Nowy system raportowania planów adaptacji do zmian klimatu

System mMPA, umożliwiający miastom przekazywanie uchwalonych Miejskich Planów Adaptacji do zmian klimatu (MPA) uruchomił Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy. Od przyszłego roku dostępny będzie również moduł do raportowania postępów w realizacji działań przewidzianych w tych planach.

Strona główna Monitoringu Miejskich Planów Adaptacji (systemu mMPA) stanowi platformę do przekazywania oraz monitorowania miejskich planów adaptacji do zmian klimatu. Użytkownicy mogą logować się do systemu za pomocą Krajowego Węzła Identyfikacji Elektronicznej, co gwarantuje wysoki poziom bezpieczeństwa danych. Po zalogowaniu miasta mogą przesyłać swoje plany adaptacyjne, a od przyszłego roku również sprawozdania z ich realizacji.

System mMPA to jeden z kluczowych elementów znowelizowanej ustawy Prawo ochrony środowiska. Nowe przepisy nakładają na miasta powyżej 20 tys. mieszkańców obowiązek opracowywania i raportowania MPA. Koordynację działań powierzono Instytutowi Ochrony Środowiska - Państwowemu Instytutowi Badawczemu, który od lat wspiera miasta w opracowywaniu strategii adaptacyjnych.

Przeczytaj więcej: Nowe obowiązki dla samorządów w związku ze zmianami klimatu

Katalog dobrych praktyk

Eksperci z Instytutu opracowali m.in. „Podręcznik adaptacji dla miast. Wytyczne do przygotowania Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu”, który stanowi kompendium wiedzy dla samorządów, które chciałyby przygotować MPA. Tworząc tego typu dokument, warto również sięgnąć po „Katalog dobrych praktyk adaptacyjnych”, w którym zebrano przykłady działań z kraju i zagranicy, które w skuteczny sposób pozwalają na osiągnięcie wyznaczonego celu adaptacyjnego, przy czym nie powodują negatywnych skutków w środowisku, życiu i działalności człowieka.

Rola adaptacji miast w zwiększaniu bezpieczeństwa mieszkańców

Miasta są szczególnie narażone na skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak fale upałów czy powodzie. Wysoka gęstość zabudowy oraz duża liczba powierzchni nieprzepuszczalnych pogłębiają problem, wpływając negatywnie na infrastrukturę, gospodarkę i jakość życia mieszkańców. Niemal 60 proc. populacji kraju zamieszkuje obszary zurbanizowane, gdzie skutki zmian klimatu są najbardziej odczuwalne. Według analiz ekspertów z IOŚ-PIB, ekstremalne zjawiska pogodowe powodują w Polsce straty sięgające średnio 6 mld zł rocznie, a łączne koszty z ostatnich dwóch dekad wyniosły około 115 mld zł.

Jednym z istotnych wyzwań jest zjawisko miejskiej wyspy ciepła, gdzie wskutek niskiego albedo (zdolność powierzchni do odbijania promieni słonecznych) oraz brak, bądź znikomy udział terenów zieleni, kumulują ciepło, co prowadzi do wzrostu temperatury w porównaniu z otoczeniem. Różnice te mogą wynosić od kilku do nawet ponad 10 stopni Celsiusa. Wysokie temperatury są szczególnie niebezpieczne dla osób starszych, dzieci, osób z przewlekłymi chorobami serca i układu oddechowego, a także dla osób o niskiej aktywności fizycznej lub narażonych na stres termiczny w pracy. W miastach, gdzie dostęp do chłodnych miejsc i terenów zielonych jest ograniczony, zagrożenie zdrowia może być szczególnie poważne.

Systematyczne raportowanie działań adaptacyjnych jest kluczowym elementem budowania odporności miast na zmiany klimatu. Umożliwia skuteczniejsze monitorowanie postępów i koordynację działań na poziomie krajowym, co przekłada się na większe bezpieczeństwo i lepszą jakość życia mieszkańców.