LEADER funkcjonuje w krajach "starej" Unii Europejskiej na obszarach wiejskich od 1991 r. W Polsce jego działanie obejmuje nieco ponad połowę ludności. Najważniejszym podmiotem programu jest społeczność lokalna, która uczestniczy w nim poprzez Lokalne Grupy Działania (LGD), złożone z przedstawicieli mieszkańców, lokalnych partnerów społecznych oraz władz publicznych. Celem jest wspomaganie rozwoju obszarów wiejskich, pobudzanie aktywności środowisk lokalnych i ich zaangażowanie w tworzenie oraz realizację lokalnych strategii rozwoju obszarów wiejskich oraz poprawę ich konkurencyjności jako miejsca zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej lub jej rozwinięcie.

 

Sprawozdania podatkowe w zakresie podatku od nieruchomości, podatku rolnego i podatku leśnego

Aleksandra Bieniaszewska, Paweł Borszowski, Klaudia Stelmaszczyk

Sprawdź  

Leader  jest inicjatywą wspólnotową, czyli programem bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej dla współpracujących ze sobą partnerów. Władze lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, osoby chcące otworzyć własną działalność gospodarczą  otrzymują pomoc w związku ze zgłaszanymi przez nie projektami rozwoju obszarów wiejskich. 

Czytaj: NIK planuje 111 kontroli w tym roku>>

Obszary wiejskie i miasta, nie większe niż 20 tys. mieszkańców

Program LEADER może być realizowany na obszarach wiejskich, przez które rozumieć należy obszar całego kraju, z wyłączeniem obszaru miast o liczbie mieszkańców większej niż 20 tys. Beneficjentami pomocy programu „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność" mogą być: osoby fizyczne, osoby prawne, w tym m.in. kółka rolnicze, jednostki samorządu terytorialnego z wyłączeniem województw, ich związki bądź ich jednostki organizacyjne, organizacje pozarządowe, spółdzielnie, kościoły, związki wyznaniowe, oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawy przyznają zdolność prawną.

Zarządy województw zatwierdza, że wybrane w drodze konkursów lokalne strategie rozwoju (LSR) zawierają z lokalnymi grupami działania (LGD) umowy ramowe, pozwalające realizować inicjatywy. Ważnym elementem tej realizacji jest procedowanie przez LGD i zarządy województw wniosków o przyznanie pomocy finansowej (WoPP). Zarządy może tego wsparcia udzielić bądź odmówić. I ta właśnie procedura była przedmiotem badań kontrolerów. 

Czytaj: NIK: Przegrywamy walkę z nielegalnym wywozem leków za granicę>>

NIK: Pieniądze rozdysponowane dobrze

Kontrola NIK dotyczyła rozdysponowywania środków w latach 2015–2018. Wynika z niej, że nastąpiło to zasadniczo dobrze choć nie obyło się bez uchybień proceduralnych, grożących niepowodzeniem w osiąganiu zamierzonych celów.

Samorządy prawidłowo rozdysponowywały środki publiczne przeznaczone na wdrażanie inicjatywy LEADER, wybierały LSR zgodnie z przepisami ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności, właściwie też (co do zasad i wysokości) przyznawały wsparcie na funkcjonowanie LGD. We wszystkich skontrolowanych urzędach marszałkowskich stwierdzono jednak niedochowanie wymaganych terminów weryfikacji wniosków o przyznanie pomocy. Dotyczy to ponad 75 proc. WoPP. 

- Opóźnienia wynosiły niekiedy kilkanaście dni, ale potrafiły też sięgnąć całego roku. W Lublinie, Białymstoku, Krakowie i Wrocławiu opóźniona weryfikacja dotyczyła wszystkich złożonych wniosków. Jedynie w Poznaniu odsetek opóźnień wyniósł tylko 4 proc. Opóźnienia wynikały głównie z kumulacji wniosków szczególnie w 2017 r. - zaznaczono w raporcie. 

 

To z kolei - jak zaznaczono - skutkowało opóźnieniami w zawieraniu umów z beneficjentami, co może zagrażać prawidłowej realizacji LEADER-a.

Urzędy dobrze przygotowane

W ocenie NIK urzędy są pozytywnie przygotowane do realizacji inicjatywy LEADER w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich - 2014–2020 oraz procesy wyboru LSR zasługujących na dofinansowanie.  Przypadki nierzetelne weryfikacji też jednak były w Lublinie i we Wrocławiu.

Pozytywnie zostały ocenione również same LGD.  - Stwierdzone w LGD nieprawidłowości nie wpływały na realizację zadań związanych z LSR. System wdrażania inicjatywy LEADER jest skomplikowany, uregulowany w obszernych, niejasnych i podlegających częstym zmianom przepisach prawa unijnego i krajowego - dodano. 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.