Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego uzasadnia, że projekt ustawy ma uporządkować stan prawny dotyczący wykorzystywania przez instytucje państwowe, osoby prawne i fizyczne symboli państwowych. Ma też wprowadzić wzory takich symboli, zgodne ze współczesnymi technikami drukarskimi i graficznymi. Projekt wskazuje system symboli państwowych, do których należą:
- godło stanowiące herb państwowy Rzeczypospolitej Polskiej,
- godło stanowiące Chorągiew Rzeczypospolitej (oficjalne weksylium Rzeczypospolitej Polskiej, używane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej),
- barwy stanowiące składniki flagi państwowej Rzeczypospolitej Polskiej,
- barwy flagi narodowej Rzeczypospolitej Polskiej,
- hymn Rzeczypospolitej Polskiej.
Flaga państwowa i narodowa
Projekt ustawy odchodzi od stosowanej obecnie terminologii odnoszącej się do flagi państwowej oraz flagi państwowej z godłem Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadzając rozdział na flagę państwową (z umieszczonym pośrodku białego pasa herbem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej) i flagę narodową (bez godła). Projekt wprowadza też kokardę narodową, która jest sposobem prezentacji barw Rzeczpospolitej Polskiej, ale jest wyłączona z katalogu symboli państwowych.
Zdaniem Krzysztofa Jasińskiego, prezesa Polskiego Towarzystwa Weksylologicznego, projekt to nie ewolucja, a rewolucja, bo w rzeczywistości ustawa zmienia w sposób zasadniczy herb (wizerunek) i barwy (wprowadzenie karmazynu), wprowadza i zarazem zmienia Chorągiew Rzeczpospolitej oraz wprowadza „flagę państwową RP” sprzeczną z tradycją dwóch flag, istniejącą od ustawy z 1 sierpnia 1919 roku i utrzymaną dotąd.
Orzeł w koronie otwartej czy zamkniętej
Zaproponowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nowy wzór herbu państwowego jest jedynie korektą dotychczasowego. Wzór odchodzi od wersji trójwymiarowej (płaskorzeźby), ma być wizerunkiem dwuwymiarowym. Korekta obejmuje natomiast dopracowanie wizerunku korony z prześwitami (obecnymi w projekcie z 1927 r., a następnie zarzuconymi z uwagi na technikę drukarską) wprowadzenia trójliścia oraz ozłocenie całych części rogowych, nie tylko szponów orła. Wszystkie te zmiany mają charakter techniczny, dostosowują herb państwowy do wymogów heraldyki i możliwości współczesnych technik graficznych.
Zastrzeżenia ma jednak Ministerstwo Sprawiedliwości. Postuluje dodanie do wizerunku orła białego dwóch gładkich kabłąków zwieńczonych złotym globem z krzyżem (tzw. korony zamkniętej, łac. corona clausa). Resort uzasadnia, że zamknięta korona była obecna w historii państwa polskiego, od około 1492 roku.
Przywrócenie więc korony zamkniętej byłoby, zdaniem MS, nawiązaniem do najlepszych tradycji polskiej państwowości, zaś umieszczenie na niej krzyża - emanacją dziedzictwa historycznego, zakorzenieniem bytu państwa polskiego w kulturze i tradycji chrześcijańskiej Europy. Nadto, jak uzasadnia resort w opinii, zamknięcie korony, zgodnie z zasadami heraldyki, stanowi o niezawisłości i suwerenności państwa nie jest zatem "zbędnym anachronizmem i pedanterią, a przedsięwzięciem współcześnie jak najbardziej potrzebnym i koniecznym, wynikającym zarówno z polskiej tradycji i kultury, jak i najnowszych wydarzeń".
Ministerstwo wskazuje, że taka korona zamknięta obecna była w godle Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w różnych oznakach formacji wojskowych czy symbolach i insygniach polskich rządów powstańczych w czasie zaborów, przywrócona nieprzypadkowo po 123 latach niewoli w godle II RP w latach 1919-1927. Wieńczyła głowę Orła Wojskowego Armii Krajowej, a następnie umieszczona w godle używanym przez Rząd RP na uchodźstwie w latach 1956–1990.
Michał Woś, wiceminister sprawiedliwości uważa, że przywrócenie krzyża jako wyrazu historycznej treści świeckiej, odzwierciedlającej suwerenność państwa, nie powinno budzić sprzeciwu tej części społeczeństwa, która nie deklaruje przynależności do jednego z kościołów chrześcijańskich. Projekt ministerstwa popierają środowiska katolickie, m.in. Rada Krajowego Instytutu Akcji Katolickiej.
Czytaj także: Flaga państwowa podczas sesji rady gminy, na co dzień flaga narodowa
Jedna flaga dla urzędów, druga dla narodu
Liczne zastrzeżenia do projektu ma m.in. Polskie Towarzystwo Weksylologiczne. Wskazuje, że karmazyn zamiast dotychczasowej czerwieni, zawsze rozumianej jako czerwień heraldyczna, nasycona, ale jasna, w 1927 r. określona jako cynober, jest niedopuszczalną ingerencją w historyczne barwy polskie. Jest to wynik ignorancji i ulegania populizmowi.
Wytyka także, że proponuje się sprzeczne z polską tradycją – odmienną od zwyczajów panujących w innych państwach – rozdzielnie istniejącej w dotychczasowych przepisach „flagi państwowej" i "flagi państwowej z godłem", przekreślając ich znaczeniową równorzędność jako flagi państwowej. Krzysztof Jasiński uważa, że nie ma potrzeby przyjmowania dwóch odrębnych flag na wzór m.in. Republiki Federalnej Niemiec, posługującej się flagą z herbem wyłącznie dla urzędów (flaga urzędowa) i flagą bez herbu – flagą narodową do powszechnego użytku.
- Polska tradycja dwóch równorzędnych flag państwowych, ale o odrębnym przeznaczeniu, ukształtowała się tuż po odzyskaniu niepodległości. Od określenia ich zastosowania przez Sejm Ustawodawczy 1 sierpnia 1919 r. pozostają dotąd niezmienione. Byłoby paradoksem, gdyby ustawodawca w czasie trwających obchodów stulecia odzyskania niepodległości przekreślił tę zapoczątkowaną wówczas tradycję, przyjmując rozwiązania tożsame ze stosowanym w państwie, będącym spadkobiercą jednego z zaborców – uważa Krzysztof Jasiński.
Wskazuje także, że niesłusznie ograniczono symbole narodowe do barw flagi państwowej i flagi narodowej, bo barwy RP występują także na chorągwi narodowej i kokardzie narodowej. Stwierdza jednocześnie, że określony w załączniku wzór kokardy to „wizerunek budzący zażenowanie” i postuluje doprecyzowanie przepisów.
W hymnie zmiana kolejności zwrotek
Zmiany mają dotyczyć także Mazurka Dąbrowskiego, którego słowa w 1797 r. napisał Józef Wybicki. Zgodnie z projektem ustawy obowiązywać ma tekst literacki hymnu Rzeczypospolitej Polskiej ze zmianą zaproponowaną przez panel ekspertów, dotyczącą zamiany kolejności drugiej i trzeciej zwrotki. W propozycji druga zwrotka hymnu zaczyna się od słów "Jak Czarniecki do Poznania". Projekt dopuszcza też zmianę tonacji w wykonaniu hymnu.
Zjednoczenie Chrześcijańskich Rodzin chce większej korekty i postuluje, aby treść niektórych wersów została zmieniona i odnosiła się symboli polskiego zwycięstwa oraz polskich wartości. - Proponujemy, aby niektóre zwrotki hymnu zostały zmodyfikowane i pojawił się w nim duch największego w dziejach naszego oręża, czyli zwycięstwa pod Wiedniem, wraz z imieniem króla Jana III Sobieskiego, zamiast odniesienia do obcego nam Napoleona Bonaparte, który siejąc obce naszej tradycji idee rewolucyjne masońskiej Francji podniósł ostateczną klęskę – wskazuje dr Bogusław Rogalski, prezes ZChN. I proponuje, aby za refren przyjął treść zwrotki pieśni powstańczej Marsz Polonii. Według ZChN refren miałby brzmieć: Marsz, marsz Polonia, Nasz dzielny Narodzie, Odpoczniemy po swej pracy, W ojczystej zagrodzie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
