Ewa F.-K. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na uchwałę Rady Miejskiej w Piasecznie z września 2015 r. w sprawie ustalenia Regulaminu korzystania z Parku Miejskiego. Chodziło o zakaz wprowadzania psów na teren parku w Józefosławiu. W celu bezpieczeństwa dzieci i dorosłych - wyjaśniała pełnomocnik gminy.
Zarzuty skargi
Skarżąca zarzuciła zaskarżonej uchwale naruszenie przepisów:
- art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, poprzez błędną jego wykładnię i przekroczenie kompetencji organu gminy, w sytuacji, gdy ustawowe upoważnienie obejmuje jedynie możliwość ustalenia sposobu postępowania ze zwierzętami domowymi;
- art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, bo norma o charakterze generalnym nie pozwala na podjęcie uchwały wyłącznie na podstawie tego przepisu bez uwzględnienia przepisów szczególnych
- art. 7 oraz art. 94 Konstytucji RP oraz art. 6 kpa, poprzez przekroczenie przyznanych Radzie Miejskiej kompetencji ustawowych, skutkującego działaniem organu bez podstawy prawnej.
Gmina argumentowała m.in., że mieszkanka miasta nie ma interesu prawnego do składania skargi. A ponadto obowiązują w tym zakresie przepisy ustawy o samorządzie gminnym.
Uchylenie uchwały radnych
WSA w Warszawie 17 października 2016 r. przyznał rację skarżącej i uchylił punkt uchwały dotyczącej wyprowadzania psów. Zdaniem WSA zakaz wprowadzania zwierząt do obiektu użyteczności publicznej, jakim jest park, stanowi naruszenie kompetencji przyznanej w art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu porządku i czystości. Rada może nakładać konkretne obowiązki na właścicieli zwierząt, jednak obowiązki te muszą zmierzać do zapewniania ochrony przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku.
W ocenie sądu zakaz wprowadzania zwierząt na dany teren jest środkiem nadmiernie ograniczającym swobodę poruszania się i przebywania w określonym miejscu. Swoboda ta przysługuje wszystkim obywatelom, w tym właścicielom zwierząt. Cel ustawy bowiem – zdaniem sądu – nie pozwala na tak daleko idącego zakazu, jak przyjęty przez Radę Miejską.
Skarga kasacyjna gminy
Od wyroku WSA odwołała się Rada Miasta Piaseczna. Powtórzyła argument o braku legitymacji mieszkanki miasta do składania skargi oraz powołała się na wyrok NSA z 26 lutego 2015 r. - Sposób postępowania ze zwierzętami domowymi nie może być uciążliwy dla innych użytkowników parku - wyjaśniała radca prawny Teresa Piekarczyk.
Z kolei adwokat skarżącej Ewy F.-K. wskazała, że ważne w tej sprawie jest prawo obywatela do korzystania z obiektów użyteczności publicznej. I to jest właśnie interes prawny skarżącej.
Czytaj: Nakaz wyprowadzania psów w kagańcu może prowadzić do działań niehumanitarnych>>
NSA oddala skargę
Naczelny Sąd Administracyjny podzielił pogląd sądu i instancji i uznał skargę kasacyjną gminy za niezasadną. Jak zaznaczył sędzia sprawozdawca Piotr Korzeniowski, organ błędnie wykłada ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminie; regulamin dotyczy obowiązków właścicieli zwierząt domowych. - Na tej samej zasadzie rada gminy mogłaby zakazać wchodzenia do parku z chomikami, gdyby przyjąć legalność regulaminu - powiedział sędzia Korzeniowski. - Źródłem zakazu nie jest regulacja zawarta w ustawie o samorządzie gminnym - dodał.
NSA potwierdził, że zakaz jest zbyt daleko idący, a skarżąca miała interes prawny, gdyż dotyczyło to prawa mieszkańców do poruszania się na terenie parku, jako miejsca publicznego. Jest tylko jeden warunek, by pobyt zwierzęcia z opiekunem nie był niebezpieczny lub bezprawny.
Warto dodać, że NSA już kilka razy wypowiada się na temat podobnych zakazów. W orzecznictwie przyjęto pogląd, że delegacja z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości... upoważnia radę gminy do sformułowania jasnych i jednoznacznych obowiązków właścicieli zwierząt domowych zmierzających do zapewnienia ochrony przed zagrożeniami, uciążliwościami oraz zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku.
Czytaj: WSA: nie wolno zakazywać wyprowadzania psów na place zabaw>>
NSA odwołał się do wyroku o sygnaturze II OSK 443/16, w którym sąd orzekł, że w określonych sytuacjach zakaz prowadzić może do działań niehumanitarnych. Ponadto jak wszelkie ograniczenia praw jednostki także ograniczenia uprawnień właściciela psa, bądź nałożenie na niego dodatkowych obowiązków, muszą być wprowadzane z poszanowaniem zasady proporcjonalności. Co więcej - postanowienia regulaminu nie mogą być bardziej restrykcyjne od przepisów ustawy, a ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela muszą być uregulowane wyłącznie w drodze ustawy.
Jak informuje pełnomocnik gminy dzisiaj Rada Miasta Piaseczna ma uchwalić zmiany w spornym regulaminie, gdzie uwzględnia w parku miejskim obszary swobodnego wybiegu psów.
Sygnatura akt II OSK 726/17, wyrok z 12 lutego 2019 r.
