Zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1232), obwiązującą od dnia 19 października 2014 r., została dokonana zmiana przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, dalej „ustawa Pzp”, w zakresie rażąco niskiej ceny. W ustawie Pzp został m.in. zmieniony art. 90 ust. 1, w którym wskazano, że: Jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności jest niższa o 30 proc. od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny (…).

Zamawiającym będzie łatwiej wykryć rażąco niską cenę >>

Wobec powyższego w postępowaniach wszczętych po 18 października 2014 r. zamawiający winni wystąpić z wezwaniem do udzielenia wyjaśnień oraz złożenia dowodów odnośnie rażąco niskiej ceny, w szczególności gdy cena oferty jest niższa o 30 proc. od wartości zamówienia lub 30 proc. średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert (uwzględniając również oferty, które zostały odrzucone z postępowania). Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 23 września 2014 r. (sygn. akt: KIO 1883/14), w którym wskazano, że: zamawiający nie był zobowiązany do wzywania wykonawcy do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, gdyż oferta tego wykonawcy nie była niższa o ponad 30 proc. od średniej arytmetycznej cen ofert, ani nie była niższa o 30 proc. względem kwoty, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na wykonanie zamówienia.

Wyjaśnienia ws. rażąco niskiej ceny można objąć tajemnicą przedsiębiorstwa >>

W związku z czym, to na zamawiającym ciąży obowiązek wezwania do wyjaśnień wraz ze złożeniem dowodów, jeżeli wystąpi co najmniej jedna z wymienionych okoliczności wskazanych w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Warto w tym miejscu także wspomnieć, że w sytuacji gdy cena oferty jest niższa np. o 20 proc. w stosunku do szacunkowej wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej wszystkich złożonych ofert, w przypadkach dotyczących konkretnego postępowania, zamawiający ma prawo mieć wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia za zaoferowaną cenę i tym samym wezwać wykonawcę do złożenia stosownych wyjaśnień wraz z dowodami.

Dodatkowo w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp opisano przykładowe okoliczności mogące wskazywać na rażąco niską cenę, gdzie procedura wyjaśniania oferty powinna mieć miejsce:
(…) zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w szczególności w zakresie:
1) oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę;
2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.

Artykuł 90 ust. 1 ustawy Pzp zawiera jedynie przykładowe czynniki, które mogą mieć wpływ na wysokość zaoferowanej przez wykonawcę ceny, przy czym katalog tych czynników ma charakter otwarty. W porównaniu z poprzednim brzmieniem powyższego przepisu, zakres elementów interesujących zamawiającego był taki sam, za wyjątkiem tego, że obecnie dodano jeszcze do katalogu koszty pracy. Należy pamiętać, że koszty pracy nie mogą być niższe od ustawowego, minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Rażąco niska cena a wyjaśnienia wykonawcy >>

Ponadto w ustawie Pzp dodano następujący zapis: Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy. Jeżeli wykonawca nie zdoła wypełnić obowiązku, o którym mowa art. 90 ust. 2, zamawiający zobligowany będzie do odrzucenia oferty tego wykonawcy, na podstawie art. 90 ust. 3 ustawyPzp, tj. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. W przypadku postępowania odwoławczego ciężar dowodu będzie spoczywał również na tym wykonawcy – jeżeli jest stroną lub uczestnikiem postępowania odwoławczego. Natomiast jeżeli wykonawca, który złożył ofertę zawierającą rażąco niską cenę, nie jest uczestnikiem postępowania, ciężar ten spoczywa na zamawiającym.