Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest najważniejszym instrumentem kształtowania ładu przestrzennego. Plan jest uchwalany przez radę gminy w formie uchwały i stanowi akt prawa miejscowego. Treść i procedura przyjmowania uchwały jest szczegółowo określona przez przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym . Uzasadnieniem dla takiego rozwiązania jest charakter i znaczenie miejscowego planu – stanowi on bowiem akt wyznaczający możliwy zakres wykonywania prawa własności oraz jest podstawą do wydawania decyzji administracyjnych (por. Linie rozgraniczające muszą być jednoznacznie ustalone).
Pierwszym krokiem w procedurze planistycznej jest podjęcie przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (uchwałą intencyjna; art. 14 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ). Uchwała o przystąpieniu ma charakter aktu wewnętrznie obowiązującego, bowiem jest kierowana wyłącznie do organu wykonawczego gminy. Nie jest to akt prawa miejscowego, odmiennie niż sama uchwała w sprawie miejscowego planu (art. 14 ust. 8 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ). Konsekwencją tego faktu jest m. in. to, że uchwała o przystąpieniu nie podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Jest to akt z zakresu administracji publicznej, może podlegać zatem zaskarżeniu do wojewódzkiego sądu administracyjnego przez osoby, które podważają legalność uchwały. Trudno sobie jednak wyobrazić, aby uchwała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu naruszała czyjekolwiek uprawnienie lub interes prawny (art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym).
Prawidłowe określenie treści uchwały o przystąpieniu jest niezwykle istotne, gdyż cała dalsza procedura planistyczna opiera się właśnie o tę uchwałę – wiąże ona organy w toku prac planistycznych (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 29 września 2010 r., II SA/Łd 759/10, LEX nr 707444). Treścią części tekstowej uchwały o przystąpieniu jest wyłącznie deklaracja przystąpienia do sporządzenia planu oraz określenie obszaru, którym plan ma być objęty. Z reguły jest to teren jedynie części gminy. Niedopuszczalne jest w uchwale o przystąpieniu przesądzanie np. o przeznaczeniu terenu objętego przyszłym planem lub proponowanie takiego przeznaczenia (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 25 września 2008 r., II SA/Bk 441/08, LEX nr 475214 oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 20 listopada 2007 r., II SA/Ol 734/07, LEX nr 460555). Na skutek podjęcia tej uchwały organ wykonawczy gminy jest zobowiązany do sporządzenia projektu planu dla obszaru wyznaczonego uchwałą o przystąpieniu. Przygotowanie projektu planu wykraczającego poza ten obszar lub nie obejmującego całego tego obszaru stanowi naruszenie prawa na tyle istotne, że skutkuje stwierdzeniem nieważności uchwały (w przypadku wykroczenia poza obszar wyznaczony w uchwale o przystąpieniu – przynajmniej w części wykraczającej poza ten teren). To zatem rada gminy rozstrzyga o tym jaki obszar ma być objęty miejscowym planem i niewykonanie przez organ wykonawczy gminy tej dyspozycji jest naruszeniem właściwości organów w procedurze planistycznej. Oznacza to również, że wszelkie niejasności i nieprecyzyjne określenie obszaru, który ma być objęty planem, może przynieść niepożądane skutki w postaci naruszenia prawa, być może nawet na tyle istotnego, że skutkującego stwierdzeniem nieważności uchwały w sprawie miejscowego planu.
Dla określonych w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym terenów zamkniętych planu nie sporządza się. Wydaje się jednak, że takie postanowienie ustawy nie ma wpływu na treść uchwały o przystąpieniu. To w toku procedury planistycznej – sporządzania projektu planu – organ wykonawczy gminy powinien określić, które tereny nie podlegają obowiązkowi sporządzenia planu i powinien je pominąć, nie ustalając dla nich żadnych zasad zagospodarowania ani przeznaczenia terenu, określając jednocześnie dokładnie i precyzyjnie granice tych obszarów.
Podobnie ma się sytuacja z koniecznością sporządzenia planu dla terenów wymagających zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, które sporządza się dla całego obszaru wyznaczonego w studium (art. 14 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ). Oznacza to, że jeśli na danym obszarze znajdują się grunty rolne i/lub leśne, stanowiące zwarty kompleks nieruchomości gruntowych, określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jako "wymagające zmiany przeznaczenia" (art. 10 ust. 2 pkt 9 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ), to w takim przypadku projekt planu uwzględniający uwarunkowania studium powinien być sporządzony dla całego obszaru (zwartego kompleksu nieruchomości gruntowych) objętego postanowieniami studium (tak T. Bąkowski, komentarz do art. 14 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym , Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Zakamycze, 2004). Zatem dopiero na etapie sporządzania projektu planu organy gminy mają obowiązek uwzględnić postanowienia studium w tym zakresie (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 28 maja 2008 r., II SA/Łd 1046/07, LEX nr 486528).
Pisaliśmy o tym również:
Linie rozgraniczające muszą być jednoznacznie ustalone
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.)
Pisaliśmy o tym również:
Zanim powstanie projekt planu miejscowego – o czym powinien poinformować wójt?
Pierwszy krok do planu miejscowego – kompetencje organów