W ostatnich dniach Ministerstwo Edukacji i Nauki poinformowało, że „otrzymało pozytywną opinię na nowe kierunki lekarskie”. Chodzi o Politechnikę Bydgoską im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich i o Akademię Społeczną i Medialną w Toruniu, nazywaną uczelnią ojca Rydzyka (uczelnia prowadzi rekrutację na tym kierunku)
- Warto podkreślić, że Akademia Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu kształci i formuje do poszanowania ludzkiego życia, od poczęcia do naturalnej śmierci – czytamy na stronie internetowej dotyczącej kierunku lekarskiego.
Pytanie o to, jak nowe uczelnie będą kształtować sumienia lekarzy jest istotne o tyle, że obecnie kobiety zgłaszają problem z wykonaniem zgodnej z prawem aborcji. Nie tylko lekarze, ale i zarządzający szpitalami w imieniu placówek (niezgodnie z prawem) podpisują klauzulę sumienia.
Czytaj także na Prawo.pl: Szpital stosuje klauzulę sumienia? Robi to bezprawnie, ale kontroli brak
- Mamy autonomię uczelni, wolność nauki i nauczania. Nie widzę nic zdrożnego w tym, aby nauczanie na uczelniach niepublicznych było ukierunkowane na krzewienie niepowszechnego czy nieświeckiego systemu wartości. Takiej możliwości nie widzę natomiast na uczelniach publicznych – mówi prof. Hubert Izdebski.
- Uczelnie niepubliczne w programach studiów mogą mieć więc sprofilowane pod określony system wartości zajęcia z etyki, dotyczące chociażby klauzuli sumienia. Na zajęciach z etyki na uczelniach publicznych student powinien poznać różne stanowiska – dodaje.
Swoboda światopoglądowa w programach kierunków lekarskich - przepisy
Dr hab. Grzegorz Krawiec z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie zauważa z kolei, że obowiązujące przepisy prawne pozwalają na sporą elastyczność dotyczącą programu kształcenia oraz osób, które te zajęcia prowadzą.
- Określa ono spore ograniczenia dla uczelni w zakresie standardów kształcenia (a większość kierunków nie ma takich standardów). Mimo tych standardów dla kierunku lekarskiego i tak uczelnie mają swobodę w kształtowaniu programu studiów – mówi Grzegorz Krawiec.
Wyjaśnia, że program studiów obejmuje zajęcia lub grupy zajęć, związane z prowadzoną w uczelni działalnością naukową w dyscyplinie naukowej, do której jest przyporządkowany kierunek studiów. Jest też wskazana minimalna liczba godzin zajęć zorganizowanych. Wspomniane rozporządzenie określa "Grupy zajęć, w ramach których osiąga się szczegółowe efekty uczenia się".
Nauki behawioralne i społeczne na studiach medycznych
Jedną z tych grup są m.in. "Nauki behawioralne i społeczne z elementami profesjonalizmu". - Jeżeli spojrzymy do szczegółowych efektów uczenia się w tej grupie, to zobaczymy, że w tej grupie absolwent ma znać i rozumieć prawa człowieka, w zakresie umiejętności zaś przestrzegać wzorców etycznych w działaniach zawodowych; przestrzegać praw pacjenta - mówi dr hab. Grzegorz Krawiec.
Dodaje, że odrębny blok zajęć to prawno-organizacyjne podstawy medycyny, który obejmuje między innymi prawa pacjenta; zasady etyki i deontologii lekarskiej, problemy etyczne współczesnej medycyny wynikające z dynamicznego rozwoju nauki i technologii biomedycznych, a także zasady etycznego postępowania lekarza dentysty.
- Nie ulega wątpliwości, że prawa człowieka to dyscyplina/obszar, który jest bardzo szeroki, i panują różne poglądy na temat praw człowieka. W nauce są ich zwolennicy oraz przeciwnicy, panuje duża inflacja dotycząca praw człowieka, wiele praw człowieka jest ze sobą sprzecznych. Wystarczy do kwestii etycznych dobrać człowieka, który uważa że prawo do życia obejmuje okres od poczęcia, by wpajał on odpowiednią (wyczekiwaną przez właściciela uczelni) postawę studentom. Nie wszystkie prawa uważane są przez wszystkich za prawa człowieka (np. prawa reprodukcyjne) – mówi.
