Przyjęta przez Sejm nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa uszczegóławia przepisy dotyczące rad seniorów. Nowelizacja wprowadza przepis, zgodnie z którym rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa będą zobowiązane do utworzenia rady seniorów, jeśli z wnioskiem określona liczba osób.
W przypadku gmin:
- do 20 tys. mieszkańców jeśli wystąpi o to co najmniej 50 mieszkańców tej gminy, którzy ukończyli 60 lat;
- powyżej 20 tys. mieszkańców – co najmniej 100 mieszkańców tej gminy, którzy ukończyli 60 lat.
W powiecie:
- do 100 tys. mieszkańców na wniosek co najmniej 150 mieszkańców tego powiatu, którzy ukończyli 60 lat;
- powyżej 100 tys. mieszkańców – co najmniej 250 mieszkańców tego powiatu, którzy ukończyli 60 lat.
W województwie:
- do 2 mln mieszkańców – co najmniej 500 mieszkańców tego województwa, którzy ukończyli 60 lat;
- powyżej 2 mln mieszkańców – co najmniej 800 mieszkańców tego województwa, którzy ukończyli 60 lat.
Członkowie rad uzyskają m.in. kompetencje do kierowania zapytań, na które organy wykonawcze JST muszą reagować. Koszty funkcjonowania rad seniorów mają pokrywać odpowiednio urzędy gmin, starostwa oraz urzędy marszałkowskie. Więcej o założeniach ustawy: Obowiązkowe rady seniorów mogą aktywność zakończyć na papierze.
Możliwość, a nie przymus
Związek Powiatów Polskich w piśmie do Senatu, który proceduje nad ustawą zauważa, że uchwalone przepisy, mogą budzić wątpliwości dotyczące zbytniej ingerencji we władztwo samorządowe, w szczególności na poziomie powiatowym i wojewódzkim. Zaproponowane przepisy wymuszają na radach powiatów i sejmikach wojewódzkich powoływanie rad seniorów nawet wtedy, gdy nie istnieje rzeczywista potrzeba ich powołania.
- Propozycja, która znalazła się w ustawie, powoduje, że wystarczy zebrać naprawdę niewielką liczbę podpisów by wymusić jej powołanie. Nie ma to zbyt wiele wspólnego z rzeczywistą potrzebą powołania takiego ciała. Jednorazowa zbiórka odpowiednio zmotywowanej grupy osób może nie odzwierciedlać zainteresowania – argumentuje związek.
Związek proponuje takie brzmienie przepisów, aby JST miały możliwość a nie przymus powołania rady seniorów. A także podniesienie liczby wymaganych podpisów, która obligowałaby do zajęcia się tematem przez organy stanowiące. Według samorządowców:
- w powiecie do 100 tys. mieszkańców wniosek o utworzenie rady seniorów powinno podpisać co najmniej 300 mieszkańców tego powiatu, którzy ukończyli 60 lat,
- w powiecie powyżej 100 tys. mieszkańców – co najmniej 500 mieszkańców,
- w województwie do 2 mln mieszkańców co najmniej 1000 mieszkańców tego województwa,
- w województwie powyżej 2 mln mieszkańców – co najmniej 1500 mieszkańców.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Uchwała w sprawie utworzenia gminnej rady seniorów >
- Wniosek o powołanie gminnej rady seniorów >
- Porządek obrad gminnej rady seniorów >
- Uchwała w sprawie zmiany statutu gminy [ustalenie trybu zgłaszania wniosku o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej przez gminną radę seniorów] >
- Uchwała gminnej rady seniorów w sprawie zgłoszenia inicjatywy uchwałodawczej >
Może powstać pewien dualizm kompetencji rady
Według ZPP, wątpliwości budzą również przepisy dające radom seniorów upoważnienie do wystąpień, na które odpowiedź musi być udzielona w wyznaczonym terminie. Zdaniem samorządowców może prowadzić to do przekształcenia rad seniorów w organy quasi kontrolne. Tymczasem jest to rola rady gminy, powiatu i sejmiku.
- W naszej ocenie, sformułowanie ogólne o charakterze rady, wystarczy do zapewnienia jej odpowiedniej roli w strukturze powiatu lub województwa. Nie powinniśmy bowiem pozwolić, by rady seniorów stały się ciałami, które będą dublować zadania podstawowych instytucji samorządu terytorialnego – argumentują przedstawiciele powiatów.
Autorzy opinii wskazują, że członkowie rad seniorów posiadają pełnię praw do składania np. wniosków o udzielenie informacji publicznej, skarg, wniosków i petycji.
