Ustawa z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 215, poz. 1664, dalej: ustawa zmieniająca) zmienia ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm., dalej: p.o.ś.) w zakresie systemu finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w tym form organizacyjno-prawnych instytucji ochrony środowiska. Zmiany wynikają m. in. z konieczności dostosowania do rozwiązań przyjętych w nowej ustawie o finansach publicznych. Ustawa zmieniająca wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2010 r., za wyjątkiem nielicznych przepisów, które będą obowiązywały od 1 lipca 2010 r. i od 1 stycznia 2011 r.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej staną się samorządowymi osobami prawnymi w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawyo finansach publicznych . Celem działania wojewódzkich funduszy będzie finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie określonym w art. 400a ust. 1 pkt 1-9 i 11-42 p.o.ś. Organami wojewódzkich funduszy będą siedmioosobowe rady nadzorcze wojewódzkich funduszy oraz zarządy wojewódzkich funduszy liczące od 2 do 5 osób. Obsługę rad i zarządów zapewnią biura wojewódzkich funduszy. Przepisy p.o.ś. określają dokładnie skład i procedurę powoływania członków rad nadzorczych wojewódzkich funduszy. Na sejmikach województw ciąży obowiązek powołania członków rad, natomiast na zarządy województw został nałożony obowiązek ustalenia szczegółowych warunków wynagradzania członków rad nadzorczych wojewódzkich funduszy za udział w pracach rady oraz wysokość ich wynagrodzenia za udział w pracach rady. Z kolei członkowie zarządów funduszy będą powoływani przez zarządy województw, na wniosek rad nadzorczych. Zarządy województw będą organami nadzoru nad działalnością wojewódzkich funduszy.

Sejmiki województw zostały również zobowiązane do nadania wojewódzkim funduszom, w drodze uchwały, statutów, w których należy określić organizację wewnętrzną wojewódzkich funduszy, szczegółowy tryb działania ich organów oraz sposób udzielania pełnomocnictw. Trzeba podkreślić, że uchwała sejmiku województwa w sprawie nadania statutu wojewódzkiemu funduszowi ochrony środowiska nie jest aktem prawnym powszechnie obowiązującym (aktem prawa miejscowego). W konsekwencji uchwały te powinny wchodzić w życie z dniem podjęcia i nie ma podstaw do ich publikowania w wojewódzkich dziennikach urzędowych.

Z dniem 1 stycznia 2010 r. likwiduje się powiatowe oraz gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych powiatowych i gminnych funduszy stają się odpowiednio dochodami budżetów powiatów i gmin oraz podlegają przekazaniu na rachunki odpowiednio budżetów powiatów i gmin. Finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej (w zakresie określonym w p.o.ś.) należeć będzie do zadań powiatów i zadań własnych gmin. Powiaty i gminy zobowiązane zostały również do dostosowania uchwał budżetowych na rok 2010 do przepisów ustawy zmieniającej w terminie 3 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.

Podsumowując, wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej staną się samorządowymi osobami prawnymi i przejmą całość zadań przekształcanych (dotychczasowych) funduszy celowych, a także ich nazwy. Ustawa zmieniająca zakłada zachowanie ciągłości zmienianych, w wyniku przekształcenia, organów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Osoby wchodzące w skład organów przekształcanych funduszy celowych, powołane na podstawie dotychczasowych przepisów, będą wykonywały swoje funkcje do czasu powołania organów samorządowych osób prawnych, tj. zarządów i rad nadzorczych. Powiatowe oraz gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej ulegną likwidacji, a ich środkami, jako środkami budżetowymi, będą dysponować odpowiednio starostowie i wójtowie (burmistrzowie lub prezydenci miast).


Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 )