W orzeczeniu z dnia 20 września 2013 r. (I ACa 391/13) Sąd Apelacyjny w Białymstoku uwzględnił w całości apelację Prezesa UZP od wyroku Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 9 kwietnia 2013 r. (C 13/130), oddalającego powództwo, oraz stwierdził nieważność umowy, która została zawarta w 2010 r. na wykonanie robót budowlanych w zamian za pozyskanie gruntu z wykopów (kopalin).

Sąd Apelacyjny jednoznacznie stwierdził, że udzielenie przez Gminę zamówienia publicznego z pominięciem obowiązku stosowania przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907), stanowiło rażące naruszenie art. 7 ust. 3 p.z.p., zgodnie z którym zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy. Jednocześnie, nie było możliwe oddalenie powództwa Prezesa UZP z powołaniem się na inne okoliczności, takie jak fakt wykonania umowy czy brak możliwości przywrócenia stanu pierwotnego (restitutio in integrum), jak uczynił to w powołanym wyroku Sąd Okręgowy w Łomży, orzekający w I instancji.

Prezes UZP, reprezentował pogląd, że zawarta umowa była jedynie przeniesieniem prawa własności rzeczy przyszłej, czyli materiału powstałego po wykonaniu wykopów za najkorzystniejszą cenę. Nabywcą tych materiałów był wykonawca, a przeniesienie prawa własności tych materiałów mogło mieć miejsce dopiero po zakończeniu wykopów. Zgodnie z założeniami umowy, przeniesienie własności kopalin uzyskanych z wykopów było możliwe dopiero po ich wydobyciu, dlatego też umowa, która została zawarta nie była umową sprzedaży kopalin, ale umową o roboty budowlane. W konsekwencji Gmina udzieliła zamówienia publicznego na wykonanie robót budowlanych, które nie zostało poprzedzone przeprowadzeniem postępowania w trybie przewidzianym przepisami p.z.p.

Sąd Apelacyjny podkreślił także, że z umową o zamówienie publiczne mamy do czynienia w przypadku, gdy wykonawca zamiast wynagrodzenia pieniężnego, otrzymuje jakąkolwiek korzyść majątkową, w tym m.in. przeniesienie własności gruntów, pozyskanych w związku z realizacją robót budowlanych.

Źródło: www.uzp.gov.pl