Biegły sądowy to osoba, która w danej dziedzinie posiada wiadomości specjalne, konieczne dla sądu do rozstrzygnięcia danej sprawy. Konieczność ta pojawia się we wszystkich sprawach, które przekraczają wiadomości powszechnie dostępne dla człowieka ogólnie wykształconego.

- Przykładowo, jeżeli sąd rozpatruje sprawę o błąd medyczny, to sędzia nie wie, jakie postępowanie medyczne było dobre, więc musi powołać biegłego lekarza – mówi dr hab. n. praw. Radosław Tymiński, radca prawny.

 

Biegły sądowy lub do danej sprawy

W Polsce funkcjonują dwa rodzaje biegłych – do danej sprawy i biegłych z listy prezesa konkretnego sądu okręgowego. Zasady i tryb powoływania tych ostatnich zawarte są w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości z 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych.

 

Biegły sądowy zaliczany jest do osobowych źródeł dowodowych, a jego opinia traktowana jest jako środek dowodowy, mający na celu wyjaśnienie i pomoc sądowi w rozstrzygnięciu sprawy cywilnej bądź karnej. Ogólne zasady powoływania biegłych są uregulowane w art. 193 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego oraz w art. 278 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.

Zobacz procedury w LEX:

 

Lekarz biegłym sądowym

Biegłym z listy prezesa sądu okręgowego może być osoba, która:

  • korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
  • ukończyła 25 lat;
  • posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innej umiejętności, dla której ma być ustanowiona;
  • daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego;
  • wyrazi zgodę na ustanowienie jej biegłym.

 

Lekarz POZ opiniuje lekarza POZ

Radosław Tymiński, zwraca uwagę na kilka kluczowych kwestii w polskim systemie opiniowania przez biegłych. W jego opinii system ten jest absolutnie nieprawidłowy z powodu trzech podstawowych kwestii. Pierwszą z nich jest brak tzw. symetryzmu opiniowania.

- Chodzi o to, żeby np. lekarza z POZ opiniował lekarz z POZ, a profesora z kliniki profesor z innej kliniki. Pamiętam taką sprawę, w której do opiniowania lekarza z POZ powołano biegłego profesora z kliniki, zresztą znakomitego specjalistę, który jednakże nigdy nie pracował w POZ. Biegły ten napisał, że lekarz z POZ popełnił błąd, ponieważ powinno się w POZ oznaczyć troponinę. Każdy, kto pracuje w POZ, wie, że wtedy nie było takiej możliwości i lekarz postąpił dobrze, kierując pacjenta z bólem w klatce na SOR po wykonaniu EKG, które było prawidłowe – podaje przykład mecenas.

 

Stawki dla lekarza biegłego nieadekwatne do wiedzy

W jego opinii nieadekwatne do wiedzy i nakładu pracy biegłego są stawki za jej przygotowanie. Wynagrodzenie biegłych, np. w postępowaniu karnym regulują przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym.

Wynagrodzenie jest obliczane na podstawie stawki bazowej, mnożników, które uwzględniają tytuły i stopnie naukowe oraz liczby godzin poświęconych na opiniowanie.

Czytaj także na Prawo.pl: Bukiel: Wysokie zarobki lekarzy drażnią niektórych, ale kształtuje je rynek

- Dla lekarza ze specjalizacją stawka ta wynosi od 22,90 zł do 32,39 zł netto, dla doktorów 45,63 zł, a dla doktorów habilitowanych 55,11 zł za godzinę pracy. Nie są to więc kwoty adekwatne do tego, które lekarze zarabiają w prywatnych gabinetach czy w publicznych szpitalach – komentuje mec. Tymiński. Jego zdaniem, stawka godzinowa powinna być wyliczana na podstawie PIT-u biegłego i być równoważna.

Mecenas Tymiński zwraca także uwagę na trzecią, bardzo istotną kwestię. Chodzi o brak ustawowych uregulowań dotyczących egzekwowania czasu, w którym biegły winien wydać opinię.

