Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawo i Zdrowie
Proszę o wyjaśnienie pojęcia osobodnia dla pacjentów leczonych w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym.
Czy osobodzień w SOR jest uzależniony od ilości godzin pobytu pacjenta?
A jeśli tak, to powyżej ilu godzin zaliczyć osobodzień pacjentowi SOR?
Jak policzyć wskaźnik wykorzystania łóżka w SOR?
Odpowiedź:
Zgodnie z wzorem formularza ZD-4 „Sprawozdanie z pomocy doraźnej i ratownictwa medycznego”, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 lutego 2014 r. w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2014 (Dz. U. poz. 415) - dalej r.w.f.s., “osobodzień” na użytek statystyki publicznej, to jednostka kalkulacyjna (sprawozdawcza) obejmująca świadczenia diagnostyczne, terapeutyczne, rehabilitacyjne i pielęgnacyjne udzielone w ciągu jednego dnia pobytu pacjenta w oddziale całodobowym, dziennym, przy czym osobodni leczenia należy podać w przypadku, gdy pacjent przebywał w szpitalnym oddziale ratunkowym więcej niż dobę.
Uzasadnienie:
Autor odpowiedzi nie może w żaden wiążący sposób oznaczyć sposobu obliczania wskaźnika wykorzystania łóżek w szpitalnym oddziale ratunkowym, a to z tego powodu, iż przepisy ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 591 z późn. zm.) - dalej u.s.p., oraz aktów wykonawczych do przywołanej ustawy w ogóle nie przewidują obowiązków w tym zakresie. Jeśli jednak przyjąć, iż wskaźnik średniego wykorzystania łóżka pozostaje ilorazem liczby osobodni leczenia i średniej liczby łóżek w danym okresie sprawozdawczym, zaś jego istotą jest określenie przez ile dni w okresie sprawozdawczym łóżko było zajęte przez chorych, to dla celów statystycznych najbardziej miarodajnym byłoby, jak się wydaje, wyznaczanie wskaźnika z pominięciem „miejsc dziennych”, a z wykorzystaniem tylko i wyłącznie „miejsc stacjonarnych”.
Już na wstępie niniejszych rozważań podkreślenia wymaga, iż żaden z przepisów obowiązującego zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 19 grudnia 2013 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne Nr 89/2013/DSOZ, jak również rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 listopada 2011 r. w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego (Dz. U. Nr 237 poz. 1420 z późn. zm.), nie definiuje pojęcia osobodnia na użytek świadczeń realizowanych w szpitalnym oddziale ratunkowym.
W tym miejscu przypomnieć jednak należy, iż zgodnie z przepisem art. 30 pkt 3 u.s.p., podmioty gospodarki narodowej są obowiązane do przekazania jednorazowo, przekazywania systematycznie lub okresowo, nieodpłatnie informacji i danych statystycznych dotyczących prowadzonej działalności i jej wyników w formach i terminach oraz według zasad metodologicznych określonych szczegółowo w programie badań statystycznych statystyki publicznej oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 31 u.s.p., tj. w rozporządzeniu w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2014. Jak stanowi zaś § 1 r.w.s.f., wzorem formularza sprawozdawczego i ankiety statystycznej do badań statystycznych, ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2014 prowadzonych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, dla pomocy doraźnej i ratownictwa medycznego pozostaje ZD-4.
Odnosząc powyższe ustalenia do treści sformułowanego pytania stwierdzić należy, iż wzór formularza ZD-4 „Sprawozdanie z pomocy doraźnej i ratownictwa medycznego” w dziale piątym „Działalność stacjonarna szpitalnego oddziału ratunkowego (kod 4902)” wyraźnie wyodrębnia działalność dzienną szpitalnego oddziału ratunkowego oraz działalności stacjonarnej szpitalnego oddziału ratunkowego. Dla tak wyodrębnionej działalności normodawca przyjął kolejne założenie, zgodnie z którym jeżeli pobyt pacjenta w szpitalnym oddziale ratunkowym wynosił nie więcej niż 24 godziny to winien on zostać wykazany jako „leczenie w trybie dziennym”, zaś jeśli pobyt pacjenta w szpitalnym oddziale ratunkowym wyniósł ponad 24 godziny, to pobyt kwalifikowany winien być jako „leczenie stacjonarne”. Co istotne, pojęcie „osobodnia” na użytek statystyki publicznej przypisane zostało wyłącznie do działalności stacjonarnej szpitalnego oddziału ratunkowego, co wynika zresztą z przyjętego rozumienia „osobodnia” jako jednostki kalkulacyjnej (sprawozdawczej) obejmującej świadczenia diagnostyczne, terapeutyczne, rehabilitacyjne i pielęgnacyjne udzielone w ciągu jednego dnia pobytu pacjenta w oddziale całodobowym, dziennym, przy czym osobodni leczenia należy podać w przypadku, gdy pacjent przebywał na oddziale więcej niż dobę. Niestety, autor odpowiedzi nie może w żaden wiążący sposób oznaczyć sposobu obliczania wskaźnika wykorzystania łóżek w szpitalnym oddziale ratunkowym, a to z tego powodu, iż przepisy ustawy o statystyce medycznej oraz aktów wykonawczych do przywołanej ustawy w ogóle nie przewidują obowiązków w tym zakresie. Jeśli jednak przyjąć, iż wskaźnik średniego wykorzystania łóżka pozostaje ilorazem liczby osobodni leczenia i średniej liczby łóżek w danym okresie sprawozdawczym, zaś jego istotą jest określenie przez ile dni w okresie sprawozdawczym łóżko było zajęte przez chorych, to dla celów statystycznych najbardziej miarodajnym byłoby, jak się wydaje, wyznaczanie wskaźnika z pominięciem „miejsc dziennych”, a z wykorzystaniem tylko i wyłącznie „miejsc stacjonarnych”.
Artur Paszkowski, autor współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie
Odpowiedzi udzielono 29 lipca 2014 r.
\