Grzegorz Krawiec zauważa, że podobnie etyka jest różnororodna - wystarczy odpowiednio dobrać ludzi. - Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem "Kształcenie służące osiągnięciu efektów uczenia się w grupach zajęć jest prowadzone przez nauczycieli akademickich lub inne osoby, posiadających kompetencje zawodowe lub naukowe oraz doświadczenie w zakresie właściwym dla prowadzonych zajęć". Dobór nauczycieli zależy od uczelni - ludzie "zorientowani ideologicznie" także posiadają kompetencje zawodowe – zauważa.
Nie światopogląd, ale braki w wykształceniu mogą być największym problemem
Prof. Hubert Izdebski zaznacza, że uczelnie mają swobodę nauczania, o ile uzyskały pozwolenie ministra edukacji i nauki, a tym samym uprawnienia do kształcenia studentów na danym kierunku.
– Obecnie problem polega na tym, że minister wyraża zgodę uczelniom, które, według dostępnych danych, nie są w stanie dobrze wykształcić lekarzy, bo nie mają odpowiedniego zaplecza. Pytanie, czy lepszy jest lekarz „kościółkowy”, ale merytorycznie dobrze przygotowany, czy „świecki”, ale z poważnymi brakami w wykształceniu? – mówi prof. Izdebski.
Zauważa przy tym, że zgodnie z prawem klauzula sumienia jest osobistym prawem lekarza, ale nie przysługuje ona szpitalowi. - Nawet jeśli 100 proc. lekarzy pracujących w nim złożyłoby taką deklarację, to nie zwalnia to szpitala z obowiązku zapewnienia kobiecie, która zgodnie z prawem może dokonać aborcji, możliwości wykonania zabiegu – dodaje.
Rekordowa liczba nowych kierunków lekarskich
Rok 2023/2024 jest przełomowy pod względem dostępnych miejsc, na których można studiować medycynę. Na liście znalazło się bowiem 34 uczelnie, w tym 10 nowych (cztery są ujęte na etapie projektu będącego w konsultacjach) które rozpoczęły rekrutację na kierunkach lekarskich. Do tego należałoby doliczyć Politechnikę Bydgoską i Akademię Społeczną i Medialną w Toruniu (prowadzi już rekrutację).
Politykę w tym zakresie krytykuje Naczelna Rada Lekarska.
Poniżej lista miejsc, w których można odbyć studia na kierunku lekarskim:
- Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Gdański Uniwersytet Medyczny
- Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
- Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
- Uniwersytet Medyczny w Lublinie
- Uniwersytet Medyczny w Łodzi
- Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
- Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
- Warszawski Uniwersytet Medyczny
- Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
- Uniwersytet Warmińsko - Mazurski w Olsztynie
- Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
- Uniwersytet Rzeszowski
- Uniwersytet Zielonogórski
- Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego z siedzibą w Krakowie
- Uczelnia Łazarskiego z siedzibą w Warszawie
- Uniwersytet Opolski
- Uniwersytet Technologiczno Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu
- Akademia Śląska z siedzibą w Katowicach
- Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
- Uczelnia Medyczna im. Marii Skłodowskiej Curie w Warszawie
- Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
- Akademia Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych w Elblągu
- Akademia Kaliska im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
- Akademia Mazowiecka w Płocku
- Akademia Nauk Stosowanych im. Księcia Mieszka I w Poznaniu
- Uniwersytet Przyrodniczo Humanistyczny w Siedlcach
- Politechnika Wrocławska
- Podhalańska Państwowa Uczelnia Zawodowa w Nowym Targu
- Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Sączu
- Uniwersytet Warszawski
- Społeczna Akademia Nauk w Łodzi
- Akademia Społeczna i Medialna w Toruniu
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
