Postępowanie w sprawach przyznania rekompensaty regulują przepisy ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. O powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.2015.827), przywoływana dalej jako ustawa.
Zgodnie z art. 119a ust. 1 „Świadczenie rekompensujące utracone wynagrodzenie lub dochód przysługuje żołnierzowi rezerwy oraz osobie przeniesionej do rezerwy niebędącej żołnierzem rezerwy, którzy odbyli ćwiczenia wojskowe, z wyjątkiem ćwiczeń trwających do dwudziestu czterech godzin odbywających się w czasie lub dniu wolnym od pracy.” Wysokość świadczenia określono w art. 119 ust. 2 ustawy i wynosi ono 1/21 miesięcznego wynagrodzenia lub dochodu, o których mowa w ust. 1, pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych za każdy dzień ćwiczeń.
Świadczenie pieniężne na podstawie art. 119a ust. 5 ustawy ustala i wypłaca wójt lub burmistrz (prezydent miasta) na udokumentowany wniosek uprawionego żołnierza rezerwy lub osoby przeniesionej do rezerwy niebędącej żołnierzem rezerwy, złożony nie później w ciągu trzech miesięcy od zakończenia ćwiczeń wojskowych.
Tryb przyznawania świadczenia rekompensacyjnego. Decyzja czy czynność materialno-techniczna?
Pierwsza wątpliwość organów dotyczy trybu, w jakim dokonywane ma być ustalenie i wypłata przez organ jednostki samorządu terytorialnego świadczenia rekompensującego. Czy wypłata ta stanowi czynność materialno-techniczną, czy też dokonywana ma być w drodze decyzji? Powyższa wątpliwość dotyczy zwłaszcza odmowy wypłacenia rekompensaty.
Przepisy ustawy nie regulują wprost, w jaki sposób organ rozstrzygać ma o przyznaniu, bądź też odmowie przyznania świadczenia. O ile w przypadku innych rozstrzygnięć ustawa przewiduje wydawanie w sprawie decyzji, o tyle w omawianym przypadku ustawa milczy. Przyjmując domniemanie racjonalności ustawodawcy oznaczałoby to, że skoro konkretnie w tym przypadku ustawodawca nie przewidział trybu decyzji, wypłacanie świadczenia stanowi czynność materialno - techniczną. Z drugiej jednak strony należy brać pod uwagę prawa wnioskującego o świadczenie do zaskarżenia niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia.
W istniejącej sytuacji można przyjąć dwa rozwiązania. Po pierwsze, w przypadku pozytywnego rozpoznania wniosku wypłata świadczenia stanowiłaby czynność materialno - techniczną, zaś odmowa wypłaty następowałaby w decyzji, od której wnioskodawcy przysługuje odwołanie. W drugim przypadku wypłata, jak również odmowa następowałaby w drodze czynności materialno – technicznej. Taka czynność jest czynnością zaskarżalną do sądu administracyjnego na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.).
Zauważyć należy, że w orzecznictwie najczęściej stosowane jest pierwsze rozwiązanie.
|
LEX Omega Administracja Samorządowa Artykuł pochodzi z programu LEX Omega Administracja Samorządowa Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami |
 |
Organ II instancji, SKO czy Wojewoda?
Kwestia ewentualnego zaskarżenia rozstrzygnięcia organu I instancji stanowi główny problem organów administracji. O ile bowiem jasno wynika z ustawy właściwość organu I instancji, o tyle niewskazanie w wprost w ustawie organu II instancji stwarza w praktyce organów administracji publicznej kłopot.
Na dowód powyższego wskazać należy na informacje znajdujące się na stronach biuletynów informacji publicznych niektórych jednostek samorządu terytorialnego. Część z nich, jako właściwe organy II instancji wskazują samorządowe kolegia odwoławcze, inne zaś jako właściwych uznają wojewodów. I tak, na SKO, jako organ właściwy do rozpoznania odwołań wskazują np. Warszawa, Bydgoszcz, Gliwice, Gdynia. Na właściwość wojewodów zaś np. Police, Gmina Sieradz, Gmina Kobylnica, Miasto i Gmina Sztum, Ciechocinek. Wskazać należy także na Kalisz, który wskazuje na brak trybu odwoławczego. Rezultatem takiego stanu rzecz są wydane już w takich sprawach rozstrzygnięcia, w których za właściwe do rozpoznania odwołania uznawały się zarówno kolegia, jak i wojewodowie.
W podsumowaniu powyższego należy stwierdzić, że to na ustawodawcy ciąży obowiązek precyzyjnego określenia tego, w jakim trybie organ rozstrzyga wniosek o przyznanie świadczenia, a przede wszystkim wskazania organu właściwego do ewentualnego rozpoznania odwołania. Pozwoli to uniknąć istniejących w obecnej praktyce organów administracji problemów ze stosowaniem przepisów ustawy dotyczących świadczeń rekompensacyjnych.
W ocenie autora, który opowiada się za formą decyzji w przypadku odmowy wypłaty świadczenia, organem właściwym w sprawie rozpoznania odwołania jest właściwe miejscowo samorządowe kolegium odwoławcze. Powyższe, w związku z brakiem ustawowego unormowania, wynika z zasady ogólnej wyrażonej w art. 17 pkt. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2016 poz. 23), zgodnie z którym: „Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego – samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej.” Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, jak już wspomniano, takiego wyjątku nie ustanawia, co uzasadnia przyjęcie takiego właśnie stanowiska.