 listopada w ustawie zakaźnej są dwa artykuły 48a. Jeden, jakby pierwotny, dotyczący nakładania kar, i drugi - wprowadzony nowelizacją z 28 października 2020 r. Ten nowszy zaś nie mówi nic o karach, tylko dotyczy pobierania przez ratowników medycznych wymazów w celu wykonania testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2. -  Na pewno nie o to ustawodawcy chodziło ale "tak mu wyszło", że na zasadzie "lex posterior derogat legi priori" zastąpił  przepis istniejący - nowym. W tym błędzie ustawodawcy upatrywałbym głównej szansy na obronę przed karami nakładanymi przez Sanepid na przedsiębiorcę – mówi Jakub Kowalski. Można bowiem próbować argumentować, że w dacie nałożenia kary nie istniała podstawa prawna, bo zawierający ją przepis aktualnie dotyczy pobierania wymazów, a nie kar pieniężnych. - Art. 189b kpa definiuje administracyjną karę pieniężną jako sankcję pieniężną "określoną w ustawie" co z całą pewnością (na co wskazuje też art. 189c kpa) należy rozumieć jako "w ustawie obowiązującej na dzień nałożenia kary" – podkreśla Jakub Kowalski.

Zobacz procedurę w LEX: Nałożenie administracyjnej kary pieniężnej >

Nie wszyscy jednak zgadzają się z taką wykładnią. - Rzeczywiście obecnie funkcjonują dwa artykuły o numerze 48a, z których jeden stanowi podstawę do nakładania kar administracyjnych, co wynika z błędu w procesie legislacyjnym. Faktem jednak jest, że art. 48a, który jest podstawą do nakładania kar administracyjnych w sprawach związanych z nieprzestrzeganiem ograniczeń, nakazów i zakazów sanitarnych nie został uchylony, więc nadal może być stosowany - uważa mec. Śledź. Podobnie uważa prof. Robert Suwaj z Politechniki Warszawskiej, adwokat w kancelarii Suwaj, Zachariasz Legal.

Czytaj również: Ustawodawca się pomylił, ale Sanepid może nakładać kary za łamanie obostrzeń >>

- Są dwie szkoły, jedna mówi  iż nie można było uchwalić nowego art. 48a, bez uchylenia poprzedniej treści, więc nowa regulacja nie może wejść w życie pod tym numerem, więc żeby nowy przepis obowiązywał, trzeba wprowadzić zmianę ustawą i nadać mu właściwy numer -  mówi prof. Suwaj.- Druga szkoła próbuje twierdzić, że nowy przepis zastępuje stary, jednak mnie nie przekonuje ta koncepcja z uwagi na to, że intencją ustawodawcy nie było uchylenie przepisu o karach, więc on nadal obowiązuje - uważa. Za to zauważa, że jest inny argument. Mianowicie zakazanie określonej działalności gospodarczej w drodze rozporządzenia, bez wprowadzenia stanu nadzwyczajnego jest bezprawne i niezgodne z Konstytucją.

Dlatego od decyzji warto się odwołać do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Jest na to 14 dni. W przypadku jego nieuwzględnienia, należy wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu decyzji państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Jeśli sąd przyzna rację ukaranemu, ten może zarobić. – Sanepid będzie musiał zwrócić karę wraz z ustawowymi odsetkami – wyjaśnia mec. Kowalski. Te zaś wynoszą 8,1 proc., a zatem są wyższe niż rynkowe. Niestety państwo ma inny bat na przedsiębiorcę łamiącego zakazy. I to właśnie on zdaniem mec. Kowalskiego jest o wiele bardziej dotkliwy niż kara grzywny.

Pozbawienie rządowego wsparcia za łamanie zakazów

Od niedzieli, 29 listopada 2020 roku, obowiązuje bowiem bardzo niebezpieczny dla przedsiębiorców przepis. Za jego sprawą przez złamanie jakiegokolwiek nakazu, np. dotyczącego świadczenia usług hotelarskich, firmy mogą zostać pozbawione wszelkiej pomocy publicznej - np. zwolnienia ze składek ZUS czy subwencji z tarczy finansowej 2.0, ale też dotacji unijnych. -To bardziej dotkliwe, niż mandat i bardziej skuteczne, niż kara administracyjna, przed którą można szukać sądowej ochrony – ocenia Jakub Kowalski. Taką drugą karę umożliwia art. 23 ustawy z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19. Problem – jak zaznacza Michał Kibil, adwokat, partner Kancelarii DGTL Kibil Piecuch i Wspólnicy – nie jest bagatelny.  - To, że sprawa trafi do sądu, a ten może uzna, że nie było podstawy do ukarania, nie pomoże. Już bowiem samo naruszenie pozbawi pomocy. O pozbawieniu wsparcia będzie decydował urzędnik. Co więcej, od jego decyzji nie będzie można się odwołać – ostrzega mec. Kibil. I zaznacza, że pozbawienie dofinansowania może być związane z każdym naruszeniem obostrzeń, niezależnie od tego, czy było ono jednorazowe oraz czy było istotne. 