- Ostatnio mam sprawę, w której na opinię czekamy już 3 lata, i wciąż jeszcze jej nie ma – mówi.

 

Czemu służy opinia biegłego lekarza

Opinia biegłego służy sądowi do oceny sprawy w kontekście wiadomości specjalnych. Kodeks postępowania karnego przewiduje, że opinia biegłego powinna zawierać:

  • imię, nazwisko, stopień i tytuł naukowy, specjalność i stanowisko zawodowe biegłego;
  • imiona i nazwiska oraz pozostałe dane innych osób, które uczestniczyły w przeprowadzeniu ekspertyzy, ze wskazaniem czynności dokonanych przez każdą z nich;
  • w wypadku opinii instytucji - także pełną nazwę i siedzibę instytucji;
  • czas przeprowadzonych badań oraz datę wydania opinii;
  • sprawozdanie z przeprowadzonych czynności i spostrzeżeń oraz oparte na nich wnioski;
  • podpisy wszystkich biegłych, którzy uczestniczyli w wydaniu opinii.

Co do zasady biegły, w tym także lekarz, który pełni tę funkcję, nie może odmówić sądowi, policji czy prokuratorze wykonywania jakiejś czynności z zakresu swoich obowiązków, ze względu na wiadomości specjalne, które posiada w danej dziedzinie.

- Wynika to z tego, że w pewnych bardzo wąskospecjalistycznych dziedzinach bez tego obowiązku mogłoby dojść do sytuacji, w której nie można by znaleźć biegłego – tłumaczy mec. Tymiński.

Zobacz procedurę w LEX: Powoływanie biegłych sądowych z dziedzin medycyny >

 

Nowość
Nowość
Zdrowie publiczne

Marian Sygit

Sprawdź  

Zwolnienie lekarza z funkcji biegłego

Lekarz może być zwolniony z funkcji biegłego w danej sprawie, jeżeli:

  • jest osobą najbliższą dla strony,
  • był świadkiem w danej sprawie,
  • jest w szczególnie bliskich stosunkach osobistych ze stroną postępowania lub
  • z jakiś konkretnych przyczyn istnieje obiektywna okoliczność podważająca zaufanie do jego bezstronności.

Zobacz procedurę w LEX: Odwoływanie z funkcji biegłego w dziedzinie medycyny >

 

Skreślenie lekarza z listy biegłych

Lekarz może zostać skreślony z listy biegłych:

  • z chwilą zwolnienia z funkcji (na własną prośbę lub wskutek utraty uprawnień);
  • w razie śmierci;
  • z upływem okresu ustanowienia biegłego, chyba że nastąpiło ponowne ustanowienie;
  • jeżeli nienależycie wykonuje obowiązki biegłego.

Zwolnienie z funkcji biegłego, skreślenie z listy biegłych a także nadzór nad biegłymi należy do kompetencji prezesa sądu okręgowego. Biegły jest powoływany na okres 5 lat z możliwością przedłużenia okresu pełnienia funkcji na dalszy oznaczony okres.

 

Pracodawca wie o funkcji lekarza jako biegłego

Jeżeli lekarz jest pracownikiem podmiotu leczniczego, to przed powołaniem go na stanowisko biegłego wymagane jest zasięgnięcie opinii pracodawcy. W przypadku wykonywania wolnego zawodu opinię uzyskuje się od organizacji zawodowej (izby lekarskiej), do której lekarz należy. Przed objęciem funkcji biegły składa przyrzeczenie przed prezesem sądu okręgowego.

O powołaniu na funkcję biegłego, jak i zwolnieniu, prezes sądu okręgowego powiadamia pracodawcę w przypadku lekarza-pracownika lub odpowiednią organizację zawodową, do której należy lekarz wykonujący wolny zawód. Biegły ma obowiązek zawiadamiać prezesa sądu o każdej zmianie adresu oraz o zamierzonej przerwie w wykonywaniu swoich funkcji powyżej trzech miesięcy.

Zobacz linie orzecznicze w LEX:

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.