Przesłanki odrzucenia wniosku w funduszu sołeckim

Podczas szkoleń dla samorządowców często pojawiało się pytanie dotyczące następującej sytuacji: sołectwo składa wniosek 29 lub 30 września, czyli w ostatnim możliwym terminie. Wniosek zawiera dwa przedsięwzięcia niebudzące wątpliwości, natomiast trzecie jest rażąco niedoszacowane - budowa drogi gminnej wyceniona została na kwotę 5 tys. złotych. Wiadomo, że to zadanie jest nierealne, ponieważ w Polsce nie można wybudować drogi za taką kwotę. Do tej pory, organ wykonawczy gminy w takiej sytuacji był w zasadzie zmuszony do odrzucenia całego wniosku, a więc również przedsięwzięć niebudzących wątpliwości.

Ustawa z 12 września 2025 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o funduszu sołeckim daje organowi inną możliwość. Zgodnie ze zmienionym art. 5 ustawy:

„Wójt (burmistrz, prezydent miasta) w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku odrzuca cały wniosek albo poszczególne przedsięwzięcie lub przedsięwzięcia w nim zawarte, jeżeli nie spełniają warunków określonych w ust. 2–4 lub w art. 2 ust. 6 lub 7, jednocześnie informując o tym sołtysa.”

Organ nie musi już odrzucać całego wniosku, lecz może odrzucić jedynie wadliwe przedsięwzięcia. To duża zmiana w opisanej sytuacji. Oznacza, że poprawne dwa pierwsze przedsięwzięcia mogą zostać włączone do projektu budżetu, a tylko błędne odrzucone. Znacznie ułatwi to procedowanie wniosku zarówno sołtysom, jak i organom wykonawczym.

Przeczytaj także: Konwent przewodniczących jednostek pomocniczych - nowy aktor w samorządowej scenie

Trwa VI edycja akcji "Poprawmy prawo".
Zgłoś przepisy do zmiany i wygraj dostęp do LEX z nowym AI. Tu dowiesz się więcej >>

Jakie są przesłanki odrzucenia

Do tej pory wniosek lub przedsięwzięcie mogło zostać odrzucone wyłącznie w przypadku:

braku uchwalenia przez zebranie wiejskie z inicjatywy sołtysa, rady sołeckiej lub co najmniej 15 pełnoletnich mieszkańców;
niewskazania przedsięwzięć przewidzianych do realizacji na obszarze sołectwa w ramach przyznanych środków, wraz z oszacowaniem kosztów i uzasadnieniem;
niezłożenia wniosku w terminie, tj. do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy.

Były to przesłanki wyłącznie formalne.

Nowe przyczyny odrzucenia

Nowela ustawy o funduszu sołeckim wprowadza bardzo istotną zmianę, możliwość odrzucenia wniosku lub jego części, także z powodów merytorycznych wynikających z art. 2 ust. 6 lub 7 ustawy. Oznacza to, że wniosek lub przedsięwzięcie w nim zawarte będzie może zostać odrzucone, jeśli przedsięwzięcia:

nie są zadaniami własnymi gminy, nie służą poprawie warunków życia mieszkańców i są niezgodne ze strategią rozwoju gminy (ust. 6) .
nie dotyczą pokrycia wydatków na działania zmierzające do usunięcia skutków klęski żywiołowej w rozumieniu ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej

Dodanie powyższych przesłanek, a zwłaszcza art. 2 ust 6 ustawy należy ocenić bardzo pozytywnie. Dotychczas nawet dość dziwne wnioski nie mogły zostać odrzucone ze względów merytorycznych, ponieważ np. nie stanowiły zadań własnych gminy, nie poprawiają warunków życia mieszkańców, były niezgodne ze strategią rozwoju gminy. O ile przesłanki zostały spełnione, to - jak wskazywały sądy administracyjne - kontrola merytoryczna następowała dopiero na etapie uchwalania budżetu.

Obecnie, wójt ma więcej przesłanek, co wzmacnia jego pozycję i znacząco ułatwia pracę: w końcu umożliwiono kontrolę merytoryczną wniosków i przedsięwzięć w szczególności w zakresie tego, czy stanowią zadania własne gminy.

Dr n. prawnych Bartosz Mendyk, specjalizuje się w prawie samorządowym. Pełni funkcję Inspektora Ochrony Danych w licznych instytucjach samorządowych i różnego szczebla.

Nowość