Według ministra inwestycji i rozwoju Jerzego Kwiecińskiego projekt ustawy o dostępności, który trafił do uzgodnień i konsultacji, jest przełomem w podejściu państwa do osób z niepełnosprawnościami. - Takiej ustawy jeszcze nie mieliśmy. Po raz pierwszy tworzymy prawo, które kompleksowo reguluje dostępność. Umożliwia przede wszystkim osobom z niepełnosprawnościami uczestniczenie w życiu publicznym na równi z innymi – mówi.
Wiele przepisów i luki w prawie
Jak informuje resort rozwoju, obecnie kwestie związane z dostępnością regulowane są przez kilkadziesiąt różnych ustaw, które wprowadzają rozwiązania branżowe, między innymi różny poziom ulg, różne definicje uprawnionych. W wielu miejscach występują luki w prawie.
Ustawa wprowadza wiele uprawnień i ułatwień dla osób z niepełnosprawnościami. Są też obowiązki, głównie dla prawie 65 tysięcy instytucji publicznych, między innymi urzędów, przychodni, muzeów, uczelni. Zmiany obejmą także co najmniej kilkanaście innych ustaw.
„Zapewnianie dostępności jest procesem, który dzięki koordynacji przez instytucje państwa, przy wsparciu partnerów społecznych i organizacji pozarządowych doprowadzi do poprawy jakości życia nie tylko osób z niepełnosprawnościami, ale wszystkich obywateli” – czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy.
Czytaj też: NIK: Dla niepełnosprawnych nadal miejsca publiczne niedostępne
Urzędy będą musiały zapewnić dostępność
Instytucje publiczne, na przykład urzędy centralne, samorządy, uczelnie, przychodnie, instytucje kultury, będą musiały zapewniać dostępność dla swoich klientów. Niektóre z nich, między innymi urzędy gmin, urzędy marszałkowskie czy ministerstwa, dodatkowo będą musiały posiadać tzw. certyfikat dostępności.
Będzie to oznaczać, że są dostępne tak, jak każe ustawa. Przyznawaniem certyfikatów zajmą się głównie organizacje pozarządowe działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami, akredytowane przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Zachęty dla przedsiębiorstw
Projekt ustawy o dostępności wprowadza do systemu prawnego definicję osoby z niepełnosprawnością i definicję uniwersalnego projektowania. Nakłada także na podmioty sektora publicznego obowiązki, których zróżnicowany charakter zależy od roli, jaką dana instytucja pełni w życiu obywateli.
Wprowadza zachęty dla przedsiębiorstw, które mimo braku takiego formalnego obowiązku będą realizować ideę dostępności, dzięki czemu lepiej przygotują się do wdrożenia przepisów europejskich dotyczących dostępności (European Accessability Act).
Kilka poziomów wymagań
Ustawa zakłada kilka poziomów wymagań związanych z zapewnianiem dostępności – w zależności od charakteru i statusu danego podmiotu lub zakresu realizowanych przez niego działań. W najmniejszym stopniu wymagane są działania w przypadku podmiotów prywatnych realizujących zadania z udziałem środków publicznych – wtedy dostępność wymagana jest tylko w zakresie tych zadań.
Najwyższe oczekiwania związane z zapewnianiem dostępności postawione zostały przed organami władzy publicznej, władzą sądowniczą i organami kontroli. Według resortu przykład powinien być dawany przez podmioty posiadające największe kompetencje, najdalej ingerujące w jakość życia obywateli i dysponujące środkami do realizacji dostępności.
Standardy, certyfikacja, Rada Dostępności i sankcje
Ustawa przewiduje, że powstaną narzędzia prawne określające szczegółowe wymagania dotyczące dostępności i pozwalające na ujednolicenie wymagań na poziomie całego kraju. Oprócz standardów, narzędziem zapewniającym unifikację wymagań w zakresie dostępności w całym kraju będzie koordynacja dostępności realizowana przez ministra rozwoju. Wesprze go tworzona na podstawie ustawy Rada Dostępności – ciało o charakterze opiniodawczo-doradczym.
Organy władzy publicznej oraz sądy i trybunały będą zobowiązane do uzyskania certyfikatu dostępności, który nadawany będzie po przeprowadzonym audycie i spełnieniu określonych wymagań w zakresie dostępności. Przewiduje się również grzywnę w celu przymuszenia do zapewnienia dostępności przez zobowiązane podmioty.
Czytaj też: Dodatkowe pieniądze na działania w programie Dostępność plus
Do kiedy i jak uwagi?
Uwagi można zgłaszać do 21 stycznia w dowolnej formie, również nagrań audio lub na specjalnym formularzu udostępnionym przez resort rozwoju TUTAJ na adres: jacek.gogala@miir.gov.pl.
Wszystkie zgłoszone w konsultacjach opinie zostaną poddane analizie w trakcie prac nad projektem ustawy. Resort podkreśla, że jeśli prace rządowe i parlamentarne na to pozwolą, nowe prawo mogłoby zacząć obowiązywać od jesieni 2019 r.
Koszt wdrożenia ustawy dla sektora finansów publicznych szacowany jest na kilkanaście miliardów złotych w 10 lat. Większość tej kwoty będzie pochodzić z budżetu państwa. To w większości wydatki na zapewnienie dostępności, między innymi stron internetowych, aplikacji mobilnych, budynków i pomieszczeń, dokumentów i innych w urzędach i instytucjach publicznych.
Według MiiR, projekt ustawy jest odpowiedzią na zapowiedź Polski przyjaznej i bez barier dla niepełnosprawnych i seniorów, którą premier Mateusz Morawiecki złożył w swoim expose 12 grudnia 2017 r. oraz realizuje zobowiązanie Rady Ministrów.
Zobacz też: Niepełnosprawny w pracy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.