W teorii organizacji stacjonarnej opieki zdrowotnej (szpitale) faktycznie funkcjonuje pojęcie czterech podstawowych specjalności. Obejmuje ono oddziały: internistyczny, pediatryczny, chirurgiczny oraz ginekologiczno-położniczy (ewentualnie neonatologiczny).
Zagadnienie nie jest jednak sformalizowane, czyli podniesione do rangi normy prawnej. Sformułowanie tezy czterech podstawowych oddziałów powstało w oparciu o dane epidemiologiczne, a poparte jest potrzebą zapewnienia dostępu do takiego zakresu świadczeń, który można określić jako podstawowy czy powszechny. Nie istnieje norma prawna, która stawia wymóg zabezpieczenia powiatu w tzw. cztery podstawowe specjalności. Niemniej jednak z uwagi na fakt, że teoria organizacji systemu ochrony zdrowia w trybie stacjonarnym taką normę sformułowała, niezabezpieczenie dostępu do wskazanych specjalności w obszarze powiatu może zostać uznane za niewypełnienie obowiązku opisanego w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie powiatowym .
Powołany przepis stanowi, że aktywność powiatu polega między innymi na realizacji zadań publicznych w zakresie ochrony zdrowia. Cztery podstawowe specjalności stanowią tzw. minimum. Naturalnie zabezpieczenie nie musi polegać na wybudowaniu czy utworzeniu szpitala publicznego. Zabezpieczenie może polegać także na istnieniu szpitala niepublicznego o 4 podstawowych specjalnościach, z tym jednakże zastrzeżeniem, że świadczenia będą finansowane w ramach systemu ubezpieczenie zdrowotnego.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)