Rada Gminy w Kiernozi (województwo łódzkie) uchwaliła zwrot diety sołtysowi za udział w sesji rady gminy. Wojewoda Łódzki zażądał stwierdzenia nieważności uchwały, wskazując, że uchwała nie powinna być opublikowana w Dzienniku Urzędowym, bo nie jest aktem prawa miejscowego. Sąd administracyjny uwzględnił skargę, ale z innych powodów niż chciał wojewoda.

Sprawdź też: Czy sołtys może zrzec się przysługującej mu diety? >>>

Publikacja była obowiązkiem gminy

Zdaniem sądu, uchwała ustalająca diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych sołtysom jest aktem prawa miejscowego. Do cech aktów prawa miejscowego zalicza się bowiem terytorialny zasięg aktu prawa miejscowego, normatywny charakter oraz generalny i abstrakcyjny charakter norm prawnych zawartych w takich aktach. Bez wątpienia zaskarżona uchwała zawierała przepisy abstrakcyjne, gdyż diety mają charakter powtarzalny oraz generalny, ponieważ ich adresatem nie jest miała być konkretna osoba, ale każdy mieszkaniec tej gminy, który pełniłby funkcje przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej (sołectwa) w tej gminie. Fakt, że krąg adresatów tej uchwały nie byłby zbyt liczny, nie oznaczał, że normy uchwały straciły generalny charakter.

Sąd stwierdził, że uchwała nie była też aktem kierownictwa wewnętrznego. Akty kierownictwa wewnętrznego (prawa wewnętrznego) kierowane są do jednostek organizacyjnych podporządkowanych organowi, które je wydaje. Takim aktem może być np. zarządzenie wójta skierowane do kierowników gminnym jednostek organizacyjnych.

Sprawdź też: II OSK 2794/16, Określenie przez radę gminy zasad, na jakich przysługuje radnemu dieta. - Wyrok NSA >

 

 

Pełnienie funkcji sołtysa nie powoduje natomiast nawiązania stosunku pracy z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) ani innego stosunku prawnego, z którego wynikałaby zależność służbowa sołtysa od organów gminy lub administracji gminnej. Tym samym ani sołtys, ani rada sołecka lub zebranie wiejskie nie są częścią wewnętrznej administracji samorządowej, ani też nie są organami gminy. Uchwała tej treści ma zatem charakter generalny, albowiem adresaci zostali określeni poprzez wskazanie pewnej ich kategorii, a nie w sposób zindywidualizowany. Gdyby ustawodawca zamierzał kwestię ustalania diet oraz zwrotu kosztów podróży służbowych uznać za akt wewnętrzny, to wówczas nie wprowadzano by odrębnej i to ustawowej podstawy prawnej do takiej regulacji. Przepisy uchwały miały również charakter normatywny, gdyż jej adresaci uzyskali uprawnienia do diety, a gmina była uprawniona do jej uchwalenia na podstawie art. 37b ust. 1 u.s.g. Na tej podstawie sąd uznał, że jako akt prawa miejscowego, zaskarżona uchwała powinna zostać opublikowana w wojewódzkim dzienniku urzędowym, a brak publikacji stanowiłby istotne naruszenie prawa.

Sprawdź też: III SA/Gl 275/22, Sposób określenia wysokości diety sołtysa - Wyrok WSA w Gliwicach >>>

 

Uchwała musi zawierać całość regulacji

Analizując treść uchwały sąd doszedł jednak do wniosku, że nie uregulowano w niej zasad, na jakich sołtysowi będzie przysługiwał zwrot kosztów podróży służbowych. Tymczasem redakcja przepisu art. 37b ustawy o samorządzie gminnym wskazuje, że, rada gminy może ustanowić jedynie zasady na jakich przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej. W użytym przez ustawodawcę sformułowaniu "zasady" mieści się więc tryb rozliczeń diet i kosztów podróży służbowej. Z konstrukcji przepisu i zastosowania spójnika "oraz" jednoznacznie zatem wynika, że przewodniczący organu wykonawczego jednostek pomocniczych będzie miał prawo do obu tych świadczeń.

Natomiast w odniesieniu do członków organu wykonawczego jednostki pomocniczej oraz członków rady dzielnicy/osiedla, rady sołeckiej (art. 37b ust. 2 u.s.g.) rada gminy dysponuje trojakimi możliwościami:

  • może ustanowić zasady na jakich będzie przysługiwała dieta i zwrot kosztów podróży służbowej;
  • może ustanowić zasady na jakich będzie przysługiwała tylko dieta;
  • może ustanowić zasady na jakich będzie przysługiwał tylko zwrot kosztów podróży.

Rada gminy korzystając z normy kompetencyjnej zawartej w art. 37b ust. 1 u.s.g. powinna zatem dokonać określenia zasad, na jakich przysługują sołtysom diety oraz zwrot kosztów podróży służbowej, a nie tylko określić czynności, za które przysługuje dieta.

Skoro zatem zaskarżona uchwała nie zawierała wymaganej regulacji, naruszyła w sposób istotny normę kompetencyjną z art. 37b ust. 1 u.s.g. i konieczne było stwierdzenie jej nieważności.

Wyrok WSA w Łodzi z dn. 20.07. 2022 r. III SA/Łd 307/22

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.