Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 16 września 2024 stan klęski żywiołowej obejmuje już
w województwie dolnośląskim
- powiaty kamiennogórski, karkonoski, kłodzki, lwówecki, wałbrzyski, ząbkowicki, wołowski
- miasta na prawach powiatu Wałbrzych, Jelenią Górę, Legnicę
- gmina Mietków w powiecie wrocławskim; gminę miejską Głogów, gminę wiejską Głogów, gminę Kotla, gminę Pęcław oraz gminę Żukowice w powiecie głogowskim, miasto i gminę Ścinawa w powiecie lubińskim
w województwie dolnośląskim
- powiaty dzierżoniowski, lubański, świdnicki. bolesławiecki, jaworski, legnicki, złotoryjski, zgorzelecki,
- gminę miejską Oława oraz gminę wiejską Oława w powiecie oławskim, gminę Kąty Wrocławskie oraz gminę Sobótka w powiecie wrocławskim;
w województwie opolskim
- powiaty głubczycki, nyski i prudnicki krapkowicki, brzeski, kędzierzyńsko-kozielski, opolski
województwie śląskim
- powiaty bielski, cieszyński, pszczyński i raciborski oraz miasto na prawach powiatu Bielsko-Biała;
w województwie lubuskim
- gminę miejsko-wiejską Szprotawa, miasto Żagań, miasto Małomice i gminę wiejską Żagań w powiecie żagańskim
- gminę Dąbie i gminę Krosno Odrzańskie w powiecie krośnieńskim;
- gminę Bytom Odrzański, gminę miejską Nowa Sól, gminę wiejską Nowa Sól, gminę Otyń, gminę Siedlisko i gminę Kolsko w powiecie nowosolskim
Stan klęski żywiołowej został wprowadzony na maksymalny możliwy termin, czyli 30 dni od dnia ogłoszenia rozporządzenia. Rząd uzasadnia, że jest to czas niezbędny dla zapobieżenia skutkom tej klęski lub usunięcia tych skutków.
Od 20 września nowy obowiązek
Ogłaszając 16 września stan klęski żywiołowej Rada Ministrów na czas obowiązywania tego stanu wprowadziła następujące rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela:
- obowiązek opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń;
- nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów;
- nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;
- nakaz lub zakaz określonego sposobu przemieszczania się.
Znowelizowane rozporządzenie z 20 września rozszerza katalog ograniczeń o kolejny obowiązek - z art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o stanie klęski żywiołowej polegający na obowiązku stosowania określonych środków zapewniających ochronę środowiska w zakresie zbierania, transportu lub przetwarzania odpadów pochodzących z obszaru, na którym ogłoszono stan klęski żywiołowej.
Rząd uzasadnia, że zgodnie z informacjami otrzymywanymi od organów administracji publicznej działających na terenie dotkniętym powodzią, stan klęski żywiołowej skutkuje wytworzeniem istotnych mas odpadów, w szczególności odpadów z podgrupy 16 82 (odpady powstałe w wyniku klęsk żywiołowych), których bieżące zagospodarowanie wykracza poza dostępne zasoby organizacyjne dostosowane do prowadzenia działalności w zwyczajnych warunkach. Przypadki konieczności wykroczenia poza te warunki powinny podlegać ocenie wojewody.
Decyzja wojewody wydana na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 3 ustawy o stanie klęski żywiołowej w odniesieniu do określenia zakresu i rodzaju ograniczeń może wskazywać w szczególności rodzaje odpadów pochodzących z terenów dotkniętych powodzią, obowiązki w zakresie ich transportu, zapewnienia miejsca i sposobu magazynowania lub sposobu przetwarzania.
Przeczytaj także: Rząd opublikował rozporządzenie uruchamiające pomoc dla poszkodowanych
Jeden ze stanów nadzwyczajnych
Stan klęski żywiołowej to jeden ze stanów nadzwyczajnych przewidzianych przez Konstytucję RP (z art. 232 Konstytucji RP). Zgodnie z ustawą o stanie klęski żywiołowej stan klęski żywiołowej może być wprowadzony na obszarze, na którym wystąpiła klęska żywiołowa, a także na obszarze, na którym wystąpiły lub mogą wystąpić skutki tej klęski. Stan klęski żywiołowej wprowadza się na czas oznaczony, niezbędny dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, nie dłuższy niż 30 dni. Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu.
Czytaj też w LEX: Funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego w okresie stanu klęski żywiołowej >
Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić stan klęski żywiołowej z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego wojewody. W rozporządzeniu określa się:
- przyczyny,
- datę wprowadzenia,
- obszar i czas trwania stanu klęski żywiołowej,
- w zakresie dopuszczonym niniejszą ustawą, rodzaje niezbędnych ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela.
Rozporządzenie ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, a ponadto podaje do publicznej wiadomości, w drodze obwieszczenia właściwego wojewody przez rozplakatowanie w miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze.
Redaktorzy naczelni dzienników oraz nadawcy programów radiowych i telewizyjnych są obowiązani do niezwłocznego, nieodpłatnego podania do publicznej wiadomości rozporządzenia Rady Ministrów o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej, przekazanego im przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę redakcji lub nadawcy.
Przeczytaj także: Deszcze zalewają miasta, klimat nie do zmiany, ale przepisy - tak
Wprowadzenie stanu klęski żywiołowej zwiększa kompetencje organu, które kieruje działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia. W przypadku jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze:
- gminy - więcej uprawnień dostaje wójt (burmistrz, prezydent miasta),
- więcej niż jednej gminy wchodzącej w skład powiatu - starosta,
- więcej niż jednego powiatu wchodzącego w skład województwa organem tym jest wojewoda,
- na obszarze więcej niż jednego województwa - minister właściwy do spraw administracji publicznej lub inny minister, do zakresu działania którego należy zapobieganie skutkom danej klęski żywiołowej lub ich usuwanie, a w przypadku wątpliwości co do właściwości ministra lub w przypadku gdy właściwych jest kilku ministrów - minister wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów.
Wprowadzenie stanu klęski żywiołowej wiąże się z wydawaniem wiążących poleceń przez ministra m.in. organom samorządu terytorialnego.
Zobacz też procedurę: Zapomogi losowe >
Trzeci raz w powojennej Polsce
Ogłoszony przez rząd stan klęski żywiołowej jest to trzecim stanem nadzwyczajnym wprowadzonym w Polsce po 1945 r. (po stanie wojennym z 13 grudnia 1981 r. i stanie wyjątkowym z 2 września 2021 r. na części terytorium kraju wzdłuż granicy polsko-białoruskiej). Stanu klęski żywiołowej nie wprowadzono nawet w czasie pandemii Covid-19, ani poprzednich powodzi w 1997 i 2010 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.