Badania nad zrównoważonym rozwojem gmin są prowadzone od wielu lat, a wskaźniki, na podstawie których są opracowywane rankingi obejmują trzynaście lat (2003-2015).

Relatywnie długi przedział czasu oraz objęcie badaniami wszystkich gmin w Polsce podnosi wartość prezentowanych rankingów, jak też wyników badań prezentowanych w publikacjach autorstwa E. Sobczaka i M. Staniszewskiego (dostępnych m. in. na stronie: www.wydawnictwopw.pl).

Podstawą tej metodyki jest zbiór piętnastu zmiennych, w których skład wchodzą wskaźniki wyjaśniające rozwój gospodarczy, społeczny i ochronę środowiska (przedstawione poniżej).
1.Wydatki majątkowe inwestycyjne per capita (10 zł = 1 punkt)
2.Wydatki na transport i łączność per capita (10 zł = 1 punkt)
3.Odsetek wydatków majątkowych inwestycyjnych w budżecie (1% = 1 punkt)
4.Odsetek wydatków na transport i łączność ( 1% = 1 punkt)
5.Odsetek dochodów własnych w budżecie (1% - 1 punkt)
6.Liczba osób pracujących na 1000 mieszkańców (1 osoba = 1 punkt)
7.Liczba osób bezrobotnych na 1000 mieszkańców (1 osoba = 1 punkt)
8.Liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców (1 podmiot = 1 punkt)
9.Odsetek radnych z wyższym wykształceniem (1% = 1 punkt)
10.Napływ ludności w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (1 osoba = 1 punkt)
11.Odpływ ludności w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (1 osoba = minus 1 punkt)
12.Liczba absolwentów szkół ponadgimnazjalnych na 1000 mieszkańców (1 absolwent = 1 punkt)
13.Odsetek mieszkańców korzystających z usług sieci wodociągowej (1% = 1 punkt)
14.Odsetek mieszkańców korzystających z sieci kanalizacji komunalnej (1% = 1 punkt)
15.Odsetek mieszkańców korzystających z oczyszczalni ścieków (1% = 1 punkt).

Suma punktacji zmiennych jest traktowana jako syntetyczna miara rozwoju, która jest wykorzystywana do pozycjonowania (rankingowania) gmin, w ramach czterech kategorii (gminy wiejskie, miejsko-wiejskie, miejskie i powiaty grodzkie).

W edycji rankingu 2016 roku (dane z roku 2015) zaprezentowano dwa rankingi, a mianowicie jeden uszeregowany według syntetycznego miernika rozwoju (punktacji sumarycznej) oraz drugi ranking uszeregowany według dynamiki wskaźnika przedsiębiorczości w latach 2003-2015. Drugi ranking preferuje JST, których mieszkańcy wykazują się kreatywnością, a samorząd kształtuje systematycznie-w trzynastoleciu-konkurencyjność inwestycyjną. Analiza rankingów pozwala oceniać poziom rozwoju (wykonać diagnozę), jak też dynamikę zmiany wskaźnika przedsiębiorczości w relacji do innych gmin, a ocena poszczególnych zmiennych umożliwia identyfikowanie osiągnięć (dobrych praktyk) w poszczególnych gminach.

Na konferencji 14 listopada br. w Sejmie RP zaprezentowane będą dwa rankingi w czterech kategoriach (gminy wiejskie, miejsko-wiejskie, miejskie i miasta na prawdach powiatu). W rezultacie dyplomy otrzyma sześćdziesiąt samorządów (40 za poziom rozwoju w 2015 roku-po 10 w każdej kategorii i 20 za dynamikę wskaźnika przedsiębiorczości w trzynastu latach-po 5 w każdej kategorii).

Oba rankingi są nastawione na promowanie rozwoju i identyfikowanie dobrych praktyk w realizacji kluczowych celów długoterminowych. Laureaci-pierwsze dziesiątki w rankingu uszeregowanym według syntetycznego miernika rozwoju, jak też pierwsze piątki w rankingu według dynamiki wzrostu wskaźnika przedsiębiorczości, realizują cele rozwojowe systematycznie i tworzą w ten sposób dobre praktyki. Ciągłość-systematyczność ma fundamentalne znaczenie w realizacji celów długoterminowych i jest jednym z przykładów dobrych praktyk rozwojowych. Ciągłość-systematyczność decyduje bowiem o efektywności realizacji takich celów długoterminowych, jak kształtowanie konkurencyjności inwestycyjnej, rozwoju przedsiębiorczości, poprawy warunków życia mieszkańców (kształtowania konkurencyjności migracyjnej), czy utrzymywania tendencji wzrostowej udziału dochodów własnych (wskaźnika samodzielności finansowej).

Druga część konferencji w Sejmie RP (panel dyskusyjny)

Problematyka ciągłości-systematyczności działań będzie kontynuowana w drugiej części konferencji, a mianowicie „Wielokadencyjność władzy wykonawczej w JST czynnikiem stymulującym czy ograniczającym rozwój”. Utrzymaniu ciągłości-systematyczności działań powinna sprzyjać ciągłość władzy wykonawczej. Samorządy lokalne (gminy, miasta) funkcjonują jak bardzo złożone przedsiębiorstwa, zatem podobnie jak w przedsiębiorstwach od kandydatów na wójtów-burmistrzów-prezydentów wymagane powinno być doświadczenie w zarządzaniu rozwojem, w zarządzaniu finansami i projektami, kierowaniu zespołami pracowniczymi, czy rekrutacji pracowników do pracy w samorządzie i projektach.


W świetle powyższego korzystna powinna być ciągłość władzy wykonawczej w samorządach (wielokadencyjność), ponieważ zdobyte doświadczenie w czasie jednej czy dwóch kadencji powinno dawać dobre rezultaty w zarządzaniu rozwojem i efektywnym wykorzystywaniu dostępnych zasobów w kolejnych kadencjach. Mamy nadzieję, że przedstawione hipotezy będą zweryfikowane podczas drugiej części konferencji w Sejmie RP (panel dyskusyjny). Zapraszamy zatem na konferencję i zachęcamy do wyrażania opinii na temat przedstawianych rankingów, jak i wielokadencyjności władzy wykonawczej w JST.