Uchwalona 13 lipca 2023 r. nowelizacja ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego umożliwi osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji zakupu biletów miesięcznych imiennych, uprawniających do przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej, z ulgą w wysokości 49 proc.
Posłowie uzasadnili, że w obowiązującym stanie prawnym, na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy, takie osoby mogą skorzystać z ulgi 49 proc wyłącznie w przypadku zakupu biletów jednorazowych. Autorzy nowelizacji zwrócili uwagę, że zgodnie z art. 4 ust. 2 tej ustawy osoby niewidome, niezdolne do samodzielnej egzystencji, mają nie tylko prawo zakupu biletów z większą ulgą (93 proc.), ale także prawo to obejmuje zarówno bilety jednorazowe, jaki miesięczne bilety imienne. Brak jest więc merytorycznego uzasadnienia, aby osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji miały prawo do ulgi jedynie przy zakupie biletów jednorazowych, a w przypadku biletów miesięcznych musiały pokrywać ich pełną cenę, podczas gdy innym grupom społecznym o podobnym charakterze (np. osoby niewidome) ustawodawca przyznał prawo do ulgi obejmujące zarówno bilety jednorazowe, jak i miesięczne imienne.
Ile będzie kosztować nowela
Sejmowa komisja do spraw petycji w uzasadnieniu do ustawy wskazała, że wprowadzona zmiana będzie co najmniej neutralna finansowo dla budżetu państwa, a może nawet przynieść nieznaczne oszczędności dla tego budżetu. Takie wnioski wysunęła na podstawie faktu, że powszechną praktyką jest ustalanie ceny biletów miesięcznych na niższym poziomie niż wyniosłaby łączna cena zakupu biletów jednorazowych wykorzystywanych w ciągu miesiąca przy częstych przejazdach. Jako przykład komisja podała, że zależnie od odległości w przedziale 16-47 kilometrów koszt biletu miesięcznego w POLREGIO to równowartość 20-26 jednorazowych przejazdów, czyli 10-13 przejazdów w dwie strony w ciągu miesiąca.
Rząd poparł inicjatywę, ale podniósł, że oszacowanie jest założeniem przyjętym na podstawie jednego przewoźnika i dotyczącym tylko jednego z dwóch rodzajów komunikacji, o których mowa w zmienianej ustawie. Brak jest danych, które umożliwiłby określenie realnego wymiaru kosztów bądź oszczędności związanych z powyższą zmianą ze względu na brak możliwości określenia liczby osób, które faktycznie zrezygnują z zakupu biletów jednorazowych z ulgą ustawową na rzecz zakupu biletów miesięcznych z tą samą ulgą, a także wpływu tej zmiany na zwiększenie bądź zmniejszenie liczby osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji korzystających z proponowanych dla tej grupy ulg.
Przedstawiciele rządu zwrócili uwagę, że osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji (z wyłączeniem osób niewidomych) posiadają również uprawnienie do ulgi o wymiarze 37 proc. przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach innych niż osobowe oraz autobusowego w komunikacji innej niż zwykła na podstawie biletów jednorazowych. Przyznali, że zmiana pozwoli na usunięcie niespójności w koncepcji ulg przejazdowych dla osób z niepełnosprawnościami, niezdolnych do samodzielnej egzystencji.
