W ocenie Trybunału art. 4 ust. 8 i 9 ustawy z dnia 29 lipca 2005 o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. Nr 175, poz. 1459 ze zm.) w zakresie, w jakim wskazuje, że udzielenie bonifikaty jest obowiązkiem organu jednostki samorządu terytorialnego właściwego do wydania decyzji przekształceniowej, jest niezgodny z art. 165 ust. 1 oraz art. 167 ust. 1 i 2 Konstytucji (wyrok z dnia 26 stycznia 2010 r., sygn. akt. K 9/08). Zaskarżone przepisy zobowiązywały właścicieli nieruchomości do udzielenia bonifikat od opłat za przekształcenie użytkowania wieczystego we własność:
- w wysokości 90% - osobom fizycznym, których dochód miesięczny nie przekracza poziomu wskazanego w ustawie, jeżeli nieruchomość jest zabudowana na cele mieszkaniowe albo przeznaczona pod tego rodzaju zabudowę (art. 4 ust. 8 ustawy);
- w wysokości 50% - osobom fizycznym, które prawo użytkowania wieczystego uzyskały przed 5 grudnia 1990 r. oraz ich następcom prawnym (art. 4 ust. 9 ustawy).

Należy przy tym zauważyć, iż obecnie mocą art. 4 ust. 7 ustawy wojewoda w stosunku do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, a właściwa rada lub sejmik w stosunku do nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego, mogą udzielić bonifikaty od opłaty przekształceniowej. Przepis ten nie nakłada jednak obowiązku jej przyznania, co w praktyce uchroniło wiele gmin przed negatywnymi skutkami orzeczenia Trybunału. Brzmienie przepisu art. 4 ustawy, wprowadzone nowelą z 28 lipca 2011 r., w pełniejszy sposób zapewnia dotychczasowemu właścicielowi nieruchomości wpływ na decydowanie o sposobie zarządzania swoją własnością.

Podobnie jak w przypadku zmian do ustawy o gospodarce nieruchomościami, także nowelizacja ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, wymagała wprowadzenia przepisów przejściowych (art. 5 ustawy zmieniającej). Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem 9 października 2011 roku, stosuje się przepisy ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą. W przypadku konieczności podjęcia stosownych uchwał bądź wydania zarządzeń, celem dostosowania do wprowadzanych zmian, organ ma obowiązek zawiesić postępowanie do czasu wydania tych aktów prawnych.

Regulacje wprowadzone nowelą z dnia 28 lipca 2011 r. mają złagodzić skutki wzrostu opłat za użytkowanie wieczyste oraz ułatwić przekształcenie tego prawa we własność. Z punktu widzenia właścicieli gruntów, zmiany mają zapewnić większe wpływy budżetowe, głównie z tytułu opłat za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Nie sposób jednak nie zauważyć, iż nowe zasady naliczania opłat rocznych za użytkowanie wieczyste spowodują realny spadek dochodów budżetowych. Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego. Z drugiej strony, dokonanie przekształcenia wbrew woli wszystkich współużytkowników wieczystych spowoduje konieczność zaangażowania większych środków po stronie właściciela, aby zakładane z tego tytułu dochody, stały się realnymi.


Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. Nr 175, poz. 1459 ze zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)

Pisaliśmy o tym również:
Nowe zasady naliczania opłat za użytkowanie wieczyste oraz przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności
Nowe zasady naliczania opłat za użytkowanie wieczyste oraz przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności - aktualizacja opłat i przekształcenie prawa