Spory o finansowanie przez gminy zakupów mundurów galowych (wyjściowych) dla ochotniczych straży pożarnych, to jeden z najstarszych sporów w środowisku samorządowym i strażackim. Spór ten toczył się od co najmniej dziesięciu lat i wygenerował wiele stanowisk interpretacyjnych MSWiA, Państwowej Straży Pożarnej, Najwyższej Izby Kontroli, Regionalnych Izb Obrachunkowych, gmin, doktryny prawa, poradnictwa prawniczego.
Jedne finansowały, drugie nie
Jeszcze w momencie obowiązywania spornego przepisu w ustawie o ochronie przeciwpożarowej, istniało stanowisko interpretacyjne z 2012 r. wyrażone w poradnictwie prawnym pochodzącym od specjalistów związanych z Regionalną Izbą Obrachunkową w Krakowie, które dopuszczało finansowanie przez gminy mundurów galowych. Stanowisko to było popierane przez Najwyższą Izbę Kontroli w wystąpieniach pokontrolnych dotyczących gmin. Także RIO Kielce w 2016 r. i RIO Rzeszów w 2019 r. poparło takie stanowisko. Pomimo to, niektóre Regionalne Izby Obrachunkowe kwestionowały takie stanowisko, co przyczyniało się do rozbieżności stosowania przepisów w praktyce. Prowadziło to do sytuacji, że jedne gminy finansowały zakup mundurów galowych, a inne nie. W niektórych gminach stosowano różne „sztuczki księgowo-fakturowe” w celu sfinansowania zakupu takich mundurów, tak aby nie mogły do tego zgłosić zastrzeżeń lokalne RIO podczas kontroli gmin.
Czytaj w LEX: Finansowanie ochotniczych straży pożarnych przez jednostki samorządu terytorialnego >
Nowe przepisy, stare nawyki
Wydawało się, że spór ten może zostać przecięty przez wprowadzaną w życie w 2022 r. całkowicie nową ustawę o ochotniczych strażach pożarnych. Pomimo zgłaszanych przez specjalistów, na różnych forach, postulatów o doprecyzowanie przepisów w tym zakresie, ustawodawca nie dokonał tego. Spowodowało to dalsze wątpliwości gmin w zakresie finansowania mundurów galowych i konieczność wydawania dalszych stanowisk interpretacyjnych. Po wprowadzeniu w życie ustawy o OSP stanowisk interpretacyjnych negujących dopuszczalność finansowania mundurów galowych było jakby mniej.
Nie pomogło jednak jednoznaczne stanowisko MSWiA (DOLiZK-OL-5501-22/2022) popierane przez Komendę Główną PSP, dopuszczające zakup finansowania mundurów przez gminy, ani stanowiska RIO, jak np. RIO Gdańsk z 22 lutego 2022 r. (RP.0441/84/5/1/2022). RIO Katowice, nie bacząc na nic, w 2022 r. ponownie zakwestionowała dopuszczalność finansowania mundurów galowych przez gminy, co zostało rozpropagowane w prasie fachowej, przyczyniając się do dalszych niejasności.
Czytaj w LEX: Zadania gmin w zakresie współpracy z ochotniczymi strażami pożarnymi >
Przeczytaj także:
Gmina może finansować paliwo na wyjazdy OSP na imprezy, msze, zebrania
Nowelizacja kończy spór
8 września 2023 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o ochotniczych strażach pożarnych z dnia 7 lipca 2023 r. Zgodnie ze znowelizowanym art. 10 ust. 1 pkt 1 w ramach realizacji zadania własnego w zakresie ochrony przeciwpożarowej gmina zapewnia, stosownie do posiadanych sił i środków, ochotniczym strażom pożarnym umundurowanie wyjściowe (galowe). Przepis ten literalnie pozwala gminom na finansowanie zakupu tego rodzaju mundurów. Jest on całkowicie jasny, jednoznaczny i nie możne być w drodze wykładni poddawany rozbieżnym interpretacjom. Tym samym zakończono wieloletni spór prawny i interpretacyjny, co nalży ocenić jako wielki plus wprowadzanej nowelizacji ustawy o OSP.
Sprawdź w LEX:
Czy gmina może udzielić dotacji Ochotniczej Straży Pożarnej na budowę figury świętego Floriana? >