 

WAŻNE! Komu można świadczyć usługi hotelarskie

Par. 10 pkt. 2 rozporządzenia z 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii dopuszcza działalność hoteli robotniczych lub dla pracowników sezonowych (kod PKD 55.90.Z). Ponadto przewiduje 25 wyjątków, w tym dla wykonujących zawód medyczny (lekarzy, fizjoterapeutów), zawodników. Usługi hotelarskie można świadczyć dla:

  • osób wykonujących zawód medyczny;
  • członków załogi statku powietrznego;
  • osób wykonujących pracę lub świadczących usługi na statkach lub morskich platformach wydobywczych i wiertniczych, w oparciu o inny stosunek niż marynarska umowa o pracę;
  • kierowców wykonujących transport drogowy;
  • członków obsady pociągu oraz innych pracowników niezbędnych do wykonywania usług przewozu w ramach transportu kolejowego;
  • pracowników zarządcy infrastruktury kolejowej zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz z prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych;
  • osób wykonujących czynności zawodowe w zakresie realizacji inwestycji celu publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2020 r. poz. 293, 471, 782, 1086 i 1378) lub realizacji inwestycji dotyczących infrastruktury i sieci telekomunikacyjnych, w tym zapewnienia ciągłości świadczenia usług telekomunikacyjnych, poza miejscem stałego zamieszkania;
  • pracowników podmiotów zapewniających ciągłość działania obiektów infrastruktury krytycznej systemu zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa;
  • pacjentów i ich opiekunów, w celu uzyskania świadczenia opieki zdrowotnej w podmiocie wykonującym działalność leczniczą;
  • gości będących funkcjonariuszami albo żołnierzami: Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Celno-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej, Inspekcji Transportu Drogowego oraz straży ochrony kolei, w związku w wykonywaniem przez nich zadań służbowych;
  • osób wykonujących w Rzeczypospolitej Polskiej lub państwie sąsiadującym prace związane z przygotowaniem lub realizacją inwestycji w zakresie terminalu lub inwestycji towarzyszących inwestycji w zakresie terminalu regazyfikacyjnego w Świnoujściu, strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych;
  • zawodników, trenerów i członków sztabu szkoleniowego, o których mowa w ust. 15, korzystających z tych usług w czasie zgrupowań lub współzawodnictwa sportowego;
  • dających oraz innych osób uczestniczących w organizowaniu i przeprowadzaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub egzaminu zawodowego;
  • pełnomocników procesowych, obrońców i pełnomocników stron, stron postępowania karnego, cywilnego i sądowo - administracyjnego, ich przedstawicieli ustawowych, świadków, biegłych oraz tłumaczy sądowych, w dniu posiedzenia sądu lub przeglądania akt sprawy oraz w dniu poprzedzającym;
  • członków misji dyplomatycznych, urzędów konsularnych i przedstawicieli organizacji międzynarodowych oraz członków ich rodzin, a także innych osób będących posiadaczami paszportu dyplomatycznego w związku z wykonywaniem przez nich oficjalnych funkcji;
  • dla pracowników przedsiębiorstw realizujących w Rzeczypospolitej Polskiej projekty inwestycyjne, które otrzymały wsparcie na podstawie ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji;
  • gości będących żołnierzami wojsk sojuszniczych, przebywających czasowo w Rzeczypospolitej Polskiej;
  • pracowników cywilnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Celno-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej, Inspekcji Transportu Drogowego oraz straży ochrony kolei, w związku z wykonywaniem, poza miejscem stałego zamieszkania, zadań zawodowych;
  • w zakresie działalności Domu Poselskiego dla osób uprawnionych do zakwaterowania na podstawie przepisów wydanych w związku z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 2018 r. poz. 1799);
  • osób świadczących usługi przeglądu, konserwacji lub naprawy sprzętu i aparatury medycznej lub infrastruktury technicznej, w tym urządzeń technicznych, w związku z wykonywaniem, poza miejscem stałego zamieszkania, zadań zawodowych lub działalności gospodarczej związanej z tymi usługami;
  • pracowników obsługujących lotniska oraz ruch lotniczy, w związku z wykonywaniem zadań zawodowych;
  • dla osób bezpośrednio zaangażowanych w przygotowanie treści wykorzystywanych przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji, chodzi głównie o realizację Sylwestra Marzeń przez TVP; przepis doprecyzowano nowelizacją z 30 grudnia 2020 r.
  • cudzoziemców niemogących kontynuować podróży do miejsca stałego zamieszkania lub pobytu;
  • pasażerów cywilnych statków powietrznych, m.in. w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów.
  • gości będących kontrolerami Najwyższej Izby Kontroli, w związku z wykonywaniem przez nich zadań zawodowych - wyjątek dodany nowelizacją z 30 grudnia 2020 roku.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.