Posłanka Hanna Gill-Piątek w interpelacji poselskiej (nr 34793) do ministra rodziny i polityki społecznej zwróciła uwagę na sytuację Ukraińców, których dzieci mają obywatelstwo polskie, a którzy uciekli przed wojną z Rosją do Polski. Opisała przykład Ukrainki, której dzieci mają obywatelstwo polskie ze względu na ojca Polaka, z którym jednak nie mają kontaktu. Matka z dziećmi przyjechała wraz z wybuchem wojny z Ukrainy do Polski, jednak ze względu na ich odmienny status nie obejmuje ich ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Ustawa nie odnosi się bowiem do obywateli Polski. - Rodzi to dla rodziny szereg negatywnych konsekwencji, jak pozbawienie dzieci prawa do świadczeń socjalnych, w tym świadczenia wychowawczego 500 plus. Dzieci nie otrzymują numeru PESEL UKR. Matka dzieci nie ma dostatecznej pomocy finansowej ze strony państwa polskiego z uwagi na dualizm statusu prawnego jej i dzieci, ale także nie może wrócić na Ukrainę, gdyż dzieci mogłyby przekraczać granicę na podstawie polskiego paszportu, a wyrobienie jego możliwe jest za zgodą ojca dzieci. Sytuację komplikuje fakt braku kontaktu z ojcem dzieci – opisuje posłanka.
Czytaj także: Zmiany w rozporządzeniu dotyczącym dzieci z Ukrainy>>
Czytaj też: Pomoc obywatelom Ukrainy ze strony JST na podstawie specustawy >>>
Czytaj w LEX: Jak przyznawać świadczenia pomocy społecznej dla obywateli Ukrainy „krok po kroku” >>>
Warunkiem dostęp do rynku pracy
Jak zaznacza posłanka, matka nie może nabyć prawa do świadczeń na podstawie karty pobytu. Art. 38 ust. 7 tzw. specustawy wprowadza bowiem termin początkowy ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy, czyli 9 miesięcy od dnia wjazdu do Polski. Jednak czas oczekiwania na wydanie decyzji o prawie do pobytu czasowego wynosi kilkanaście miesięcy.
Wiceminister rodziny Barbara Socha wyjaśnia, że jeśli obywatel Ukrainy, który legalnie przebywa w Polsce na podstawie specustawy, i nie spełnia warunków w niej określonych, aby dzieci mogły otrzymać świadczenia, to prawo do świadczeń przysługuje mu na podstawie innych przepisów. Określone są one w ustawie o świadczeniach rodzinnych, o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, o rodzinnym kapitale początkowym oraz rozporządzeniu w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu „dobry start”.
Jak podkreśla wiceminister Socha, warunkiem uzyskania poszczególnych świadczeń na podstawie tych wymienionych aktów prawnych przez cudzoziemca, np. obywatela Ukrainy, jest jego dostęp do polskiego rynku pracy. A ten Ukrainiec ma zapewniony poprzez specustawę. Bowiem obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy w Polsce w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku gdy:
- jego pobyt w Polsce uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 specustawy lub
- jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie w Polsce
– jeśli podmiot, który powierza mu wykonywanie pracy powiadomi w ciągu 14 dni od podjęcia przez niego zatrudnienia powiatowy urząd pracy. Wymiar czasu pracy nie może być niższy niż ten wskazany w powiadomieniu. Podobnie wynagrodzenie nie może być niższe niż wskazane w powiadomieniu, a w przypadku podwyższenia wymiaru czasu pracy musi być proporcjonalnie zwiększone.
Po świadczenie do ZUS lub gminy
- W związku z powyższym, obywatel Ukrainy przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt (…) jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa posiada na podstawie tej ustawy dostęp do polskiego rynku pracy i tym samym może ubiegać się o powyższe świadczenia na swoje dzieci, które posiadają obywatelstwo polskie, bez konieczności uzyskania przez niego dodatkowej karty pobytu – odpowiada na interpelację wiceminister Socha.
Dlatego rodzic, który jest uchodźcą wojennym z Ukrainy, którego dzieci mają polskie obywatelstwo może złożyć odpowiednie wnioski o ustalenie prawa do poszczególnych świadczeń. Do ZUS o:
- świadczenie wychowawcze
- świadczenie dobry start
- rodzinny kapitał opiekuńczy.
W gminnych organach natomiast może starać się o świadczenia rodzinne.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.