Podpisani pod apelem przedstawiciele: Unii Metropolii Polskich, Związku Miast Polskich, Związku Powiatów Polskich, Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej, Unii Miasteczek Polskich, Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej zwracają uwagę, że przepisy nowelizacji ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów UE są niedopracowane, nieprecyzyjne, a przez to budzą wątpliwości interpretacyjne. Ich skutkiem może być w dużym stopniu dowolne kształtowanie składu strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przez stronę rządową, co będzie miało wpływ na to, z jakimi organizacjami samorządowymi rząd będzie uzgadniał projekty aktów prawnych mających znaczenie dla JST, a rozwiązanie to może doprowadzić w konsekwencji do obniżenia jakości legislacji. Zdaniem strony samorządowej, taki skutek mogą mieć m.in.:  

  • przepisy nowelizacji, które wprowadzają podstawę prawną do wyznaczania przedstawicieli w KWRiST przez ogólnopolską organizację reprezentującą wszystkie kategorie jednostek samorządu terytorialnego bez jednoczesnego zmodyfikowania kryteriów, które muszą spełniać organizacje uprawnione do wyznaczania swoich przedstawicieli w Komisji Wspólnej tak, aby były one adekwatne do struktury organizacji (art. 5 ust. 2 ustawy o KWRST).
  • przepisy określające tryb wyboru organizacji, jeżeli dwie lub więcej organizacji będzie spełniało kryteria ustawowe uprawniające do wyznaczania przedstawicieli do Komisji Wspólnej (art. 6 ust. 3 ustawy o KWRST).
  • nieokreślenie terminu, w którym strona rządowa ma wyznaczyć swoich dodatkowych, czterech przedstawicieli do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (niewyznaczenie przedstawicieli strony rządowej skutkować będzie naruszeniem art. 4 ust. 1 ustawy o KWRiST), który zobowiązuje do zachowania równej liczby przedstawicieli strony rządowej i samorządowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Przeczytaj także: Kontrowersyjna zmiana składu Komisji Wspólnej przegłosowana przez Sejm

Czytaj w LEX: Pozycja ustrojowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego >>

Sens ingerencji w porządek prawny pod znakiem zapytania

Autorzy apelu podkreślają, że KWRiST to unikatowa na skalę europejską i światową platforma współdziałania tych dwóch odrębnych władz w ramach władzy wykonawczej.

- Dążenie do jak najszybszego przyjęcia w zaproponowanym przez projektodawców kształcie tej nowelizacji, która została jednoznacznie skrytykowana przez zdecydowaną większość organizacji samorządowych, również tych, które teoretycznie są jej beneficjentami, stawia pod znakiem zapytania uczciwość motywów jej projektodawców wskazanych w uzasadnieniu jej projektu. Ingerencja w porządek prawny powinna następować wówczas, gdy obowiązujące przepisy uznane zostaną za nierealizujące założonego przez ustawodawcę celu – wskazują autorzy apelu. Podkreślą przy tym, że istniejący porządek prawny dotyczący KWRiST działa sprawnie, a problemy związane z jej funkcjonowaniem i realizacją jej ustawowych zadań wynikają nie ze zbyt wąskiej reprezentacji strony samorządowej, a ze zbyt częstego korzystania przez stronę rządową z tzw. „ścieżki poselskiej” i kierowaniu de facto rządowych projektów ustaw do Sejmu z pominięciem KWRiST.

Czytaj w LEX: Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego - od konsultacji do współudziału w rządowym procesie decyzyjnym >>

O dwie organizacje więcej

Zgodnie z ustawą z 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej, w KWRiST zasiada do tej pory po 12 przedstawicieli rządu i strony samorządowej. Rozporządzenie Rady Ministrów z 29 stycznia 2008 r. wymienia sześć ogólnopolskich organizacji JST, które wyznaczają przedstawicieli do KWRiST to:

  1. Unia Metropolii Polskich,
  2. Unia Miasteczek Polskich,
  3. Związek Gmin Wiejskich RP,
  4. Związek Miast Polskich,
  5. Związek Powiatów Polskich
  6. Związek Województw RP.

Czytaj w LEX: Odrzucenie zasady reprezentatywności w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Dialog rząd - samorząd czy dialog rząd - organizacje jednostek samorządu terytorialnego? >>

W znowelizowanej ustawie skład Komisji rozszerzono o dwa typy organizacji samorządowych: organizację reprezentującą wszystkie kategorie jednostek samorządu terytorialnego zrzeszającą co najmniej 100 członków oraz ogólnopolską organizację reprezentującą regionalne organizacje samorządowe. Skład KWRiST uzupełni Związek Samorządów Polskich oraz Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych. Każda z tych organizacji będzie miała po dwóch przedstawicieli w KWRiST. Proporcjonalnie zwiększy się reprezentacja strony rządowej.

Nowelizacja ustawy od początku krytykowana przez większość organizacji samorządowych trafiła do podpisu prezydenta. Wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Czytaj w LEX: Geneza Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego >>