W wyroku z dnia 8 czerwca 2011 r., sygn. akt K 3/09, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
1. Art. 63 ust. 9 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 216 ust. 2 Konstytucji .
2. Art. 70a ust. 1 i 2 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego jest zgodny z art. 25 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 25 ust. 2 Konstytucji .

Trybunał wskazał, że możliwość przyznania nieruchomości zamiennej w postępowaniu regulacyjnym wynika bezpośrednio z ustawy (art. 63 ust. 1 pkt 2 ustawy). Rozporządzenie w sprawie wyłączenia nieruchomości zamiennych lub nakładania obowiązku zapłaty odszkodowania na rzecz kościelnych osób prawnych uszczegóławia ustawę. To, że prawodawca nie miał żadnych kryteriów w postaci wytycznych, które wskazałyby mu kierunki rozwiązań powoduje, że jego swoboda w tworzeniu rozporządzenia jest za szeroka. Przepis upoważniający do wydania rozporządzenia nie spełnia wymogów konstytucyjnych, przez co możliwe stało się uregulowanie zasadniczej - z punktu widzenia istoty postępowania regulacyjnego - kwestii w rozporządzeniu.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 70a ust. 1-2 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego miał na celu rekompensatę szkód wynikających ze zmiany granic Rzeczypospolitej. Znaczna część nieruchomości kościelnych osób prawnych po II wojnie światowej pozostała poza granicą Polski.

Zasada równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych nie zakłada identycznego traktowania wszystkich związków wyznaniowych. Stanowi gwarancję, że organy władzy publicznej stworzą ramy prawne, które umożliwią realizację równouprawnienia, w zależności od właściwości i cech poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych.

Zróżnicowania prawne mogą wynikać z różnic faktycznych pomiędzy kościołami i związkami wyznaniowymi. Zasada równouprawnienia nie tworzy ekspektatywy uzyskania równości faktycznej. W ocenie Trybunału tam, gdzie istnieją różnice między kościołami i związkami wyznaniowymi, podmioty te należy potraktować w sposób odmienny.

Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że ustawy regulujące status poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych uchwalane były na podstawie porozumień zawieranych przez reprezentantów Rady Ministrów z ich przedstawicielami. Wyrażają one kompromis między roszczeniami kościołów i związków wyznaniowych a możliwościami naprawienia przez Państwo wyrządzonych szkód. Ustawodawca tworząc ustawy wyznaniowe, uwzględniał uwarunkowania historyczne, liczebność, strukturę i zakres działalności poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych.

Zdaniem Trybunału, należy wskazać, że niektórym innym kościołom i związkom wyznaniowym prawodawca zapewnił także możliwość uzyskiwania nieruchomości rolnych Skarbu Państwa. Przyznają to sami wnioskodawcy. Odmienności w procedurach i kryteriach przyznawania tych nieruchomości wynikają ze specyfiki danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. Takie zróżnicowanie mieści się w zakresie art. 25 Konstytucji .

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 70a ust. 1-2 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego jest zgodny z zasadą równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych.

W ocenie Trybunału argument, że przyznawanie nieruchomości przez ustawodawcę jest działaniem naruszającym zasadę bezstronności państwa w sprawach religijnych i ma wpływ na szerzenie kultu nie znajduje uzasadnienia. Nie istnieje bliski związek przyczynowy między obrotem nieruchomościami i treścią art. 70a ust. 1-2 ustawy, a wpływem państwa na kształtowanie światopoglądu. Zarzut jest nieadekwatny do przedstawionego wzorca kontroli.

Trybunał Konstytucyjny, wobec uchylenia przez ustawę z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2011 r. Nr 18, poz. 89) określonych przepisów ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, a także wobec cofnięcia części wniosku umorzył postępowanie w zakresie, jaki wynika z uchylenia określonych przepisów (art. 62 i art. 63 ust. 8 ustawy) oraz z cofnięcia wniosku (art. 61 ust. 1- 3 ustawy).

Na podstawie: www.trybunal.gov.pl, stan z dnia 9 czerwca 2011 r.

Przydatne materiały:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
Ustawa z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2011 r. Nr 18, poz. 89)